George Lichtveld

De grens tussen het Koninkrijk der Nederlanden en Venezuela is reeds bijna vier jaren gesloten geweest nadat de Venezolaanse regering eenzijdig daartoe besloten had om daarmee druk op de Nederlandse regering uit te oefenen om legercommandant Carlos Mata Figueroa geaccrediteerd te krijgen als de toemalige nieuwe consul van Venezuela op Aruba.

Het officieel aangevoerde motief voor de sluiting, namelijk de beweerdelijk uit de hand gelopen smokkelpraktijken van goud en mineralen was natuurlijk een drogreden.

Figueroa is een voormalige minister van Defensie geweest en een hoogeplaatste militair in het Venezolaanse leger die betrokken is bij de Cartel de los Soles, het drugskartel dat gerund wordt door Venezolaanse generaals onder leiding van Diosdado Cabello. Figueroa wordt er ook van verdacht moorden te hebben gepleegd en in de deelstaat Nueva Esparta de lokale Tupamaros-bende te hebben ingezet om terreur en bedreigingen te plegen onder de voorstanders van zijn politieke opponent Henrique Capriles Radinski. Figueroa moest perse geaccrediteerd worden want het regime had een op Aruba gevestigde fixer nodig nadat de voormalige consul Hugo Carvajal was uitgezet (apart verhaal).

Nederland is, ondanks dat men goed op de hoogte was van wat voor vlees men in de kuip had gezwicht voor de Venezolaanse chantage, Figueroa werd toch door Den Haag geaccrediteerd. Met als gevolg dat de toemalige minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok op 7 april 2018 een akkoord sloot met cartelleider, Hezbollah-facilitator en vice-president Tareck El Aissami voor de opheffing van de grensblokkade. Voor die zielige toegeeflijkheid heeft Blok terecht veel kritiek te verduren gekregen omdat de EU net had aangekondigd sancties in te gaan stellen tegen El Aissami.

De grenzen werden inderdaad weer opengegooid maar niet voor lang, ongeveer een jaar later sloot Venezuela de grenzen alweer om Guaido’s plan voor de levering van buitenlandse humanitaire hulp aan de noodlijdende Venezolaanse bevolking te dwarsbomen. Curacao was door het team van Guaido uitgekozen als een van de logistieke vertrekpunten voor de te leveren noodhulp. Het vrachtschip dat vanuit de Brionwerf vertrok werd, wat te verwachten was, in de Venezolaanse territoriale wateren onderschept door de Venezolaanse zeemacht en terug gedirigeerd naar Curacao.

Daarna hebben onze authoriteiten drie jaren lang onderdanig staan bedelen voor heropening (Aruba niet, die hield haar waardigheid, premier Evelyn Wever-Croes is nooit een fan geweest van heropening van de grenzen met Venezuela). Nu is het blijkbaar dan weer zover dat grote broer Venezuela bereid is om aan tafel te zitten.

Uit de media vernemen wij dat zowel de lokale regering van Curacao als die van Aruba een gefaseerde aanpak nastreven, een stapsgewijze aanpak welke hun in staat stelt om werkprocessen te structureren en materialen te kopen die nodig zijn om het op gang brengen van het onderlinge verkeer op verantwoorde wijze te laten gaan plaatsvinden. Reeds heeft recentelijk een technische bijeenkomst plaatsgevonden tussen, Aruba, Curacao, Nederland en Venezuela opdat partijen hun standpunten naar voren konden brengen. Maar tot vaststelling van de datum voor heropening is het echter nog niet gekomen.

De besprekingen zijn blijkbaar niet gegaan zoals de 20-man zware Venezolaanse delegatie dat wilde waarop de Venezolaanse burgervaart autoriteit te kennen gaf tot 30 april het commerciele luchtverkeer te verbieden. Voor de zoveelste keer vangen wij vernedered bedelend bot, wanneer houden wij in hemelsnaam op met ons zo onderwerpig te gedragen tegenover een regime dat vindt ons als speelbal te kunnen gebruiken.

Maar het is niet dit zelf-vernederende, beschamende gedrag van onze bestuurders dat mij het meest dwars zit, men moet goed doordrongen zijn van een ander veel groter kwaad.

Wij moeten goed beseffen dat de functionarissen die afgevaardigd zijn door de Venezolaanse regering om met ons te onderhandelen in feite vertegenwoordigers zijn van een dictatoriaal en crimineel narco-regime dat tot in de hoogste regionen van hun overheidsstructuur geïnfiltreerd is door de georganiseerde misdaad. Onze delegaties zitten letterlijk aan tafel te onderhandelen met vertegenwoordigers van de Venezolaanse (en Colombiaanse) drugcartels.

Ik mag hierbij citeren uit het rapport van Insight Crime (Latin America Organized Crime Study for the Kingdom of the Netherlands) 2021, blz. 7 onder het punt 6. Border security: (citaat)

“ The collapse of Venezuela, where TOC (Transnational Organized Crime) has now penetrated the highest echelons of government, presents the Kingdom of the Netherlands with a direct national security threat. Venezuela is the biggest neighbor of the Dutch Caribbean, with Aruba and Curacao at particular risk for illegal immigration, Covid-19 infection, weapons and human trafficking, as well as drugs and criminal gangs coming from Venezuela. The islands are ill-equipped to cope with such threats, which grow daily as the Venezuelan economy shrinks, public services collapse and the Maduro government tightens its grip on power.” (einde citaat).

In het meest recente rapport van Insight Crime (CLALS working paper series no. 33 van January 2022) wordt nader uitleg gegeven over de criminal networks in Latijns America waaronder die van de Cartel de los Soles. Daarover stelt het rapport (pag. 56: (citaat)

“This criminal network operates similarly to a Mafia. The top leaders of the Maduro regime, some of whom are named above, are not directly involved in the day-to-day business of moving drugs, contraband, or illegal gold but rather preside over its criminal eco-system, ensuring it functions to their benefit. It is, as one researcher described for Insight Crime, a “network of networks”, composed of a series of regional military-criminal nodes that are bound together by a national regime that guarantees impunity for its allies.” (einde citaat).

Venezuela wordt dus gekenmerkt als een natiestaat welke georganiseerd, gemanaged en gekneed is naar Mafia-stijl. De Venezolaanse onderhandelaars hebben ongetwijfeld hun eigen agenda welke grotendeels gericht is op de belangen van de TOC. Ik vraag mij af waarom wij in hemelsnaam aan tafel gaan zitten met een crimineel regime te meer daar wij als klein, kwetsbaar eiland, gemakkelijk gemanipuleerd, geinfiltreerd en meegesleurd kunnen worden in duistere, voor ons nog lang niet te bevatten facetten van de criminele economie die heerst in onze regio.

Ook het rapport Dreigingsbeeld Statelijke Actoren 2021 opgesteld door de AIVD, MIVD en NCTV vermeldt op pagina 17 dat: (citaat)

“Daarnaast heeft de vervlechting van georganiseerde misdaad en strijdkrachten bij illegale handel in drugs, goud en wapens in Venezuela een destabiliserende werking op de regio.”

(einde citaat). Het rapport spreekt over ‘de vervlechting’ van de georganiseerde misdaad met strijdkrachten, goed beseft moet worden dat het Venezolaanse staatsregime inderdaad gemuteerd is in een nieuw soort staatsvorm dat allang niet meer alleen stoelt op de gebruikelijke constitutionele beginselen van een natiestaat, maar daarnaast ook evenveel (of nog meer) berust op de criminele codes en dwangregels van de onderwereld. Staatmacht en criminele macht gaan hand in hand, steunen elkaar, werken met elkaar samen en beschermen elkaar, zijn in elkaar opgegaan en zijn verworden tot een monsterlijk staatsbesturend gedrocht.

De vervorming begon onder Hugo Chavez. De voormalige president gaf volledig vrij spel aan de Colombiaanse FARC om ook op het Venezolaanse grondgebied te opereren. De Nederlandse onderzoeksjournalist Bram Ebus heeft diverse rapporten geschreven over de totale chaos en anarchie die vanaf die tijd al in de binnenlanden van Venezuela heerst. Thans bevechten de nogsteeds actieve guerillagroepen (waaronder de ELN en de garimpeiros), ex-guerillagroepen (Ex-FARC dissidenten, gedeserteerde para-militairen), sindicatos (gangsterbendes) en militairen uit het formele Venezolaanse leger elkaar om goud-concessies en/of drugstransporten of spannen dan weer juist opportunistisch met elkaar samen wanneer het getij gekeerd is.

Machtsstructuren en -verhoudingen zijn grillig en onvoorspelbaar, die kunnen om de dag veranderen al naar gelang de belangen zich wijzigen, samenwerkingsverbanden worden gesloten en dan weer bij de geringste tweespalt moordadig beeindigd. Vele boevenbendes zijn georganiseerd in Megabandas en vanuit de gevangenissen worden criminele netwerken gecoordineerd door Pranes (gevangen genomen bendeleiders).

Dwars daar doorheen manifesteert zich het meedogeloze elite korps van Maduro, de FAES (Fuerza de Acciones Especiales), een soort prive SS-stormtroep welke belast is met “control social” en die dat ook met de harde hand doet waarbij standrechtelijke executies niet worden geschuwd. De militairen die onderdeel vormen van de officiële strijdmachten doen aan het spelletje mee en krijgen van de legertop de ruimte om te freewheelen, dit om zodoende te kunnen rekenen op hun trouw. Elk van de generaals krijgen de kans om hun slag te slaan en moet dan vervolgens plaatsmaken voor de militaire collega die dan aan de beurt is. Het is deze bewuste strategie die ervoor gezorgd heeft dat het leger nooit in opstand is gekomen tegen Maduro ondanks de vele heftige mega-manifestaties die plaatsvonden tegen deze dictator.

Wij zien verder ook hoe de collectivos (Maduro’s losgeslagen vrijwilligerskorps) huishouden in de grote steden en straffeloos weerloze burgers belagen. Wij zien hoe machtig een criminele organisatie als de ELN is in Venezuela, een guerrillagroep die oorspronkelijk in Colombia opereert en die pretendeert op te komen voor de sociaal onderdrukten, maar die zich voornamelijk bezig houdt met drugssmokkel, afpersingen, overvallen en ontvoeringen.

Die boevenbende heeft zoveel macht dat zij na gesteggel met de Colombiaanse president Gustavo Petro (zelf voormalig MI9-guerillalid) over een staak het vuren, van hem crisisoverleg heeft weten af te dwingen hetwelk gepland werd om in Caracas plaats te vinden. Dat betekent dat zowel Petro als Maduro deze duidelijk criminele groep erkennen als een kracht waarmee rekening dient te worden gehouden. Het land ligt bovendien economisch in een ontstellend diep gat, is sociaal-economisch geheel ontwricht, schendt mensenrechten alsof het niets is en streeft, in haar intense afkeer van de Verenigde Staten naar allianties met totalitaire regimes zoals die van Cuba, Nicaragua, Iran, Rusland en China. Ook dat veroorzaakt een geo-politieke gevaarzetting voor de regio.

Wat voor zin heeft het om de grenzen met zo een chaotisch en vercriminaliseerd land open te gooien? Dit te meer daar wij, zoals het Insight Crime rapport stelt, wij bij lange na niet uitgerust zijn om ons te beschermen tegen criminele invloeden of infiltratie door dit van misdaad doordrenkte perverse regime. Niet alleen zijn wij kleinschalig en niet weerbaar, daarnaast fungeren onze eigen instituten belast met rechtshandhaving en rechtsbescherming maar zeer krakkemikkig. Het Openbaar Ministerie heeft bij herhaling geklaagd over ondercapaciteit op opsporingsgebied met name als het gaat om opsporing van financiële delicten. Het politie apparaat is gebleken doorspekt te zijn van corrupte elementen, de doodgelopen zaak van de drugsroof uit het Rio Canario politiekantoor heeft dat duidelijk aangetoond.

Van onze inlichtingendienst krijgen wij geen hoogte. Wij vragen ons af of het enorme wantrouwen dat bij buitenlandse lichtingendiensten was gewekt tegen onze VDC inmiddels hersteld is. Dat wantrouwen was toentertijd volkomen terecht nadat voormalig premier Gerrit Schotte Colombiaanse agenten alle ruimte en medewerking had geboden om ons staatsgeheimen te ontfutselen. Ook ontbeert ons cruciale geo-politieke kennis gezien de minieme bezetting aan stafmedewerkers bij de Dienst Buitenlandse Betrekkingen, het is duidelijk dat onze premier het belang van goede geo-politieke orientatie niet inziet. Zwak en richtingloos bestuur door onze lokale politici, zware lobbies ten faveure van Nederlandse- en/of Venezolaanse handelsbelangen, invloeden van Chavistas en Indenpedistas en de eigen agendas van het Venezolaanse narco-regime zijn krachten die naar te verwachten heropening zullen bevorderen. God behoede ons daarvoor.

Het zou voor ons eiland beduidend beter zijn om de post-Maduro periode af te wachten alhoewel men niet kan voorspellen hoe dat nieuwe tijdperk gaat uitpakken, maar veel erger dan de huidige situatie kan het niet. Ik vrees echter dat ik het herstel van de sociaal-maatschappelijke orde en de rechtstatelijkheid in Venezuela niet meer zal meemaken, dat gaat nog tientallen jaren duren hetgeen betekent dat Curacao daar voorlopig echt niets te zoeken heeft.

GEORGE LICHTVELD