John Samson
DEN HAAG – De nieuwe coalitie in Nederland wil nauwere samenwerking met de Caribische eilanden in het koninkrijk. Tegelijkertijd is integriteit en goed bestuur een belangrijk punt. Geen woord over de wederopbouw van Sint-Maarten.
Het regeerakkoord van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie is dinsdag gepresenteerd aan de Tweede Kamer na zeven maanden onderhandelen. De punten voor het Caribisch gebied op een rij.
‘Integriteit’ blijft een ding
De nieuwe coalitie wijst subtiel op de mogelijkheid om bestuurlijk in te grijpen op de eilanden. “Het Koninkrijksverband schept ook verantwoordelijkheid”, staat er in het regeerakkoord. Vooral als het gaat om ‘het waarborgen van integriteit van bestuur’, ‘rechtshandhaving’ en ‘de grensbewaking’ op de eilanden. “De raad van ministers van het Koninkrijk [Rijksministerraad, red.] zal hier op basis van het Statuut voor het Koninkrijk op toe zien.”
Integriteit is niet alleen een speerpunt als het gaat om de autonome rijksdelen Aruba, Curaçao en Sint-Maarten, maar ook voor de drie Caribische gemeenten Bonaire, Saba en Sint-Eustatius. De nieuwe coalitie VVD, CDA, D66 en ChristenUnie ‘is bereid’ om extra geld te investeren in de eilanden “onder de voorwaarde dat goed bestuur en financiële verantwoording op een afdoende niveau is geborgd.”
Venezuela
Samenwerking met de autonome eilanden is ‘extra noodzakelijk’ en dat moet op een ‘constructieve’ manier, vindt de nieuwe coalitie. Ook vanwege de crisis in Venezuela, die de ABC-eilanden treft en dus ook Nederland. “De onzekere politieke situatie in sommige buurlanden in Zuid-Amerika maakt samenwerking extra noodzakelijk.”
Er is meer geld nodig om illegale migratie en drugstransport te onderscheppen. Nederland zal elk jaar 10 miljoen euro investeren voor de kustwacht in het Caribisch gebied. Dat is twee miljoen meer dan het huidige kabinet incidenteel heeft begroot. Dat is alleen niet voldoende om achterstallig onderhoud en nieuwe materiaal aan te schaffen. “Het Nederlandse deel van het budget voor de Kustwacht gaat over naar het ministerie van Defensie en wordt zodanig aangepast dat een goede taakuitoefening mogelijk is.”
Bonaire, Saba, Sint-Eustatius
Voor de inwoners van Bonaire, Saba en Sint-Eustatius ‘heeft Nederland een bijzondere verantwoordelijkheid’, stellen de nieuwe coalitiepartijen. Zij beloven armoede aan te pakken en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) krijgt een grotere rol in de Caribische gemeenten.
Het terugdringen van armoede en het verbeteren van de infrastructuur is ‘prioriteit’ van het nieuwe kabinet, staat er in het regeerakkoord. Het ‘economisch perspectief’ voor de inwoners moet worden verbeterd.
Het ministerie van BZK ‘krijgt een sterkere coördinerende taak’, met een eigen begroting voor de drie bijzondere gemeenten.
Papieren niet in orde, dan geen extra investeringen vanuit Den Haag voor de Caribische gemeenten. “Het kabinet is bereid extra te investeren in de eilanden onder de voorwaarde dat goed bestuur en financiële verantwoording op een afdoende niveau is geborgd.” In de praktijk zal dat kunnen betekenen dat eilanden die niet hun financiën goed en op tijd bijhouden, dat ze geen extra geld krijgen vanuit Den Haag.
Naar de stembus: ‘Het stemproces wordt aangepast’ zodat Nederlanders op de bijzondere gemeenten Bonaire, Sint-Eustatius, Saba ‘eenvoudiger kunnen stemmen’. Ook voor de verkiezing van de Eerste Kamer. Wat het allemaal in de praktijk straks gaat betekenen moet nog blijken als het kabinet met wetsvoorstellen komt.
Méér samenwerking met Aruba, Curaçao, Sint-Maarten
De nieuwe coalitie wil dat Nederland veel meer gaat samenwerken met Aruba, Curaçao en Sint-Maarten en op een ‘constructieve’ manier. Maar ook ‘in de Caribische regio, met de Europese Unie en met internationale organisaties’. Dat maakt volgens de partijen ‘verdere positieve ontwikkeling van de Koninkrijksrelaties mogelijk.’
Over de nieuwe coalitieplannen voor de Caribische delen vindt er waarschijnlijk eind november een debat plaats in de Tweede Kamer, als het nieuwe kabinet-Rutte III is geïnstalleerd.
Wederopbouw Sint-Maarten
In het regeerakkoord valt niks te lezen over een hulpfonds voor de wederopbouw van Sint-Maarten, waar premier Mark Rutte de afgelopen weken aan heeft gewerkt. Nederland wil dat het geld dat straks beschikbaar komt voor de wederopbouw niet rechtstreeks naar de Sint-Maartense overheid gaat, maar dat Nederland én de andere autonome eilanden samen gaan toezien op hoe en waar het geld uitgegeven wordt. Het is controversieel, omdat Sint-Maarten een zelfstandig land is binnen het Koninkrijk, met een eigen parlement en regering, die over de inrichting van het eiland gaan.
Vrijdag komen vertegenwoordigers in Den Haag van Sint-Maarten, Aruba en Curaçao bijeen in een Rijksministerraad, waar zij samen met premier Rutte en andere Nederlandse ministers om mogelijk knopen doorhakken over dit fonds.
Uit het regeerakkoord: Koninkrijksrelaties
(2017-2021, VVD-CDA-D66-ChristenUnie)
In het 55 tellende regeerakkoord staan er op pagina 8 drie alinea’s over de Caribische delen, waar volgens D66-voorman Alexander Pechtold nog vorige week vrijdag aan is gewerkt:
Nederland is door een lang gedeelde geschiedenis verbonden met de Koninkrijksdelen in het Caribisch gebied. Onze onderlinge verbondenheid bleek onlangs weer toen de Bovenwindse eilanden getroffen werden door een orkaan. Onze verbondenheid vraagt om een constructieve samenwerking met Caribisch Nederland en de autonome landen binnen ons Koninkrijk. De onzekere politieke situatie in sommige buurlanden in Zuid-Amerika maakt samenwerking extra noodzakelijk. Samenwerking in de Caribische regio, met de Europese Unie en met internationale organisaties maakt een verdere positieve ontwikkeling van de Koninkrijksrelaties mogelijk. Het Koninkrijksverband schept ook verantwoordelijkheid, in het bijzonder voor het waarborgen van integriteit van bestuur en van effectieve rechtshandhaving en grensbewaking. De raad van ministers van het Koninkrijk zal hier op basis van het Statuut voor het Koninkrijk op toe zien.
Het Nederlandse deel van het budget voor de Kustwacht gaat over naar het ministerie van Defensie en wordt zodanig aangepast dat een goede taakuitoefening mogelijk is. Hiervoor is 10 miljoen euro per jaar beschikbaar.
Voor de inwoners van Bonaire, Sint Eustatius en Saba heeft Nederland een bijzondere verantwoordelijkheid. Op de eilanden ligt de prioriteit bij het verbeteren van het economisch perspectief, onder meer door versterking van de infrastructuur en het terugdringen van armoede. Het kabinet is bereid extra te investeren in de eilanden onder de voorwaarde dat goed bestuur en financiële verantwoording op een afdoende niveau is geborgd. Waar Nederland investeringen door de eilanden ondersteunt moet meer dan nu in een reëel instandhoudingsbudget worden voorzien. Het ministerie van BZK krijgt een sterkere coördinerende taak inclusief bijbehorend budget.
Bron: NTR/CaribischNetwerk
Integriteit en samenwerking? Lijkt ons liberale & luchtige windowdressing. Gezien de duidelijke uitspraken van de heer Bosman naar aanleiding van ons laatste artikel, moeten we het ergste vrezen. De casino/goksector zal genereus worden beschermd, evenals de trustkantoren (D66). Die genereren teveel geld, ook voor Nederland. Maar verder lijkt de Koninkrijksbetrokkenheid volgens de VVD feitelijk niet te gaan? Wel in fascinerende doctrines natuurlijk. Bosman zegt in zijn reactie onder meer: “Kortom, de schrijvers (Van Aller & De Vries) willen hier niet de harde keuze maken tussen nationaliteit en landen binnen het Koninkrijk. En dat kan. Maar accepteer dan ook de consequentie dat Nederland en daarmee de Nederlandse Tweede Kamer de wetgever is op alle landen binnen dat Koninkrijk. Of accepteer dat het 4 verschillende, autonome landen zijn met andere rechten en plichten. En accepteer dan ook dat die verschillen consequenties hebben. Wat beide schrijvers nu voorstellen is een cafetaria model van bestuurlijke verantwoordelijkheid. Een beetje pakken wat je het makkelijkst uitkomt en er dan altijd op kunnen vertrouwen dat, ongeacht de puinhoop die het wordt op de eilanden, je altijd terecht kan in Nederland.” Verbondenheid tussen de Koninkrijkslanden (inclusief de BES) stelt het artikel. Maar hoe dan en waar dan? Het komend kabinet zal meer lijken op politiek straatvechten. Laten de eilanden het goede voorbeeld geven en een imponerende strategie gezamenlijk opzetten om constructief de heer Bosman te laten zien dat het anders kan en anders moet. Er zal meer worden geïnvesteerd in de BES, onder de voorwaarde van goed bestuur en financiële verantwoordelijkheid. Hoezo? De VVD spant de kroon in niet integere bestuurders. Hopelijk geldt die regel ook voor de Nederlandse regering en de Koninkrijksregering. Immers ‘ley pa un ley pa tur’. Renée van Aller&John de Vries.