Jesús Santrich, oud-FARC-leider en spijtoptant van het Colombiaanse vredesakkoord, is omgekomen in Venezuela, in de grensstreek nabij Colombia. De dissidente FARC-groepering La Segunda Marquetalia, waar Santrich toe behoorde, bevestigde dinsdagmiddag (lokale tijd) zijn dood.
Volgens de guerrillabeweging is hij gedood door het Colombiaanse leger. De Colombiaanse overheid beweert dat hij omkwam in een confrontatie met een andere FARC-afsplitsing.
Santrich – het alias van Seuxis Pausias Hernández Solarte – behoorde tot de hoogste rangen van de Colombiaanse guerrilla, de gewapende revolutionaire strijdkrachten Farc. In 2016 was hij een van de mede-ondertekenaars van het vredesakkoord dat een punt moest zijn achter ruim een halve eeuw gewapend conflict in het Zuid-Amerikaanse land. In de strijd tussen marxistisch-leninistische guerrilla-groepen, extreemrechtse paramilitairen en het Colombiaanse leger kwamen meer dan 200 duizend mensen om. Santrich, samen met Farc-comandant Iván Marquéz, was een van de delegatieleden die in Havana onderhandelde met de Colombiaanse overheid over vrede.
Maar het akkoord bracht slechts een wankele vrede en leidde in de vijf jaar sindsdien tot grote teleurstelling onder veel Colombianen. ‘De vrede is nooit gekomen’, zei de Colombiaanse politicoloog Eduardo Pizarro afgelopen weekend nog in de Volkskrant.
Guerrillabeweging ELN (het Nationaal Bevrijdingsleger) was nooit betrokken bij het akkoord en zette de strijd voort. En ook een aanzienlijk aantal Farc-strijders legde de wapens niet neer. In voormalig Farc-gebied laaide het drugsgeweld op. Veel oud-militanten zijn gedood, ondanks door de overheid beloofde bescherming.
Afgekeerd van akkoord
Andere Farc-leden, zoals Santrich, keerden zich in tweede instantie af van het vredesakkoord, teleurgesteld over afspraken die niet zouden zijn nagekomen. Na het akkoord was hij korte tijd lid van het parlement, waar de Farc in lijn met het akkoord vijf zetels kreeg toegewezen. Hij werd in 2018 opgepakt en vervolgd vanwege vermeende drugshandel. In het voorjaar van 2019 werd de aanklacht weer ingetrokken bij gebrek aan bewijs.
Enkele maanden later kondigde hij in een videoboodschap samen met Márquez (alias van Luciano Marín) aan de wapens weer op te pakken.
De oud-Farc-leiders weken uit naar Venezuela, waar ze met open armen werden ontvangen door de socialistische president Nicolás Maduro.
Maar La Segunda Marquetalia, de groepering van Márquez en Santrich, is niet de enige guerrillabeweging die zich ophoudt in Venezuela, langs de ruim 2000 kilometer lange grens met Colombia. Sinds maart is het Venezolaanse leger in confrontaties verwikkeld met andere Farc-dissidenten, guerrillero’s die van begin af aan de vredesonderhandelingen afwezen. Volgens de Colombiaanse autoriteiten is Santrich omgekomen in een conflict met ‘andere delinquenten’.
‘Linkerpink afgesneden’
In een persbericht beweert La Segunda Marquetalia dat Santrich op maandag 17 mei is gedood door Colombiaanse commando’s. De Colombiaanse militairen zouden diep zijn doorgedrongen in de noordwestelijke Venezolaanse deelstaat Zulia, ‘op orders van president Iván Duque’, stelt het bericht. Het busje waarin hij zat zou onder vuur zijn genomen en bestookt met granaten. De commando’s zouden Santrich’ linkerpink hebben afgesneden voordat ze door een helikopter werden afgevoerd.
Volgens de beweging is de rechtse president Duque een ‘arrogante tiran’. Het persbericht verwijst naar Colombiaanse protesten die sinds 28 april de straten vullen in meerdere Colombiaanse steden. ‘We roepen op om te blijven strijden in de straten totdat we een nieuwe regering hebben.’
De rechtse Duque volgde in 2018 president Juan Manuel Santos op, de man die het akkoord tekende met de Farc. Duque is een protegé van oud-president Álvaro Uribe (2002 – 2010), die tijdens zijn termijn probeerde met grof geweld de guerrilla uit te roeien. Tijdens de huidige protesten, gericht op ongelijkheid, armoede, werkloosheid en politiegeweld, riep Uribe via twitter op tot stevig ingrijpen door het leger. De protesten duren inmiddels drie weken.
Bron: Volkskrant