Met feitenrelaas, transactieovereenkomst en persbericht.
Pieter Couwenbergh Ivo Bökkerink | Financieel Dagblad

ABN Amro trof maandag een schikking in een onderzoek dat sinds de zomer van 2019 liep.
In het kort

• OM gaat nader onderzoek doen naar voormalige ABN Amro-bestuurders Zalm, Wijn en Vogelzang.
• Meer (ex-)bestuurders kunnen als verdachte worden aangemerkt, aldus hoofdofficier van Justitie Guus Schram.
• ABN Amro schikte voor in totaal €480 mln overtredingen van de antiwitwaswetgeving.

Het Openbaar Ministerie gaat nader onderzoek doen naar de rol die de voormalige ABN Amro-bestuurders Gerrit Zalm, Joop Wijn en Chris Vogelzang hebben gespeeld bij de jarenlange lacunes in de witwascontroles van de bank. Dit ‘complexe en intensieve’ onderzoek kan er vervolgens toe leiden dat er meer (ex-)bestuurders van de bank als verdachte zullen worden aangemerkt.

Dat zegt hoofdofficier van Justitie Guus Schram van het Functioneel Parket maandag in een toelichting op de schikking die het OM heeft getroffen met ABN Amro. De bank betaalt in totaal €480 mln en erkent dat het van 2014 tot 2020 onder meer klantgegevens niet op orde had, klantonderzoek niet of onvolledig uitvoerde en ongebruikelijke transacties niet of niet tijdig meldde.

Onzekerheid

Daarmee eindigt voor de bank als rechtspersoon het sinds de zomer van 2019 lopende onderzoek Guardian naar overtredingen van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) en naar schuldwitwassen. In die periode zijn het Openbaar Ministerie en de Fiod de bank meerdere keren binnengevallen om dossiers in beslag te nemen, zijn de telefoons van (oud-)bestuurders getapt en verklaringen van voormalige en huidige bankbestuurders verzameld.

Voor de voormalige bestuurders Zalm, Wijn en Vogelzang begint nu een periode van onzekerheid, waarin zij officieel zijn aangemerkt als verdachte. Zij waren in een deel van de onderzoeksperiode respectievelijk ceo, hoofd zakenbank en hoofd consumenten en private bank van ABN Amro.

Feitelijk leidinggeven

Justitie gaat onderzoeken of het dit drietal kan vervolgen voor het feitelijk leidinggeven aan overtredingen van de Wwft. In theorie kan dit leiden tot een gevangenisstraf van vier jaar en een boete van €870.000. Hoe lang een dergelijk onderzoek duurt is onduidelijk. Afwezige namen in de rij van verdachten zijn toenmalig hoofd compliance Caroline Princen, hoofd risico Wietze Reehoorn en cfo Kees van Dijkhuizen, die in de periode 2017-2020 ceo was van de bank.

Het blijft mogelijk echter niet bij de drie bestuurders, aldus hoofdofficier Schram. Volgens hem biedt het dossier Guardian ‘op dit moment’ aanleiding om nader onderzoek te doen naar ’ten minste’ de drie bestuurders. Het onderzoek kan zich ook uitbreiden naar ‘meer personen en meer overtredingen.’

Schuldwitwassen

Met dat laatste doelt Schram erop dat de drie op dit moment (nog) niet worden verdacht van leidinggeven aan schuldwitwassen door ABN Amro. Schuldwitwassen houdt in dat de bank te weinig heeft gedaan om criminele geldstromen tegen te gaan terwijl men kon vermoeden of wist dat deze geldstromen uit de criminaliteit afkomstig waren.

‘Overtredingen van de Wwft en schuldwitwassen zijn delicten met allebei hun eigen bewijsproblematiek’, aldus Schram. ‘In dit onderzoek zijn de Wwft-overtredingen waarschijnlijk eenvoudiger op tafel te krijgen: de mate waarin een financiële instelling zijn poortwachtersfunctie op de juiste manier vervult. En dus is het eenvoudiger om de brug te leggen van rechtspersoon naar natuurlijke persoon.’

Per direct opgestapt

Het directe gevolg van het besluit van het OM is dat Vogelzang maandag per direct zijn functie als topman van Danske Bank neerlegde. Hij was halverwege 2019 juist naar Denemarken gehaald om de witwasproblematiek van die bank aan te pakken. Zalm stapte maandag op als commissaris bij Danske. Joop Wijn kan volgens verzekeraar ASR aanblijven als president-commissaris.

Het onderzoek naar Zalm, Wijn en Vogelzang is volgens het OM niet mede ingegeven door signalen vanuit de politiek en samenleving, waar de roep weerklinkt om bestuurders niet weg te laten komen voor de misdragingen van de onderneming waar zij leiding aan gaven. Vooral na de schikking door ING in 2018 van zijn witwasaffaire, barstte er veel kritiek los omdat het OM besloot niemand binnen de bank te vervolgen.

Druk politiek en samenleving

Pas na druk van minister Wopke Hoekstra van Financiën offerde de bank de voor risk verantwoordelijke bestuurder. Een speciale artikel-12 procedure leidde er eind vorig jaar toe dat het OM opdracht kreeg van het Gerechtshof in Den Haag om voormalig ING-topman en huidig UBS-ceo Ralph Hamers toch te vervolgen.

Schram zegt de discussie in de samenleving te zien. ‘Maar dat rechtvaardigt niet om iemand als verdachte aan te merken als het dossier daar geen aanleiding toe geeft. ING en ABN Amro zijn twee verschillende casussen: het ING-dossier gaf geen aanleiding tot vervolgonderzoek, hier is dat wél het geval.’ Volgens de hoofdofficier betekent het nader onderzoek overigens niet dat dit ook tot vervolging door het OM gaat leiden. Ook is het mogelijk dat het aantal verdachten nog vermindert.

Bron: Financieel Dagblad

Naschrift KKC

• Feitenrelaas ABN AMRO (Guardian witwas onderzoek)
• Transactieovereenkomst ABN AMRO (Guardian witwas onderzoek)
• Persbericht ABN AMRO (Guardian witwas onderzoek)