Door Armand Hessels
Ruim 25 jaar geleden uitte de directeur van een belangrijke overheidsentiteit tegen mij zijn frustratie over de enorme bureaucratie die investeerders moesten ondergaan om nieuwe ondernemingen te vestigen. Het duurde al gauw maanden tot zelfs jaren om te voldoen aan alle regels en procedures. De ‘red tape’ bleek zo plakkerig dat slechts heel traag vooruitgang kon worden geboekt. Vooral buitenlandse investeerders haakten daardoor af. Belangrijke investeringen gingen Aruba zo voorbij.
Vruchteloze pogingen
In het kader van een afstudeerproject werd in 1995 een student bedrijfseconomie aan het werk gezet om het proces te analyseren en aanbevelingen te doen voor verbetering. Zoals gebruikelijk werd daar door de overheid niets mee gedaan. Aangezien het een belangrijk obstakel bleef vormen voor nieuwe investeringen werd in de jaren 2013/14 een werkgroep opgezet, bestaande uit vertegenwoordigers van de overheid uit verschillende departementen met mensen uit de private sector. Die maakte een complete analyse van het traject om een bedrijf op te zetten, vanaf het moment dat de eerste stappen werden gezet bij de notaris tot het moment dat alle benodigde vergunningen rond waren om te kunnen beginnen. Maar ook dit initiatief, evenals de aanbevelingen van OECD, Worldbank. IDB en FIAS leidden niet tot enige aanpassing van de ‘red tape’. Blijkbaar bestond er tot voor kort geen enkele interesse bij ‘de politiek’ om deze situatie te verbeteren. Dit kostte Aruba de nodige inkomsten.
COHO
Onlangs vertelde een ondernemer mij dat de ‘red tape’ recent enorm is afgenomen. Waar hij voorheen 2 jaar nodig had om zich door alle bureaucratische pietluttigheden heen te worstelen, had hij nu slechts 2 weken nodig. Hij was stomverbaasd! De reden is echter simpel: in het COHO-landspakket wordt de nadruk gelegd op ‘optimalisering van het ondernemersklimaat’. Daartoe is ‘aanpassing van het vergunningenstelsel noodzakelijk en moet de bureaucratie (red tape) worden weggenomen’. Blijkbaar heeft de verbinding van hervormingen aan financiële steun door Nederland in slechts een paar weken bereikt wat goedbedoelde adviezen decennialang niet voor elkaar kregen.
Vraag & mogelijk antwoord
Voor velen is het natuurlijk de vraag of simpel amateurisme van ‘de politiek’ de belangrijkste oorzaak was van het zo lang aanhouden van de ‘red tape’ ondanks alle waarschuwingen en aanbevelingen. Dat is om meerdere redenen hoogst onwaarschijnlijk. Veeleer moet de reden gezocht worden in één van de definities van corruptie: “Corruptie is het betalen van steekpenningen aan overheidsfunctionarissen om administratieve rompslomp te omzeilen”. Dit verklaart dat het aanhouden van de ‘red tape’ een essentieel onderdeel vormt van het ‘verdienmodel’ van ‘de politiek’. Hoe plakkeriger de ‘red tape’ is, hoe meer investeerders bereid zijn de verantwoordelijke bestuurder te betalen voor diens medewerking om de tape te ‘smeren’. Niet voor niets zijn de ministerposten waar het toekennen van vergunningen veel voorkomt, zo populair!
Transformatie
Het feit dat de transformatie van ‘red tape’ naar ‘red carpet’ in zo’n korte tijd plaats vond maakt ook duidelijk dat het in feite om een eenvoudige aanpassing ging. Het lijkt dus niet zo moeilijk om vergunningen voor de vestiging, directeur, hinder, bouw, soort onderneming, deviezen, brand, werk en verblijf binnen afzienbare tijd rond te krijgen. Ongetwijfeld heeft de urgentie om onder de huidige covid-omstandigheden elk mogelijk obstakel voor investeerders uit de weg te ruimen, een belangrijke rol gespeeld. Het lijkt er zo sterk op dat er al die jaren voorheen niet zozeer sprake was van ‘Wij kunnen het niet’, maar van ‘Wij willen het niet want het is niet in ons -persoonlijk- voordeel’! In dit opzicht heeft de Covid-pandemie mogelijk dus ook positieve gevolgen voor het deugdelijk functioneren van ‘de politiek’ en de financiële en sociaal-economische heropbouw van Aruba voor de langere termijn.
Auteur Armand Hessels is van Stichting Deugdelijk Bestuur Aruba. SDBA werkt aan een bewustwordingsproces van de Arubaanse gemeenschap, namelijk de noodzaak het eiland te besturen volgens de principes van deugdelijk bestuur. Met dit bewustwordingsproces hoopt SDBA te bereiken dat er vanuit de gemeenschap hogere eisen worden gesteld aan de kwaliteit van het openbaar bestuur. www.deugdelijkbestuuraruba.org. Lees meer…