26.4 C
Willemstad
• donderdag 28 maart 2024

Extra | Journaal 26 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Monday, March 25, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 25 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Friday, March 22, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 22 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Thursday, March 21, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...
- Advertisement -spot_img

NRC | Hoe de twee internationale paria’s Iran en Venezuela elkaar helpen met goud en olie

HomeLandenArubaNRC | Hoe de twee internationale paria’s Iran en Venezuela elkaar helpen...

Cosette Molijn

Tanker Fortune in Venezuela | satellietbeeld PlanetLabs, analyse TankerTrackers

Oliesmokkel Locatiedata en satellietbeelden laten zien hoe Venezuela en Iran samen sancties ontduiken via olietankers, supermarkten en goudsmokkel.

Elke dag speurt olie-analist Samir Madani de wereldkaart af naar interessante tankers op zee. Ze vervoeren ruwe olie en gascondensaat van de ene haven naar de andere. „Op 13 mei zoomde ik mijn scherm in op de Middellandse en Rode Zee. Er viel één tanker op: een schip dat onder Iraanse vlag voer met bestemming Caracas”, vertelt hij aan de telefoon vanuit Zweden.

Dat de regeringen van Venezuela en Iran in olie handelen wordt wereldnieuws, nadat het bedrijf TankerTrackers het op zijn website publiceert. TankerTrackers, waarvan Madani een van de oprichters is, analyseert de productie en handel in olie met behulp van locatie- en satellietdata.

Het is voor beide landen een kwestie van overleven

Clément Therme Iran-expert

De locatiegegevens bewijzen dat Venezuela en Iran, die beide door omvangrijke sancties van vooral de Verenigde Staten politiek en economisch steeds meer geïsoleerd zijn geraakt, elkaar opzoeken. „Beide landen voelen zich slachtoffer van de Amerikaanse sancties en de Amerikaanse hegemonie”, zegt Clément Therme, een Iran-expert`die is verbonden aan universiteit Sciences Po in Parijs. „President Trump drijft Iran en Venezuela dichter tot elkaar. Het is voor beide landen een kwestie van overleven.”

Rijkste land van Zuid-Amerika

Waar Venezuela eerder nog het rijkste land van Zuid-Amerika was vanwege de olierijkdommen, kan het nu door verwaarloosde raffinaderijen amper nog zijn eigen olie verwerken. Door mismanagement en een diepe economische crisis kampt het naast voedsel-, water- en elektriciteitstekorten ook met een gebrek aan benzine. Iran heeft die raffinagecapaciteit wel en voor dat land is elke vorm van inkomsten zeer welkom, nu het economisch slecht gaat.

Beide landen proberen met hun samenwerking zoveel mogelijk – en letterlijk – onder de radar te blijven, uit angst ladingen kwijt te raken of nog zwaardere sancties te krijgen. Dat lukt maar ten dele.

Schepen en vliegtuigen zenden locatiegegevens uit om botsingen op zee of in de lucht te voorkomen en vracht op afstand te monitoren. Deze data, verzameld door online diensten als MarineTraffic en FlightRadar24, geven samen met satellietbeelden van PlanetLabs een inkijkje in de steeds inniger band tussen Venezuela en Iran.

Vijf tankers naar Venezuela

De door Madani in mei gesignaleerde tanker bijvoorbeeld, genaamd Clavel, blijkt samen met nog vier tankers dezelfde route naar Venezuela te varen. Satellietfoto’s bevestigen dat ze uit dezelfde haven in het zuiden van Iran, Bandar Abbas, vlakbij de lokale raffinaderij, vertrokken. De schepen, met ieder tussen de 40 en 60 miljoen liter brandstof aan boord, varen de Straat van Hormuz uit en steken via de Rode Zee en de Straat van Gibraltar de Atlantische Oceaan over.

Bron Marine Traffic

Dankzij Madani liggen de tankers internationaal onder een vergrootglas. Begeleid door het Venezolaanse leger bereikt op 24 mei de eerste (Fortune) de Venezolaanse wateren. Nu de wereld toekijkt, spreekt de Venezolaanse minister van Buitenlandse Zaken Jorge Arreaza zich uit op Twitter: „Venezuela en Iran hebben elkaar altijd gesteund in moeilijke tijden. Het eerste schip met benzine is gearriveerd. #BedanktIran” Havenpersoneel en minister van Olie Tareck El Aissami halen de tankers feestelijk binnen.

Nieuwe vloot Iraanse tankers

Ondanks het risico op meer en zwaardere sancties op de economieën van Iran en Venezuela, blijft het niet bij deze vijf tankers. Begin september is een nieuwe vloot uit Iran onderweg.

De Iraniërs kiezen een andere, langere, route en proberen dat ongemerkt te doen. Locatiedata laten zien dat drie van de vijf tankers die in mei naar Venezuela voeren, – Fortune, Forest en Faxon – zich eind augustus in de Golf van Oman bevinden. Dan gaan de transponders, waarmee locatiedata worden uitgezonden, plots uit en verdwijnen de olietankers van de radar.

Bron Marine Traffic

Maar het scheepverkeer rond Iran wordt inmiddels nauwlettend in de gaten gehouden. Al gauw concludeert Madani van TankerTrackers met hulp van satellietbeelden dat de tankers waarschijnlijk koers zetten naar Venezuela. Die vermoedens verspreiden zich snel. Als het nieuws internationaal is opgepakt, zetten de tankers enkele dagen later, op 10 september, hun locatiedata weer aan.

Het uitzetten van de transponders is een manier om zo onopvallend mogelijk Iraanse olie naar andere landen te vervoeren. Dat is niet zonder risico; een schip is zo minder zichtbaar voor omliggend verkeer en de vracht is mogelijk niet verzekerd. „Toch gebeurt dit op sommige plekken regelmatig”, vertelt Madani. „Voor de kust van Somalië bijvoorbeeld, om niet ten prooi te vallen aan piraterij.”

De drie tankers voeren ditmaal via Zuid-Afrika. Een tocht van bijna 19.000 kilometer, ongeveer anderhalf keer zo ver als de Mediterrane route, vermoedelijk om uit de buurt van Europese wateren te blijven en zo onopvallend mogelijk een nieuwe vracht af te leveren. Eind september en begin oktober arriveren ze in Venezuela.

De (mislukte) poging om deze vloot onder de radar te houden is niet zonder reden. Drie maanden eerder voeren vier tankers met Iraanse olie onder Liberiaanse vlag door de Middellandse en Rode Zee, ook onderweg naar Venezuela. De VS kregen de tankers echter in het vizier. Nadat een rechter een inbeslagname uitvaardigde, zetten zij de Griekse eigenaar van de tankers onder druk waarna die de olie uiteindelijk naar Amerikaanse tankers overhevelde. In ruil daarvoor kreeg het bedrijf geen sancties opgelegd. De olie zou worden geveild en de opbrengst zou gaan naar een Amerikaans fonds van slachtoffers van door staten gesteund terrorisme.

Als gebeten hond

„Ondanks enig succes aan Amerikaanse zijde, heeft de maximum pressure-strategie zijn beperkingen”, zegt Joseph Humire, onderzoeker en directeur van de Amerikaanse denktank Secure Free Society. „Zowel Iran als Venezuela probeert uit te vinden hoe ze tegen de Amerikaanse strategie, die hun regimes heeft verzwakt, moeten terugvechten. Maar net als een gebeten hond, worden ze alleen maar agressiever.” Venezuela drijft dan ook steeds meer toe naar landen waarmee zowel de VS als Europa op steeds meer gespannen voet staan: Rusland, China, Turkije, en Iran.

Vrachtschip Golsan in Iran en tanker Fortune in Venezuela |
Foto’s satellietbeeld PlanetLabs, analyse TankerTrackers
Vrachtschip Golsan in Iran en tanker Fortune in Venezuela Foto’s satellietbeeld PlanetLabs, analyse TankerTrackers

De steeds intensievere samenwerking blijkt uit meer: de lancering van een nieuwe Iraanse supermarktketen Megasis in Venezuela. De eerste winkel pal naast een van de grootste sloppenwijken in Caracas, opende in augustus zijn deuren. Volgens berichten van persbureau Associated Press behelst het een ruim opgezette, Covid-bestendige winkelhal, gevuld met exotische producten waar alleen beschrijvingen in het Farsi (Perzisch) en Engels op staan. Het voedsel zou twee maanden eerder met een nieuwe tanker vanuit Iran zijn geleverd.

Volgens de VS is dit „het recentste voorbeeld van een groeiende alliantie tussen twee paria-staten”. Maar de Iraanse ambassadeur in Venezuela stelde dat Iran het recht heeft commerciële banden te onderhouden met wie het wil. „De VS keuren het af dat wij medicijnen en voedsel naar Venezuela sturen. Ze willen dat onze landen lijden onder de sancties, totdat ze Washington gehoorzamen.”

Goud naar Iran vliegen

Lang was de vraag hoe Venezuela hier voor betaalt. Volgens veel berichten en experts liet Venezuela goud naar Iran vliegen, hoewel hard bewijs hiervoor nog ontbrak. Eind september gaf een Iraanse generaal dit echter toe aan het Perzische nieuwsagentschap Mehr: „Wij hebben Venezuela brandstof gestuurd en er goudstaven voor teruggekregen. Het goud kwam per vliegtuig, zodat het veilig zou aankomen.”

Die zogenoemde ‘gouddeal’ zou uitgevoerd worden door de Iraanse vliegmaatschappij Mahan Air, die al eerder door de VS sancties opgelegd kreeg. Bloomberg schreef hierover in april dat Maduro’s regering die maand zo’n negen ton goud in tientallen vliegtuigen zou hebben geladen, in ruil voor materieel en technici om Venezuela’s olieraffinaderijen te repareren. Maduro’s opponent Juan Guaidó, die door veel westerse landen als president is erkend, probeerde via de Bank of England de goudreserves van Venezuela te laten bevriezen. Een rechter draaide die beslissing afgelopen week terug na een rechtszaak die Maduro had aangespannen.

Al band onder sjah van Iran

De nauwe band tussen Iran en Venezuela is vooral dit jaar zichtbaarder geworden maar dateert al van langer geleden. „Die gaat terug tot de eerste contacten in OPEC-verband, nog ten tijde van de sjah van Iran”, zegt Iran-expert Clément Therme. „Na de islamitische revolutie in Iran van 1979 is die relatie nog nauwer geworden.”

Hij wijst erop dat contacten met ‘zuidelijke’ landen als Cuba en Venezuela zelfs in de Iraanse constitutie is vastgelegd. Wijlen president Hugo Chávez reisde voor zijn dood in 2013 tien keer naar Teheran af; de Iraanse oud-president Mahmoud Ahmedinejad bezocht Venezuela zeven maal. Alleen al tot 2012 tekenden beide landen niet minder dan 300 samenwerkingsakkoorden met elkaar.

„Iran heeft door de jaren heen succesvol ingespeeld op de inheemse revolutionaire ‘ziel’ in Latijns-Amerika”, zegt onderzoeker Joseph Humire. „De focus ligt niet alleen op de Islam, maar op het versterken van sociale bewegingen die opkomen voor het terugwinnen van controle over land en natuurlijke bronnen. Ze wakkeren anti-imperialisme, anti-Amerikaanse, en anti-Westerse sentimenten aan.”

Therme verwacht echter niet dat Iran Venezuela militair veel zal helpen, zelfs als het dat zou willen. „Iran is daar niet sterk genoeg voor. Het is slechts een regionale macht. Voor militaire hulp zal Venezuela zich eerder wenden tot Rusland en China.”

Met medewerking van Floris van Straaten

Bron: NRC Handelsblad

4 reacties

  1. Bon siman Marlon, dank voor je eerlijke reactie.

    “Maar aan de andere kant moeten de Venezolanen creperen ?” Nee absoluut niet, maar ik denk dat de olie niet voor de samenleving van Venezuela is en met de onttrekking van van het goud aan de voorraad zijn zij alle helemaal niet geholpen. Alles van waarde verdwijnt uit Venezuela met alle gevolgen van dien voor dezelfde samenleving.

    Klopt, de VS is niet de wereld (gelukkig maar) en sancties zijn daardoor ook moeilijk te handhaven. Zie ook de aanpassing van de route van de tankers. Dat is niet zonder reden.

    Mijn ‘angst’ zit vooral in de ‘stabiliteit’ van de VS president. Als die het in zijn rare kop krijgt en een tanker hier voor de kust te laten stoppen dan kan dat zo maar een internationale rel worden. Herinner is nog de aanvaring met de ‘cruiseboot’ en het Venezolaanse marine schip? Blijft een bijzonder verhaal. Of iets langer geleden, de aanhouding van een prominente Venezolaan op Aruba?

    Ik ben ook van leven en laten leven, maar in dit geval kunnen wij zo maar in een conflict worden gezogen waar wij niet op zitten te wachten. We hebben onze eigen (grote) problemen op Curacao, maar laten wij onze ogen niet sluiten voor wat er op het wereldtoneel gebeurd.

  2. Ik hen slechts een stukje gelezen. Want ik vind het niet lezenswaardig.
    Ik weet dat Maduro een mafkees is. Maar aan de andere kant moeten de Venezolanen creperen ?

    En de journalist vergeet. Het is een sanctie van de VS. De VS is niet de wereld.
    Hoezo illegaal . Wat bedoelen zij met illegaal ? Is het door de VN verboden ?

    En als de tankers Cur passeren ? Waarom is dat slecht ? Laat de mar passeren.
    Wat zijn de risico’s ? Voor ons ?

    Op Cur zeggen wij, biba y laga biba.

  3. Jammer dat je een prima stuk onderzoeksjournalistiek zo eenvoudig beoordeeld Marlon. Het gaat wel een beetje verder dan handel drijven. Klik de linkjes eens aan en lees de achtergronden. Je zal schrikken en realiseer jezelf dat deze tankers ook ons eiland passeren.

  4. Dus de schrijver verwacht dat Venezuela benzine en olie of wat dan ook gratis moet krijgen en niets terug moet geven.
    Dat vraag ik mezelf af op welke plannet hij/zij, de schrijver dus, leeft.

    Je krijgt benzine en dus hier met dat goud. Logischer kan het niet.
    Handel drijven voor dummies, dummy.

Geef een reactie

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Zoeken

Recente reacties