Een beschouwing over de twee bovengenoemde aspecten van wetgevingsproducten, zal ik hieronder (vrij vertaald) weergeven als 1. Letterknechterij (soms) en 2. Gelegitimeerd pragmatisme (soms).


Voorafgaand aan mijn beschouwing dienen er eerst enkele retorische vragen van rechtsfilosofische aard te worden beantwoord, namelijk:

(1) Is het “recht” er om de samenleving te dienen, met andere woorden om dienstbaar te zijn aan het ordenen en beter leefbaar maken van de samenleving ter bevordering van het welzijn van allen die aan dat recht onderworpen zijn? Of

(2) is het juist omgekeerd: Is de samenleving er om een platform te bieden aan adviserende (vaak zeer prestigieuze) adviesorganen van de overheid om die adviesorganen de gelegenheid te bieden om zich te profileren als verreweg de beste, rechtskundig onderlegde adviesgroep om sturing te kunnen geven aan het te voeren overheidsbeleid.

(3) Is de “wet” als ordeningsinstrument in het recht het enig zaligmakende hulpmiddel die bestuurlijke beleidsbeslissers en rechtskundige adviseurs ten dienste staat om op de meest effectieve en vooral meest rechtvaardige wijze de samenleving te ordenen? Drie retorische vragen dus waarop niet verder hoeft te worden ingegaan.

De meest prestigieuze adviesorganen binnen het Koninkrijk voor bestuurlijke aangelegenheden zijn de Raad van State voor het gehele Koninkrijk en de Raad van Advies in de landen binnen het Koninkrijk.
Voor Curaçao luidt de taakstelling van de Raad van Advies, ingevolge P.B. 2017, no. 83 in het Besluit in de bijlage in artikel 1, zoals door de Raad van Advies zelf genomen §1 Doelstelling van de Raad:

“De Raad van Advies van Curaçao stelt zich ten doel een goed functionerende democratische rechtsstaat te bevorderen door als adviseur voor de regering en de Staten zorg te dragen voor onafhankelijke adviezen van hoogwaardige kwaliteit over wetgeving en bestuur waarbij de eenheid, rechtmatigheid, wetmatigheid en kwaliteit van bestuur en de belangen van de gemeenschap in acht worden genomen.”

EINDE CITAAT. De highlighting is afkomstig van ondergetekende.

Onlangs heeft de Raad van Advies het Kabinet Pisas in overweging gegeven niet in te stemmen met het wetsvoorstel betreffende de Rijkswet voor de implementatie van het COHO (Caribisch Orgaan voor Hervorming en Ontwikkeling). De Raad erkent dat er naar aanleiding van de forse kritiek op de eerdere versie wel enige veranderingen zijn doorgevoerd, maar die zijn te beperkt, aldus de Raad.

Ditzelfde geldt voor de Raad van State die ook een soortgelijk standpunt heeft ingenomen en beide standpunten vloeien voort uit een huns inziens te grote beperking van de autonomie van Curaçao. 
Uiterst merkwaardig is dat de Raad van State er geen enkele moeite mee heeft dat Nederland als lidstaat van de E.U. in dat verband vrijwel klakkeloos akkoord gaat met de regelgeving van de E.U. die meestal gewoon zonder slag of stoot wordt opgelegd aan de lidstaten, waarbij de lidstaten (dus ook Nederland) geleidelijk aan hun eigen autonomie inleveren.

Het is “business as usual” geworden dat Nederland steeds meer van haar eigen autonomie prijsgeeft in het belang van het groter E.U. verband na een belangenafweging van de voor- en nadelen van een te nemen besluit.

Maar anderzijds is het diezelfde Raad van State die o zo zwaar tilt aan de aantasting van de Curaçaose autonomie in het ontwerp van de Rijkswet voor de implementatie van het COHO met (aanvankelijk) een advies dat gebaseerd was op (mijns inziens) doorgeschoten wetgevings-technische tekortkomingen in het ontwerp. Oké, Nederland heeft water bij de wijn gedaan en is Curaçao tegemoetgekomen in specifiek dit opzicht.

Uiteindelijk is met hangen en wurgen na eindeloos heen en weer gepraat (dat is “onderhandelen” in bestuurlijk jargon) de inhoud van een landspakket geaccordeerd (nota bene met de befaamde democratische legitimatie van Jan de Boer, want de Staten hebben er in de vorige coalitie onder signatuur van Rhuggenaath ook hun zegen aan gegeven).

Dit impliceert dat er in elk geval voor wat betreft de inhoud van het landspakket tussen Curaçao en Koninkrijksrelaties, een bindende overeenkomst tot stand is gekomen. Met als pikant détail dat de meeste politieke partijen op Curaçao, inclusief de MFK, rijkelijk geput hebben uit de inhoud van dit landspakket in hun propaganda campagne tijdens de verkiezingsstrijd, vrijwel letterlijk is zelfs daaruit geciteerd in hun regeerakkoord.

En nu? Nu geeft aan de vooravond van de stemming over de totstandkoming van de Rijkswet onze eigen Raad van Advies een negatief stemadvies aan de regering, zodat dusdoende de regering haar eigen beleidsvoornemens zoals in het regeerakkoord gepubliceerd, effectief kan blokkeren, althans zich niet langer daaraan gebonden hoeft te achten?

De Raad van Advies meldt wel dat de regering zelf een belangenafweging moet maken over de voor- en nadelen, maar die -afweging is toch al uitvoerig gemaakt voorafgaand aan en tijdens de bespreking van de inhoud van het landspakket?!

Dit advies heeft veel weg van letterknechterij met de heilige, onaantastbare autonomie als knuppel, in plaats van te kiezen voor een pragmatisch advies, dat ook in het reeds ondertekende landspakket is gelegitimeerd. De Raad richt haar pijlen uitsluitend op wetgevings-technische tekortkomingen in het ontwerp van de Rijkswet, met volledig voorbijzien aan de overige aspecten van haar taakstelling, zoals door de Raad zelf geformuleerd, waarbij in de door haar uitgebrachte adviezen met name de kwaliteit van het bestuur en de belangen van de gemeenschap in acht zouden worden genomen.

Wellicht zou de Raad van Advies nader kunnen toelichten aan de bevolking hoe de kwaliteit van het bestuur en de belangen van de samenleving (de burgers) in acht zullen worden genomen indien de Rijkswet effectief getorpedeerd wordt op grond van de door haar uitgebrachte adviezen (en die van de Raad van State).

Zoals hierboven gesteld is de wet niet het enige instrument dat de regering ten dienste staat om tot kwalitatief goed bestuur te komen.

In de afgelopen tien jaar sedert 10-10-10 is als vaststaand feit gebleken dat ondanks het bestaan van uitstekende wetgevingsproducten zoals de comptabiliteitswet, de diverse belasting- en invorderingswetten en alle overige puntgave wetten om de samenleving te ordenen, toch de kwaliteit van het bestuur zozeer is afgenomen, toch geen betere inkomensspreiding is bewerkstelligd, toch geen economische groei is gerealiseerd, toch de corruptie steeds weliger is gaan tieren, toch de evidente graaicultuur in de politiek heeft kunnen ontstaan, toch de armen steeds armer en de rijken steeds rijker zijn geworden. Misschien kan de Raad van Advies hier antwoord op geven?

Curaçao beschikt toch over een scala van adequate en uitgebreide wetgevingsproducten op elk gebied, maar de wet alleen is kennelijk niet het meest aangewezen instrument.

Het COHO voorziet in een aanvullend instrumentarium dat beter in staat zal zijn de noodzakelijke verbetertrajecten in te zetten en te monitoren en biedt bovendien de fondsen om ook de investeringen in projecten te bekostigen die nodig zullen zijn om economische groei te realiseren. Alleen met het scheppen van werkgelegenheid door een zodanige economische groei, kan de armoede op effectieve wijze worden bestreden.

Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat de Raad van Advies zich mede heeft laten “leiden” door een vage vrees in het achterhoofd van de huidige leden dat misschien de MFK plannen zou kunnen hebben om ook in de Raad van Advies haar “eigen mensen” als lid te willen benoemen.

Naam en adres bekend bij de redactie