Willemstad – 42 Procent van de mensen met een verstandelijke beperking is op enig moment in het leven seksueel misbruikt. Dit misbruik varieert van ongewenste aanrakingen en gedwongen seksuele handelingen tot verkrachting.

Fysieke mishandeling, zoals slaan en schoppen, is gerapporteerd door 22 procent. En negen procent heeft te maken gehad met emotionele mishandeling, zoals treiteren en vernedering.

Dat blijkt uit een onderzoek verricht door gezondheidspsycholoog Merel Griffith. Het onderzoek is een initiatief van Fundashon Verriet en Fundashon Kontakto en gefinancierd door het Curaçao Biomedical and Health Research Institute (CBHRI).

Het onderzoek had als doel een betrouwbaar beeld te krijgen van de aard en omvang van mishandeling en seksueel misbruik bij verstandelijk beperkten op Curaçao. ,,Met deze informatie kunnen de organisaties voor gehandicaptenzorg gerichte maatregelen nemen ter bescherming van deze specifieke doelgroep”, zo stelt de Stichting voor Gehandicapten- en Revalidatiezorg (SGR), die met de cijfers naar buiten is getreden.

Het onderzoek bestond uit twee fasen; een vooronderzoek en een hoofdonderzoek. In het vooronderzoek zijn interviews gehouden met experts en is een vragenlijst afgenomen bij alle medewerkers van de twee deelnemende zorginstellingen, te weten Fundashon Kontakto en Fundashon Verriet. Met behulp van deze interviews werd inzicht verkregen in risicofactoren die mogelijk een rol spelen bij emotionele en fysieke mishandeling en bij seksueel misbruik van mensen met een verstandelijke beperking op Curaçao.

In het hoofdonderzoek zijn de ervaringen van een representatieve steekproef van 230 volwassenen met een verstandelijke beperking en hun begeleiders in kaart gebracht. Het betrof zowel mensen die woonachtig zijn binnen een instelling voor gehandicaptenzorg, als mensen die gebruik maken van een vorm van dagbesteding op Curaçao.

Als onderdeel van het onderzoek is ook nagegaan wie de plegers zijn van de mishandeling en het misbruik. ,,De experts die in dit onderzoek zijn geïnterviewd, geven aan dat de dader meestal een bekend iemand is, variërend van een (aangetrouwd) familielid tot een vage kennis”, aldus gezondheidspsycholoog Griffith. ,,Het komt niet vaak voor dat de pleger een geheel onbekende is.”

Door de verstandelijk beperkte deelnemers aan dit onderzoek worden met name familieleden genoemd als pleger van mishandeling en seksueel misbruik. Daarnaast worden ook mede-cliënten genoemd als plegers. Er zijn in dit onderzoek geen medewerkers van zorginstellingen aangewezen als plegers van seksueel misbruik.

Slechts klein deel misbruik gemeld

In de meeste gevallen worden de incidenten van mishandeling en misbruik niet kenbaar gemaakt. Reden hiervoor is onder andere omdat slachtoffers bang waren om het te vertellen, maar ook omdat ze zelf niet in staat waren om het te vertellen.

,,Slechts een minderheid van alle incidenten van seksueel misbruik werd gemeld bij de politie”, zo stelt Griffith. Uit het onderzoek wordt tevens duidelijk dat mensen met een verstandelijke beperking zo’n groot risico lopen door de nabijheid van een pleger.

,,Bij veel mensen met een verstandelijke beperking is er sprake van levenslange zorg en begeleiding; ze zijn dus altijd aangewezen op hulp van anderen. Daarbij verkeren ze in een afhankelijke positie; er is sprake van machtsongelijkheid, ze zijn niet gewend voor zichzelf op te komen en zijn gemakkelijk beïnvloedbaar”, zo legt de gezondheidspsychologe uit.

Volgens Griffith kunnen zorginstellingen een belangrijke rol spelen om het seksuele misbruik terug te dringen. ,

,Allereerst is voorlichting en educatie nodig voor mensen met een verstandelijke beperking. Belangrijk hierbij is om cliënten gezonde seksualiteit en intimiteit aan te leren en ze het verschil met seksueel misbruik uit te leggen. Zo is het ook voor de potentiële slachtoffers zelf duidelijk wat wel en niet normaal is en wat hun rechten zijn.”

Ook training van zorgverleners in het herkennen van signalen van mishandeling en misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking is volgens de gezondheidspsychologe hierbij noodzakelijk.

Uit het onderzoek blijkt dat mishandeling en seksueel misbruik overal kan gebeuren. ,,Dat vraagt voor waakzaamheid van begeleiders en oog voor risico’s”, zo pleit Griffith. ,,Er moet een veilig klimaat gecreëerd worden waar mensen met een verstandelijke beperking, maar ook zorgverleners, durven te praten over mishandeling en misbruik.”

Bron: Antilliaans Dagblad