Column Hans Vaders | ‘Blódmör’
Hákarl, haaienvlees, moet eerst maandenlang onder de grond rotten. Dit is om de grote hoeveelheid ammoniak uit het lichaam van de beruchte vis te verwijderen, want zonder deze behandeling is het vlees absoluut dodelijk voor de consument. De haai wordt daarna in smalle repen gesneden, op schone kiezelgrond gelegd en bedekt met stenen. Na enige weken wordt de potentiële lekkernij als stokvis opgehangen in een luchtig bouwsel om te drogen.
Het is noodzakelijk bij het nuttigen van deze lokale specialiteit grote hoeveelheden ijskoud brennivín te drinken.
Of bestel svid, een van overtollig haar en wol ontdane, gekookte schaapskop. Die wordt warm of koud opgediend inclusief de ogen. Deze delicatesse bestaat al sinds de eerste kolonisten zich op het ruige, koude, boomloze en vulkanische eiland vestigden. De kop wordt zo’n twee uur gekookt en geserveerd met een mooie dressing van kluif en puree of op verzoek gekookte knolraap. De tong van het schaap smaakt volgens kenners heerlijk.
Het is noodzakelijk bij het nuttigen van deze lokale specialiteit grote hoeveelheden ijskoud brennivín te drinken.
En waag je eens aan de blódmör, de bloedpudding. Ook een echte aanrader deze smakelijke kleffe plakken gemaakt van een mix van schapenbloed, meel, niervet en kruiden, bijeengehouden en gekookt in een schapenmaag. De verstokte oud-Noors sprekende eilander beschouwt het als een vervanging van brood op plaatsen waar maar geen tarwe wil groeien. Dit geldt ook voor lifrarpylsa, een variant van blódmör, waarbij als basisingrediënt het bezinksel van een zorgvuldig fijngehakte schapenlever wordt gebruikt in plaats van schapenbloed.
Het is noodzakelijk bij het nuttigen van deze lokale specialiteiten grote hoeveelheden ijskoud brennivín te drinken.
In welke culinaire van God verstoken negorij ben ik in hemelsnaam nu weer verzeild geraakt? Wel, in een van de vele koffiehuizen annex restaurants die Reykjavik, letterlijk vertaald Rookbaai en tevens de hoofdstad van IJsland telt. In dit Ultima Thule van de Romeinen met slechts zo’n 118.000 inwoners op een totale landsbevolking van zo’n 323.000 zielen wemelt het van de koffiehuizen, niet te verwarren met Amsterdamse coffeeshops en een verklaring hiervoor valt eigenlijk niet te geven. De koffiecultuur heeft de gemiddelde IJslander al vele jaren in een ijzeren houdgreep. De eerste Viking uit Noorwegen, Ingólfur Arnarson, die zich zo rond 877 na Christus definitief vestigde bij de baai in het zuidwesten van het eiland, zal overigens wel andere zorgen aan het hoofd hebben gehad dan te denken aan een mok geurige koffie.
Maar toch, het is waarschijnlijk wel te begrijpen, die zucht naar een café latte of molakaffi als alternatief oppepmiddel, waarbij je een suikerklontje in je koffie doopt, daarop zuigt, terwijl je langzaam je koffie drinkt met een kleina, een IJslandse donut erbij. Veel cafés geven ook een tweede kop koffie gratis en hebben ter verpozing kranten en tijdschriften in voorraad. Wanneer de zon zich bij vergissing eens laat zien kan je bij café Segafredo op z’n IJslands zonnebaden: buiten in de zon zitten, maar warm blijven met de wollen dekens die het etablissement aan de klandizie verstrekt.
Alcoholische dranken zijn in IJsland zoals dit in de hele Scandinavische wereld het geval is in de horeca peperdure waar. Dit heeft echter tot gevolg dat wanneer mensen ‘s avonds het schaarse uitgaansleven opzoeken ze zich eerst thuis meer dan behoorlijk ‘indrinken’, een fenomeen dat in de rest van Europa nog slechts bij leden van het studentencorps bekend is.
Met dit nostalgische beeld voor ogen daarom toch maar weer een nieuwe brennivín laten aanrukken. Brennivín gebruik je in het bijzonder om IJslandse culinaire hoogstandjes mee weg te drinken. Het is een uiterst effectief, bitter, traditioneel brouwsel van gefermenteerde aardappelmoes en karweizaad, dat veelbelovend black death, de zwarte dood, wordt genoemd. Nou ja, het zal mijn tijd met dit drankje bij de hand wel duren in dit curieuze vrijwel ontvolkte land.
Bron: Facebook Hans vaders
Landen van lafenis – serie columns van auteur Hans Vaders over de cultuur van eten en drinken in diverse verschillende landen