Hans Marijnissen
Nederland leverde een jaar geleden speciale containercellen aan Sint-Maarten om een einde te maken aan de mensonterend situatie in de Point Blanche-gevangenis. Ze staan nog steeds búíten de muur, ongebruikt.
Ze kunnen de problemen niet oplossen, maar wel verzachten. Minister Sander Dekker (justitie en veiligheid) beloofde Sint-Maarten een jaar geleden zestien tweepersoons containercellen om de grootste nood in de omstreden Pointe Blanche-gevangenis te lenigen. Hij had toen met eigen ogen gezien dat het complex niet alleen voor de gedetineerden inhumaan is, maar ook als werkplek voor het personeel ongeschikt en onveilig.
Van de zestien containers zijn er uiteindelijk maar elf geleverd, en die staan werkloos buiten de muur, heeft de ‘voortgangscommissie’ onder leiding van rapporteur Nico Schoof afgelopen week geconstateerd. In een rapport zal Schoof Nederland en Sint-Maarten adviseren op korte termijn werk te maken van de mensonterende omstandigheden in het complex. Het probleem is echter dat de regering van Sint-Maarten afgelopen jaar opnieuw is gevallen en er zonder minister van justitie op het eiland niets gebeurt.
Er hangt een ‘bedreigende sfeer’
De commissie onderzocht zowel het functioneren van de politie als het gevangeniswezen op Sint-Maarten. Het politiekorps groeit in kwaliteit en capaciteit, stelt Schoof tevreden. Maar dat geldt niet voor de detentievoorzieningen. Het grootste probleem van de gevangenis op Sint-Maarten is het tekort aan cellen. Sinds het aantal gevangenen per cel in 2017 werd teruggebracht van drie naar twee is het aantal plekken verminderd van 120 naar 80. De 40 overgebleven cellen kennen groot achterstallig onderhoud. Van de honderd personeelsleden zijn er maar vijftig beschikbaar, de rest zit ziek thuis. Daardoor kan er van dagbesteding en resocialisatietrajecten geen sprake zijn, maar ook hangt in de gevangenis volgens de commissie een ‘bedreigende sfeer’.
Nederland heeft inmiddels tegen betaling twintig gedetineerden uit Sint-Maarten ‘overgenomen’ en ook op Curaçao zitten acht mannen vast die eigenlijk in de Pointe Blanche-gevangenis hadden moeten zitten. Maar dan nog lopen op het eiland tientallen criminelen vrij rond die eigenlijk hun straf hadden moeten uitzitten, maar justitie heeft eenvoudigweg geen plaats.
Het probleem met de containercellen is volgens de commissie dat niemand zich verantwoordelijk voelt. Ze moeten over de muur worden getakeld en worden aangesloten om water en elektra, maar dat vraagt een investering. De nieuwe premier van Sint-Maarten, Silveria Jacobs, is volgens de commissie weliswaar geïnteresseerd in de problematiek, maar kan weinig zolang er geen minister van justitie is. Nederland op haar beurt houdt de armen over elkaar totdat er overleg kan worden gevoerd met een heus kabinet op Sint-Maarten.
Rechten van de mens in het geding
Volgens de commissie van Schoof zijn de problemen in het detentiewezen niet alleen van fysieke aard. Ook de reclassering moet worden opgetuigd, en preventieprojecten die criminaliteit juist voorkomen. Vanuit de Nederlandse politiek is vaak aangedrongen op een ‘taskforce’ of een programmamanager die orde op zaken gaat stellen, maar concrete stappen zijn tot nu toe uitgebleven. Dat wordt misschien anders als een commissie van het Europese Hof dit jaar een bezoek aan het detentiecomplex brengt, om vast te stellen of de rechten van de mens in het geding zijn. Een kritisch rapport dwingt geen maatregelen af, maar zorgt wel voor politieke druk.
Volgens De Raad voor de Rechtspraak die Sint-Maarten eerder bezocht, zou het eiland eigenlijk een geheel nieuwe gevangenis moeten krijgen, met goed opgeleid personeel, en misschien wel onder Nederlands gezag. Maar daar wringt de schoen. Sint-Maarten is een autonoom land binnen het koninkrijk, en Nederland vindt dat het zelf verantwoordelijk is. De Raad daarentegen stelt dat indien de mensenrechten van de gedetineerden in het geding zijn en de veiligheid van de burgers op het eiland, Nederland de plicht heeft bij te springen. Dat zou hier het geval zijn.
Lees ook: Mensonterende gevangenis op Sint-Maarten wordt geholpen met Nederland containercellen
Minister Sander Dekker (justitie en veiligheid) zag het vorig jaar met eigen ogen gezien: de gevangenis van Sint Maarten tart alle beschrijvingen. Het complex is niet alleen voor de gedetineerden inhumaan, maar ook als werkplek voor het personeel ongeschikt en onveilig. Daar moet iets aan gebeuren, zei hij toen.
Bron: Trouw