Mathijs Smit | Paradise Papers

Als gevolg van de Paradise Papers zaten multinationals en trustkantoren afgelopen weken in het verdomhoekje. Hoe kijkt de trustsector zelf aan tegen alle verhalen over belastingontwijking en verhulling van vermogens?

RTL Z sprak op de Amsterdamse Zuidas met voorzitter Jan van der Kolk van Holland Quaestor, de branchevereniging van grotere trustkantoren.

“Wij wassen onze handen niet in onschuld. De discussie over belastingontwijking is absoluut belangrijk.”

Hoe beleefde U de afgelopen weken, waarin de kranten bol stonden van nieuwe onthullingen over belastingontwijking, mede gefaciliteerd door trustkantoren?

“Wat mij in de eerste plaats opviel, is dat verhalen over belastingontwijking vaak worden geframed als belastingontduiking. Het eerste is legaal, het tweede niet.”

“Ook doet de berichtgeving weinig recht aan de complexiteit van het onderwerp. Je moet bij belastingontwijking bijvoorbeeld kijken naar wat wel, en niet aanvaardbaar is. Men vergeet weleens dat heel veel mensen belasting ontwijken, bijvoorbeeld via hun hypotheekrenteaftrek, of tanken over de grens. Dat zijn geaccepteerde vormen.”

“Van belang bij die beoordeling is onder meer het doel van een constructie; is die alleen bedoeld om belasting te ontwijken, of om bijvoorbeeld een investering mogelijk te maken?”

Vindt u dat de zwartepiet te veel bij de trustsector wordt gelegd?
“Er is inderdaad een gedeelde verantwoordelijkheid. Trustkantoren werken binnen de kaders van wetten, dus de wetgever is een belangrijke factor. Ook de klanten, banken, notarissen, advocaten en belastingadviseurs spelen een belangrijke rol.”

“Bovendien is er ook het probleem van de legacy, de erfenissen uit het verleden. Veel berichtgeving gaat over dingen die ooit waren geaccepteerd, maar die we nu nooit meer zo zouden doen. Of die nu niet eens meer zouden kunnen. Er is de afgelopen jaren al veel veranderd. De sector moet ook hersteltijd krijgen.”

Er is dus niets aan de hand?
“Nee, ik zeg dat allemaal niet om onze handen te wassen in onschuld. Wij vinden ook niet dat de discussie over belastingontwijking niet relevant is. Die is absoluut belangrijk, en willen wij ook best aangaan.”

Wat is Holland Quaestor precies?

HQ is de branchevereniging van de Nederlandse trustkantoren, die onder meer constructies beheren waarmee bedrijven of personen belasting kunnen ontwijken. Bij de vereniging zijn 32 van de 120 Nederlandse trustkantoren aangesloten. “Omdat alle grote en de meeste middelgrote kantoren lid zijn, zijn wij goed voor ongeveer driekwart van de bedrijvigheid in onze sector”, aldus voorzitter Van der Kolk.

Welk economisch belang vertegenwoordigt de trustsector?
“Trustbedrijven voegen 3 miljard euro aan economische waarde toe. Dat zijn belastingen, salarissen en inkoop van zakelijke diensten. Daarnaast dragen de vennootschappen die door Nederlandse trustkantoren worden beheerd, naar schatting ruim 2 miljard aan belasting af. Er werken zo’n 2500 mensen in de sector. Dat is nog afgezien van de schil van vier- tot vijfduizend voltijdsbanen aan advocaten, notarissen en belastingadviseurs.”

“Ook wordt weleens vergeten dat de trustsector bijdraagt aan een goed vestigingsklimaat voor internationale bedrijven, ook door veel niet fiscaal-gerelateerde activiteiten. Overigens samen met een solide rechtspraak, een betrouwbare belastingdienst, een hoogwaardige financiële infrastructuur en een stabiel land. Bedrijven vestigen zich hier heus niet alleen wegens fiscale redenen.”

Wat doet Holland Quaestor om de integriteit van de sector te waarborgen?

“Niets. Wij bewaken de integriteit van onze leden, dus van dat deel van de sector. Daartussen kan een groot onderscheid zijn. Onze leden moeten een keurmerk hebben, en voldoen aan richtlijnen, eisen voor functionarissen en opleidingseisen. Die drempels worden steeds hoger.”

“Zo worden de eisen aan de acceptatie van klanten en transactiemonitoring steeds strenger. Trustkantoren moeten de geldstromen goed in de gaten houden die er door de door hun beheerde vennootschappen lopen. Zitten daar geen vreemde stromen bij, die niet binnen de afspraken vallen?”

Ondanks het keurmerk raakte een van jullie leden eind vorig jaar in opspraak, wegens verdenking van onder meer belastingontduiking en valsheid in geschrifte. Hoe kan dat?

“Dat geeft aan hoe complex het soms kan zijn. Dat kantoor leek aan alle eisen te voldoen, en bezat ook een vergunning van toezichthouder De Nederlandsche Bank. Die heeft hij overigens nog steeds.”

“Maar als er zaken aan het oog worden onttrokken, kan het lastig zijn om foute partijen eruit te filteren. Daarvoor heb je een forensisch onderzoek nodig. Nadat deze zaak bekend werd, begonnen wij een procedure om dat lid te schorsen. Uiteindelijk heeft hij zelf zijn lidmaatschap opgezegd. Het is ons dus menens.”

Ondanks de strengere zelfregulering blijft de kritiek op de sector groot. Is het niet beter dat de wet wordt aangescherpt? Wat vinden jullie van de nieuwe toezichtwet, waardoor de toezichthouder rotte appels beter kan aanpakken?

“Wij hebben het voorstel voor de nieuwe Wet Toezicht Trustsector, die eerder deze maand naar de Raad van State is gestuurd, omarmd. Dat geldt ook voor de nieuwe Europese afspraken. We zijn het eens met de verscherping van de wetgeving. Ook goed om te zeggen dat de oude toezichtswet in 2004 tot stand kwam met hulp van een voorganger van Holland Quaestor.”

Maar die oude wet is toch eigenlijk mislukt?
“De toezichthouder DNB heeft in het verleden te weinig kunnen doen aan de handhaving. Dat hebben wij ook betreurd. Maar ik haast mij te zeggen dat dit de afgelopen twee, drie jaar wel ten goede is veranderd.”

Waarvan verwachten jullie het meeste in de nieuwe toezichtswet?
“Wij juichen het toe dat de wet meer duidelijke regels gebruikt, in plaats van vagere principes zoals de oude wet. Ook zijn wij voorstander van de mogelijkheid om bepaalde trustdiensten te kunnen verbieden. De wet noemt geen verboden diensten, maar laat de mogelijkheid wel open. Wel vinden wij het voorschrift dat trustkantoren ‘maatschappelijk betamelijk’ moeten handelen te vaag. Dat moet nader worden ingevuld.”

Is er ook een gevaar aan de verscherpte wet- en regelgeving?
“Er bestaat een risico dat klanten die nu een vennootschap laten beheren door een directeur van een trustkantoor, in de toekomst een willekeurige directeur van de straat plukken die niet onder toezicht en regulering staat. In principe kan alles ook buiten de trustkantoren om worden geregeld. Dan ontbreekt ieder toezicht. Daar hebben wij de toezichthouder DNB ook op gewezen. Voor de goede orde: veel multinaltionals regelen hun belastingontwijking zelf; daarvoor hebben zij geen trustkantoren nodig.”

Hoe moet de sector er over een aantal jaar uitzien?
“Op dit moment zijn de werkzaamheden van trustkantoren al veel breder dan alleen het opzetten van structuren voor belastingontwijking. Denk aan administratieve hulp bij het opzetten van Nederlandse dochters van buitenlandse bedrijven en het onafhankelijke beheer van beleggingsfondsen en vastgoed. Ook wordt er veel geadviseerd over compliance; of constructies voldoen aan de regelgeving. Ik verwacht dat de balans meer verschuift naar die activiteiten.”

Dekt de naam ‘trustkantoren’ dan nog wel de lading? Is het ook wegens de imagoschade niet slimmer om een hele nieuwe naam te zoeken?
“In ons logo staat al dat wij een vereniging zijn van ‘Corporate Service Providers’. Dat dekt de lading beter. Maar iedereen blijft ons toch trustkantoren noemen.”

Bij de man in de straat blijft toch vooral het beeld hangen van belastingontwijking en schimmige deals, die het daglicht niet kunnen verdragen. Is het niet beter om trustactiviteiten gewoon helemaal te verbieden?
“Wat de gewone man betreft, uit de Panama Papers bleek al dat heel veel Nederlandse mensen en organisaties van belastingconstructies gebruik maken. Ook kleine ondernemers en bedrijfjes, liefdadigheidsinstellingen en sportlieden. Overigens maken die geen gebruik van Nederlandse trustkantoren.”

“En helemaal verbieden heeft geen zin. Er zullen altijd verschillen tussen belastingsystemen blijven bestaan. Tenzij je een mondiaal fiscaal systeem invoert, maar we kunnen daar maar beter niet op wachten met het treffen van maatregelen. Dus ook dit type dienstverlening zal blijven bestaan. Dat is ook van belang voor het vestigingsklimaat in ons land. Alleen moet nog duidelijker worden wat wel, en wat niet is geaccepteerd.”

Bron: RTL