Camil Driessen

Cymbal Justitie maakte met twee verdachten een unieke afspraak over hun medewerking in ruil voor een mildere straf. De Zwolse rechtbank accepteert dat niet.

De rechtbank in Zwolle heeft woensdag een streep gehaald door een bijzondere deal van het Openbaar Ministerie met twee van witwassen verdachte broers. De rechter veroordeelde hen tot vijf respectievelijk zes jaar cel, waar justitie vrijlating had beloofd.

De broers stonden terecht wegens jarenlang witwassen op Curaçao, van in totaal 320 miljoen dollar. Itzak en Omer G. hadden op het eiland een belangrijke rol bij het faciliteren van illegale valutahandel. Zij hielpen Venezolaanse ‘valutatoeristen’ met schijntransacties. Daar hielden de twee ruim 20 miljoen euro aan over.

De broers G. ontvingen op Curaçao Venezolanen die met een ‘staatscreditcard’ in dollars goederen mochten kopen die in hun eigen noodlijdende land niet waren te krijgen. De Venezolanen pinden bij de broers, tegen een forse commissie, echter contante dollars, die in Venezuela veel meer waard waren. De broers zorgden voor nepfacturen van medicijnen en ondergoed.

Het strafonderzoek naar de praktijken van de broers, uitgevoerd onder codenaam Cymbal, was een van de vier casussen die ertoe leidden dat ING vorig jaar een recordschikking van 775 miljoen euro trof met justitie wegens het faciliteren van witwassen. ING bankierde voor bedrijven van de broers.

Streep door strafdeal

De uitspraak is niet alleen een domper voor Itzak en Omer G., maar ook voor het Openbaar Ministerie. Dat had met hen een deal gesloten, en de rechtbank gevraagd die over te nemen. De afspraken met de broers kwamen er kort gezegd op neer dat ze, in ruil voor medewerking en het afstaan van hun vermogen, niet meer terug de cel in zouden hoeven.

Dat het OM en de verdediging van de verdachten samen een overeenkomst inclusief strafeis aan de rechtbank voorlegden, is voor Nederland uniek. Binnen de advocatuur en het OM wordt hoog opgegeven over zulke afspraken om de strafrechtketen te ontlasten; in het buitenland gebeurt dit al vaak. OM-topman Gerrit van der Burg kondigde dit voorjaar aan „vaker” zulke afspraken te willen maken en er mee te gaan „experimenteren”.

Lees ook dit artikel over hoe justitie tot deze deal kwam

Het eerste grote experiment is nu dus door de Zwolse rechtbank naar de prullenbak verwezen. Ze laat in een persbericht in heldere bewoordingen blijken wat ze van de afspraak vindt: „De rechtbank gaat qua straf niet mee in de gemaakte overeenkomst. De afspraak kent geen wettelijke basis en de rechtbank is ook geen partij daarin. De rechter komt onafhankelijk tot zijn oordeel.”

Klassenjustitie

De rechtbank benadrukt dat de gemaakte afspraken „op geen enkele wijze recht doen aan de aard en ernst van de feiten”. Ook stelt ze dat de overeenkomst tussen OM en verdachten op gespannen voet staat met de redenen te straffen. „Met name het strafdoel van algemene preventie, om de maatschappij te laten zien dat dit niet mag.”

De rechtbank vreest dat een beeld van klassenjustitie kan ontstaan als de broers niet zwaarder bestraft worden. „De mannen leefden immers niet in armoede en hebben jarenlang honderden miljoenen dollars witgewassen. “

Een woordvoerder van het OM stelt in een reactie dat justitie het fenomeen procesafspraken „aan het verkennen is”. Het OM verwacht de gemaakte afspraken in de Cymbal-zaak ook in hoger beroep aan het gerechtshof voor te leggen.

Bron: NRC Handelsblad van 5 september 2019

Naschrift KKC

Uitspraak hier