Martijn Pols | Financieel Dagblad
In het voorjaar bleek al dat Frank Oranje, notaris en topman bij landsadvocaat Pels Rijcken, voor miljoenen aan gelden had verduisterd in drie dossiers.
In het kort
- Advocatenkantoor Pels Rijcken meldt fraude van Frank Oranje bij nog eens twintig dossiers.
- De notaris in dienst van de landsadvocaat begon achttien jaar geleden al met gelden te rommelen.
- Daaronder bevonden zich ook dossiers van de overheid.
- Het strafrechtelijk onderzoek, dat op een laag pitje stond, gaat nu verder.
De fraude door notaris en topman Frank Oranje blijft Pels Rijcken achtervolgen. Het gesjoemel blijkt veel omvangrijker dan gedacht. Bovendien gaat het functioneel parket van het Openbaar Ministerie nu verder met strafrechtelijk onderzoek in deze zaak.
Pels Rijcken maakte vrijdag zelf bekend dat bij intern onderzoek door Deloitte is gebleken dat er in nog eens twintig dossiers van Pels Rijcken is gerommeld met gelden van klanten. Daaronder bevonden zich ook vijf dossiers van de staat, die vaste klant is van Pels Rijcken, dat de landsadvocaat levert.
In het voorjaar bleek al dat Oranje voor miljoenen aan geld van klanten had verduisterd in drie dossiers. Het betrof onder meer schadevergoedingen voor gedupeerde beleggers, die nog moesten worden uitgekeerd en tijdelijk onder zijn hoede waren geplaatst. Naar nu blijkt strekt de fraude zich uit over 23 zaken en begon Oranje ten minste 18 jaar geleden te rommelen met geld van zijn klanten.
Strafrechtelijk onderzoek
De fraude bij het voorheen zeer gerenommeerde advocatenkantoor Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn is een van de grootste in de zakelijke dienstverlening ooit. Bovendien was de enige verdachte, topman en notaris Oranje, iemand die zelfs persoonlijke adviezen aan ministers gaf. Oranje maakte in november 2020 een einde aan zijn leven.
Op dat moment was hij hangende een strafrechtelijk onderzoek al geschorst door Pels Rijcken. Het OM zette dat onderzoek op een laag pitje, omdat de hoofdverdachte was overleden, maar zei wel het interne onderzoek van Deloitte af te wachten om te zien wat daaruit zou komen. Dat onderzoek is nu ook aan justitie gestuurd en het sluimerende strafrechtelijk onderzoek gaat verder, bevestigde het OM vrijdag.
Gedupeerden
Pels Rijcken liet forensische experts van Deloitte en advocatenkantoor Van Doorne onderzoeken wat de voormalige topman had gedaan in oudere dossiers. Oranje blijkt begin deze eeuw te zijn begonnen met illegale overboekingen tussen rekeningen. Hij maakte daarbij gebruik van stichtingen op zijn eigen naam, waarvan meerdere vermoedelijk ook nog eens met vervalste stukken waren opgericht.
De oudste rekening van de staat waarmee is gesjoemeld, dateert van 1998. Het is niet bekendgemaakt waarom de overheid gelden onder de hoede van Oranje plaatste. Wel hebben Pels Rijcken en Deloitte vrijdag een aantal departementen geïnformeerd. Welke dat zijn, is niet bekendgemaakt. Ook van de overige vijftien fraudedossier zijn de gedupeerden geheim.
‘Eigen houtje’
Volgens Pels Rijcken handelde Oranje bij alle malversaties op eigen houtje. Hij zou vooral gerommeld hebben buiten het beheer van het advocatenkantoor. De klanten liepen daarbij rente mis. In totaal stelt het kantoor €250.000 ter beschikking voor klanten die mogelijk het slachtoffer zijn van de fraudes. Dat wijst erop dat Oranje met miljoenen heeft moeten schuiven tussen rekeningen.
Schade door fraudenotaris loopt op tot €12 mln
Rond de €10 mln: dat was een paar maanden geleden de inschatting van de schade die Frank Oranje met zijn fraude had veroorzaakt. Maar de teller is opgelopen tot bijna €12 mln. Van beleggers in de Zwitserse verzekeraar Converium stal de voormalige Pels Rijcken-topman ruim €9,5 mln, geld dat bij een stichting was blijven staan omdat niet alle gedupeerden zich hadden gemeld voor de tientallen miljoenen die het bedrijf betaalde als schadevergoeding. Van beleggers in internetprovider World Online zouden enkele tonnen buitgemaakt zijn door een deel van de verdiende rente af te romen. Vrijdag bleek dat dit om veel meer geld ging: volgens Deloitte incasseerde Oranje €1,74 mln over de rug van gedupeerde beleggers. De schade van de provincies en gemeenten waarvoor Oranje paste op een deel van de opbrengst van de verkoop van afvalbedrijf Attero bedraagt €55.000. Vrijdag kwam daar nog €250.000 euro bij uit de twintig nieuwe fraudedossiers. Ook dat bedrag stelt Pels Rijcken ter beschikking aan gedupeerden. Wie dat zijn, is niet bekendgemaakt. De staat krijgt ruim €6800.
Grapperhaus
Dat de fraude ook zaken van de staat trof, is opmerkelijk omdat eerder onderzoek door advocatenkantoor Houthoff in opdracht van minister Grapperhaus juist aantoonde dat dit niet het geval was. Dat onderzoek keek echter alleen naar zaken van na 2015, waardoor oudere fraudes zijn gemist. Volgens Grapperhaus is de overheid €6800 aan renteopbrengsten misgelopen door de fraude.
Het roept de vraag op of Pels Rijcken nog langer de landsadvocaat kan leveren. Grapperhaus schrijft vrijdag aan de Kamer dat hij vooralsnog blijft bij zijn stelling dat in zijn ogen de betrouwbaarheid van de dienstverlening is gewaarborgd. Wel zegt hij met de landsadvocaat te zullen spreken over de nieuwe feiten.
Maatregelen
Pels Rijcken zegt naar aanleiding van het onderzoek ‘de organisatie in brede zin op het gebied van governance, risk en compliance’ te versterken. ‘Voorts zijn wij gestart met dialoogsessies met bijzondere aandacht voor een open cultuur met oog voor risico’s’, aldus het kantoor. Eerder stelde Pels Rijcken nieuwe bestuursleden aan onder wie Susi Zijderveld, expert op het gebied van compliance.
De Haagse deken van de Orde van Advocaten houdt verscherpt toezicht op het kantoor en de uitvoering van de maatregelen die het moest nemen. Hoewel de fraude plaatsvond bij het notariaat, doet de toezichthouder van de advocatuur sinds maart ook onderzoek bij Pels Rijcken, net als notariswaakhond Bureau Financieel Toezicht (BFT) en het Openbaar Ministerie.
Waar de miljoenen van Oranje zijn gebleven, blijft een raadsel. Een onderzoek naar de geldstromen dat Deloitte eveneens doet, zou nog niet zijn afgerond.
Bron: Financieel Dagblad