Wenkende perspectieven

Door onze Nederland Correspondent

Sinds 2008 daalde de rente op spaarrekeningen van 4,9% tot 1 % per jaar. De daling wordt veroorzaakt door wereldwijde negatieve economische ontwikkelingen.
De werkloosheid steeg en de koopkracht daalde.
Door een overschot aan liquide middelen en minder investeringsmogelijkheden moesten ook Arubaanse banken de rente op spaartegoeden verlagen.
Door de renteverlagingen is ook het rendement van pensioenfondsen en sociale fondsen (zoals de AOV) bedenkelijk gedaald. Soms is onverstandig belegd en verdampte een deel van het vermogen.
Een dekkingsgraad van meer dan 100% is nodig om de snel stijgende aantallen pensioengerechtigden te betalen.
Versnelde vergrijzing van de bevolking en een langere levensverwachting vereisen meer geld. In Nederland worden daarom in 2013 de pensioenen verlaagd met gemiddeld 5%.
De korting hangt af van de dekkingsgraad die wordt bepaald door de rekenrente.
De rekenrente is een fictief rendementspercentage dat het belegde pensioenvermogen wordt geacht op te brengen in de toekomst.
Het is een groot verschil of het rendement bij 1000 florin belegd vermogen 1%, 4% of 8% per jaar is (dus 10, 40 of 80 florin).
Opnieuw premieverhoging voor werkende, niet gepensioneerde deelnemers in het pensioenfonds is mogelijk.

Manipulatie van de cijfers?
Pensioenfondsen zijn gebaat met minder betalingen door de kortingen en verhoging van de premies voor de actieven.
Door die maatregelen vermindert echter de koopkracht waardoor de economie verder vastloopt in een voortdurende recessie.
Een recessie is een periode waarin het reële BBP (bruto binnenlands product) gedurende twee of meer opeenvolgende kwartalen daalt.
In Nederland zijn de pensioenuitkeringen sinds 2007 niet meer aangepast aan de geldontwaarding. De voortdurende recessie heeft de rentestijging tegengehouden.
De rente kan pas weer stijgen als het economisch beter gaat en er weer geconsumeerd wordt. Economisch herstel zal met verder verlies aan koopkracht door werkloosheid, faillissementen en voortdurende internationale recessie niet snel plaatsvinden.
Kopen op afbetaling kan, maar is duur omdat de rente op leningen hoog is. Het Nederlandse pensioenfonds Zorg en Welzijn (PZW) liet weten dat het niet meer kan instaan voor uitbetaling van een waardevast pensioen.
Het fonds wil overstappen naar een ‘pensioenambitie’. Het pensioen wordt dan afgestemd op de waarde van de beleggingen.
Pensioenfondsen waarderen het vermogen door een dekkingsgraad.
De minister van Financiën en de Nederlandsche Bank legden daarvoor een discontovoet van 2,5% op, terwijl het werkelijk rendement bij PZW ± 9% was.
Een percentage van 6% zou dus redelijk zijn. Volgens Van Praag in het NRC-Handelsblad van 11 november 2012;

is de vuistregel dat elk procentpunt extra rekenrente de dekkingsgraad met 15 procent doet stijgen.”

Dan zou de dekkingsgraad van PZW 145% zijn in plaats van de armetierige 100% die de Nederlandsche Bank PZW oplegt.
Zo kan elk fonds ‘onder water worden gezet’ en kan het fonds de reserves verhogen ten koste van de gepensioneerden en actieven, terwijl de vergrijzing, ontgroening (minder geboorten) en langere levensverwachting al jaren geleden voorzienbaar was.
De premie die actieven betalen aan PZW is 23,8% (maandelijks brutoloon minus AOW-franchise).
Werkgever en werknemer betalen ieder de helft van de premie.
Uiteindelijk gaat het toch om dat pensioenfondsdeelnemers weten hoeveel pensioen ze kunnen verwachten, wat ze daarvoor betalen en welke risico’s ze daarbij lopen.

Idealen
Jaarrendementen in een pensioenfonds zijn van groot belang.
De verleiding om de premies te verlagen na enkele goede beleggingsjaren met gestegen reserves is groot.
Een premieverhoging is daarna moeilijk af te dwingen, als het weer tegenzit. Er is dan sprake van een ‘casinopensioen’.
Een redelijk percentage voor een pensioenopbouw is nu 23%. De 6% van de nieuwe Arubaanse pensioenregeling is onverantwoord laag, gezien de toekomstige AOV afbouw is de voorziening ontoereikend.
De waardeoverdracht van het opgebouwde pensioen bij wisseling van werkgever is een goed initiatief in de nieuwe Arubaanse pensioenregeling.
Het pensioen wordt opgebouwd op grond van een middelloonregeling. Daarbij is aanpassing aan de geldontwaarding (indexatie) van groot belang.
Hoe wordt de dekkingsgraad van de Arubaanse nieuwe pensioenfondsen veilig gesteld?
Met de huidige pensioencrisis kan waardeoverdracht naar een nieuw fonds gunstig zijn omdat spreiding over meer fondsen het risico voor de deelnemer spreidt.
Immers de aangekondigde Nederlandse korting op pensioenen verschilt onderling aanzienlijk (tussen de 1 en 14%).
Met de lage spaarrentes is het ook verleidelijk om risicovoller te beleggen om een toereikend rendement te behalen op de te beleggen gelden.
Bij een lage spaarrente zijn banken geneigd risicovollere kredieten te verstrekken om toch een hoog rendement te halen.
Ook daar moet u opletten als deelnemer in een pensioenfonds.

De toekomst: eigen initiatief
De toekomst is dat elke burger zelf verantwoordelijk wordt voor zijn pensioen.
Het pensioenvermogen wordt op een aparte rekening gestort en u kunt zelf beleggen en bijsparen.
Als verkeerd belegd wordt hebt u pech.
Sparen met een rente die beneden de inflatie ligt verdampt het spaargeld. U mag blij zijn als uw pensioen 40% van uw laatstgenoten salaris bedraagt.
Erica Verdegaal geeft in het NRC-Handelsblad regelmatig goede financiële adviezen.
De Nederlandse aanstaande ‘pensionado’ kan zijn AOW en aanvullende pensioenen via DigiD opvragen via mijnpensioenoverzicht.nl van de Sociale Verzekeringsbank.
De vermoedelijke uitkering kan te hoog zijn aangegeven wegens te hoog ingeschatte rente, te lage kosten en een te kort ingeschatte levensduur van deelnemers.
Indien u een te dure lijfrente hebt (de woekerpolis) kan die worden overgeboekt naar een beter bankproduct (independer.nl/woekerpolis). Let op de afkoopkosten, garanties en fiscale gevolgen.
Afkoop is niet altijd gunstig.
Overboeking kan ook gunstige resultaten opleveren voor hypotheken, vermogensopbouw- en studiespaarplannen.
Het is verstandig de hypotheek op een eigen huis af te betalen tegen de tijd dat u met pensioen gaat.
Uw maandelijkse lasten zijn dan aanzienlijk minder.
Een pensioenspaarproduct is ook interessant vooral voor zelfstandigen.
Verdegaal zegt daar het volgende over:

“Stel je bent 40 jaar.
Vanaf je 70-ste wil je potverteren. Spaar je maandelijks automatisch 400 euro tegen 2,7 procent rente, dan bezit je op je 70-ste, na belasting, 181.261 euro. De koopkracht van die reserve hou je op peil door je maandinleg van 400 euro steeds te verhogen met minimaal de inflatie.
Dan bezit je op je 70-ste, een bedrag waarmee je ongeveer evenveel kan doen als met 180.000 euro nu.
Daaruit kun je, bij de huidige inflatie, rentestand en belasting, tot je 95-ste pakweg 500 tot 600 euro per maand opnemen.
Over die opnames hoef je geen inkomstenbelasting te betalen.
Sparen voor pensioen kan dus prima, mits je beschikt over discipline en een toekomstbeeld.”

Wat moet u doen als aanstaande pensionado?
Uw maandlasten berekenen en bekijken of uw uitkomt met minder inkomsten.
Zo niet doorwerken of nieuwe betalende werkzaamheden zoeken.
In het algemeen is het nuttig dat u de hypotheek op uw huis hebt afbetaald tegen de tijd dat u met pensioen gaat.
Uw maandlasten zijn dan beduidend lager.
Leen niet wat u niet kunt afbetalen.
Wat spaargeld in Nederland en Aruba is nuttig als appeltje voor de dorst.
Houd bij wat de rente is op spaarproducten en ga altijd naar de bank die de meeste rente geeft. Zie bijvoorbeeld: www.vanspaarbankveranderen.nl/

Ambtenaar
Bent u ambtenaar? Let op hoe het met het APFA gaat en controleer of uw vakbond wel alle informatie heeft en u kan uitleggen hoe het zit.

Recht op AOW
Als u recht hebt op Nederlandse AOW omdat u in Nederland gewoond en gewerkt hebt, moet u dat tijdig aanvragen via de SVB. U wordt voor de tijd dat u in Nederland woonde in Aruba op uw AOV gekort.

Arubaans aanvullend pensioen
Voor mensen die hun pensioenkapitaal uitgekeerd krijgen waarmee ze een levenslange uitkering moeten kopen (zoals bij de premieovereenkomst van de nieuwe aanvullende Arubaanse pensioenregeling) is de rentestand belangrijk.
Vergelijk de verschillende aanbiedingen van verzekeringsmaatschappijen.

Zie bijvoorbeeld:
www.homefinance.nl/banksparen.asp
en
www.spaarrente.nl/banksparen.aspx.

Door aankoop van een levenslange uitkering met een pensioenkapitaal ontstaat een renterisico.
Het is beter om uw pensioenkapitaal na uw AOW(V)-start uit te laten keren.
Want na de (dan geldende) ingangsdatum van de AOW(V) hoeft mogelijk minder belasting te worden betaald, omdat u minder inkomsten heeft.
Let ook op of de uitkeringen bij vooroverlijden moeten overgaan op nabestaanden.

Vraag offertes.
Voor wat betreft uw spaartegoeden is het goed verschillende rentes te vergelijken en te zien of het de moeite waard is het langer vast te zetten.
Of u een klein pensioen wilt afkopen hangt af van het belastingtarief en of u direct geld nodig hebt.
Zelf eindkapitalen berekenen kunt u doen via:

http://berekenen.geld-gids.nl/sparen-beleggen/.
Kies voor spaarsaldo berekenen en negeer de reclames.

Goede tips van Verdegaal
Stel uzelf altijd de volgende vragen bij elk geldproduct.

• Begrijp ik de aanbieding, de totale kosten per jaar en op termijn?
• Begrijp ik het risico?
• Beslaat de productinformatie hooguit een A4-tje?
• Kan ik eenvoudig van het product af?
• Bij minimaal één ‘nee’ gaat het product u te veel tijd en geld kosten en moet u er niet aan beginnen.
• Hoe minder u snapt van een product des te groter de kans dat er onverwachte en onprettige dingen met uw geld gebeuren.
• Neem slechts risico dat u moeiteloos kunt dragen.

Renée van Aller ©2012-2013