7 vragen – Donald Trump (76) verschijnt komende week voor de rechter als verdachte in een strafzaak. Hij wordt aangeklaagd voor het betalen van zwijggeld aan pornoster Stephanie ‘Stormy Daniels’ Clifford.

Hoe gaat het verder voor de oud-president van de Verenigde Staten?

Hij was al de eerste president in de Amerikaanse geschiedenis die twee keer te maken kreeg met een poging hem af te zetten. Nu is hij ook de eerste die voor moet komen in een strafzaak. Donald Trump verschijnt naar verwachting komende dinsdag in de rechtbank in New York. Hij moet zich verantwoorden voor verdoezelde betalingen aan een pornoster in campagnetijd.

Wat betekent deze aanklacht?

In het Amerikaanse systeem moet de officier van justitie eerst een zogeheten grand jury overtuigen dat hij voldoende reden heeft voor vervolging. Trump is onderwerp van onderzoek in zijn thuisdistrict, het stadsdeel Manhattan in New York. Een groep van 23 mensen uit Manhattan heeft in de afgelopen maanden het bewijs tegen hem beoordeeld. Ze zijn willekeurig opgeroepen om hun burgerplicht te komen vervullen en hebben in een soort klaslokaal in de rechtbank onder meer naar getuigenissen van betrokkenen geluisterd.
In die fase is nog geen rechter betrokken. De juryleden beslissen of ze vinden dat er redelijke grond is om aan te nemen dat mogelijk een misdrijf heeft plaatsgevonden. Als een meerderheid van twaalf mensen het bewijs daarvoor voldoende vindt, kan de strafzaak starten. Dat is in de zaak tegen Trump nu het geval.

Wat is de volgende stap?

Trump verblijft op dit moment in zijn strandresort in Florida. De verwachting is dat hij komende dinsdag zelf naar New York komt voor zijn voorgeleiding in de rechtbank. Hij krijgt dan de kans aan te geven hoe hij er zelf over denkt en zal stellen dat hij onschuldig is, volgens zijn advocaten. Ook worden zijn vingerafdrukken afgenomen en wordt een politiefoto van hem genomen, het zogeheten mugshot. Vaak worden verdachten geboeid langs een batterij camera’s gevoerd, maar in het geval van een oud-president die beveiligd wordt door de Secret Service kan dat ritueel wel eens achterwege blijven.

,,Te veel veiligheidsrisico’s, met wilde demonstranten op straat’’, denkt Matthew Galluzo, advocaat en voormalig aanklager in Manhattan, die het Openbaar Ministerie daar goed kent. Mogelijk willen aanklagers ook voorkomen dat Trump zulke beelden gebruikt in zijn presidentscampagne. Volgens zijn advocaten is al afgesproken dat hij geen handboeien om hoeft. Hij wordt verdacht van een geweldloos misdrijf, dus volgens de New Yorkse wet mag hij na de voorgeleiding in vrijheid zijn strafzaak afwachten.

Hoe waarschijnlijk is het dat hij veroordeeld wordt?

Ook daar gaat een jury van burgers zich over buigen. In de strafzaak bestaat die uit twaalf mensen die het unaniem eens moeten worden over de schuldvraag. De bewijslast ligt hoger dan in het proces voor de zogeheten grand jury. Het misdrijf moet ‘buiten redelijke twijfel’ bewezen zijn. Het is nog onduidelijk waar Trump precies van verdacht wordt. Dat wordt pas openbaar als hij komende week voor het eerst bij de rechter verschijnt.

Vermoedelijk gaat het om het vervalsen van zakelijke documenten om te verbergen dat hij kort voor de presidentsverkiezingen van 2016 zwijggeld liet betalen aan een pornoster die zegt dat ze een affaire met hem had. Dat zou een overtreding van de federale kieswet kunnen zijn. Experts wijzen erop dat het ongewoon is op het niveau van een staat iemand te vervolgen voor vervalsingen die te maken hebben met de nationale kieswet. ,,Dat heeft nog nooit iemand geprobeerd’’, zegt Galluzzo. ,,Ik hoop dat ze hun research goed hebben gedaan, ik geef ze het voordeel van de twijfel.’’

Wordt dat een eerlijk proces, in zo’n politiek beladen zaak?

Zijn advocaten zullen vermoedelijk zeggen van niet. En daar hebben ze wel een punt. Trump, zegt ook voormalig aanklager Galluzzo, is misschien wel de meest gehate man van Manhattan. Hij heeft er een lang verleden als pompeuze projectontwikkelaar en zijn politiek is er zeer impopulair. Bijna 87 procent van de inwoners van Manhattan stemde bij de laatste presidentsverkiezingen op zijn opponent Joe Biden.

Juryleden krijgen de opdracht hun politieke voorkeuren te parkeren en alles wat buiten de rechtbank gebeurt te negeren. Maar het zijn ook mensen. ,,Het is bijna zeker dat mensen in de jury zullen zitten die een soort morele plicht voelen hem te veroordelen’’, denkt Galluzzo. ,,Een eerlijk proces is heel moeilijk. Iedereen kent hem en ontzettend veel mensen haten hem.’’ De vraag is dan wel welk district geschikter zou zijn voor zo’n strafzaak, want stevige opinies over Donald Trump bestaan overal in de VS.

Een eerlijk proces is heel moeilijk. Iedereen kent hem en ontzettend veel mensen haten hem

Moet hij de gevangenis in?

Daar lijkt het vooralsnog niet op. ,,Ik zou verbaasd zijn als hij celstraf krijgt’’, zegt Galluzzo. ,,Hij heeft geen strafblad, is op leeftijd, en wat je ook van hem vindt, hij heeft een buitengewone staat van dienst qua inzet voor de publieke zaak.’’

Het vervalsen van de bedrijfsadministratie zou ook een relatief klein vergrijp zijn. Uitgesloten is de gevangenis ook weer niet. De rechter die de strafmaat moet bepalen kan het gedrag van de verdachte meewegen. Als Trump tijdens zijn proces bijvoorbeeld op sociale media de rechter voor rotte vis zou uitmaken, kan die wel degelijk besluiten dat een celstraf gepast is. En er volgen waarschijnlijk nog meer strafzaken. In andere delen van de VS onderzoekt justitie Trump ook voor potentieel zwaardere vergrijpen, zoals pogingen de verkiezingsuitslag van 2020 te beïnvloeden.

Wat als hij wordt vrijgesproken?

Dat zou een beschamende mislukking zijn voor de officier van justitie die de zaak voor de rechter brengt, Alvin Bragg. Hij is gekozen en kan bij een volgende verkiezingsronde prompt zijn baan verliezen. New Yorkse kiezers zullen het hem vermoedelijk niet vergeven als Trump de rechtbank verlaat als winnaar en zijn supporters kan voorhouden dat de hele zaak een heksenjacht van politieke tegenstanders is.
Wanneer weten we meer?

Normaal gesproken zit er zomaar een jaar tussen aanklacht en veroordeling, maar het is aannemelijk dat Trumps advocaten zullen proberen de zaak te vertragen, bijvoorbeeld met verzoeken om de zaak te verplaatsen naar een ander district. Mogelijk komt een vonnis zelfs niet voor de presidentsverkiezingen van november 2024 waarvoor Trump zich kandidaat gesteld heeft. Als hij er dan in zou slagen gekozen te worden tot president, kan hij onder een eventuele straf uitkomen. Zittende presidenten kunnen niet vervolgd worden.

Bron: Algemeen Dagblad