John Samson

Het is een van de meest politiek gevoelige kwesties op Sint-Eustatius van de afgelopen tientallen jaren, maar vanaf vandaag wordt de jacht geopend op meer dan 12.000 loslopende geiten. Het eiland moet wel, nu de dieren ook mensenlevens bedreigen.

Als Sint-Eustatius niet ingrijpt, wordt de natuur en infrastructuur vernietigd en kunnen er zelfs mensen doodgaan. Bij de kaalgevreten klifwanden zijn er al grote rotsblokken gevallen. Ook dwars door het dak van energiebedrijf Stuco, waar er op dat moment niemand was. Achter de metershoge landingsbaan vallen nog steeds grote stukken grond de zee in.

Er zijn naar schatting 12.000 – 14.000 geiten, ‘duizenden’ schapen, koeien en varkens die loslopen. Ze komen overal: in de verschillende wijken, in de tuin van het gemeentehuis, op de klifwanden en in het natuurreservaat.

De dieren mogen niet loslopen want dat is wettelijk verboden, maar de veehouders houden zich niet aan de wet omdat er al jaren niet wordt gehandhaafd.

200 miljoen euro nodig
Het verbaast niet dat de politiek maar niet durfde in te grijpen, zeggen veel inwoners. Want verschillende boeren zouden een machtige positie hebben in de gemeenschap, waardoor ze flinke politieke druk kunnen uitoefenen.

Sinds vandaag wordt er, na tientallen jaren bemiddelen, op het loslopende vee geschoten. “Ze zijn letterlijk het eiland aan het verwoesten voor de toekomstige generaties”, aldus plaatsvervangend regeringscommissaris Claudia Toet.

‘Ze zijn letterlijk het eiland aan het verwoesten voor de toekomstige generaties’

Het Nederlandse kabinet maakte eerder al zo’n 10 miljoen euro vrij om de klifwanden van Fort Oranje te stutten. Door erosie en hevige regenval dreigde het gebouw 30 meter naar beneden te storten. Maar het probleem is veel groter: er is zo’n 200 miljoen nodig om de erosie op het hele eiland aan te pakken, zegt regeringscommissaris Alida Francis.

Klimaatverandering
De natuur wordt bedreigd op het eiland doordat de dieren de landschap kaalvreten; een probleem waar ook Bonaire mee worstelt. Doordat Sint-Eustatius hoger ligt aan de kust, vallen er ook veel grote stukken aarde rechtstreeks de zee in na hevige regenval. Door klimaatverandering is de verwachting dat de regenval extremer wordt.

Het koraal heeft het al moeilijk door de opwarming van de aarde en door de erosie wordt het probleem erger. Het heeft negatieve gevolgen voor het aantal vissen, maar ook voor toerisme.

“Iedereen praat over onze cultuur en identiteit, maar is het onze cultuur om loslopend vee te hebben? Als we dit probleem niet vandaag oplossen, laten we weinig over voor de toekomstige generaties”, zegt Francis.

Ambtenaren rennen achter de schapen aan
De bijzondere gemeente Sint-Eustatius gaat het plan opnieuw proberen na een mislukte actie. In november vorig jaar beloofde de gemeente hard te zullen optreden, door loslopend vee op straat te vangen en ze meteen af te slachten. Dat gebeurde uiteindelijk toch niet.

Een dag na de aankondiging liep een kudde schapen de tuin van het gemeentehuis binnen. Ze werden al snel door ambtenaren gevangen. Meteen volgde een oproep aan de eigenaren om de schapen te komen ophalen, zo is te horen in de podcast De Vergeten Klimaatcrisis.

De vraag waarom de regeringscommissarissen toch maar niet hebben opgetreden zoals beloofd, bleef lang onbeantwoord.

‘De wet wordt niet gehandhaafd’
Voor verschillende inwoners is het ook ’onbegrijpelijk’ dat de wet niet wordt gehandhaafd. “Jullie hebben de middelen om in te grijpen, maar doen het niet. Als ik de politie bel voor een strafbaar feit, is er meteen actie. Wie kan ik bellen als mijn tuin wordt vernield?”, zei een inwoner eerder tijdens een townhall meeting in juni.

‘No goat? No vote’
“We weten allemaal wat de kern van dit probleem is”, reageerde Francis. “Every goat is a vote! Ik zeg dit met alle consequenties die het kan hebben. Maar we kunnen het niet toestaan, dat 10 procent van de mensen de rest van onze samenleving en onze toekomst gijzelt.”

“Ik raak er emotioneel van”, zei Francis. “We kunnen niet om 200 miljoen vragen van Den Haag, terwijl we dat geld ook in andere urgente problemen hadden kunnen stoppen. We kunnen dit probleem morgen oplossen, maar dan moeten we wel onze belofte nakomen.”

Kritiek op afslachten
Volgens eilandraadslid Clyde van Putten (PLP) moeten de loslopende dieren alléén worden gedood als het eiland economisch voordeel mee kan behalen. “Ik ben het eens dat dit probleem aangepakt moet worden. Maar werk wel samen met de boeren, zodat dit een duurzaam project wordt, waar geld aan wordt verdiend. Zomaar dieren afschieten heeft niet zoveel zin.”

‘We hebben de veehouders al zoveel kansen gegeven’

“We hebben vaak met de veehouders gesproken”, aldus regeringscommissaris Francis. “We bedachten in het verleden een manier waarop de veehouders geld voor het vlees konden krijgen. Na orkaan Irma in 2017 kregen negentien boeren hekken, palen, bedrading, watertanks; dat allemaal gratis. We hebben de veehouders al zoveel kansen gegeven.”

Volgens het lokaal bestuur heeft de landbouw ook last van het loslopende vee, dat schade aanricht aan de gewassen.

Verhitte discussie tijdens townhall meeting
Het besluit om alsnog loslopend vee te gaan afschieten komt na verhitte publieke bijeenkomst begin juni, waar ook staatssecretaris Van Huffelen (Koninkrijksrelaties) en minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) aanwezig waren.

“Handhaving is noodzakelijk. Het is niet aan alleen aan de overheid om dit probleem met loslopend vee op te lossen”, zegt Francis. “Ik ben optimistisch en ik hoop dat de veehouders meewerken.”

Rechtszaak
Volgens inwoners groeide het aantal loslopend vee verder doordat boeren de gemeente niet serieus namen. Intussen voeren ondernemers die een pand hebben in de buurt van de klifwanden een rechtszaak tegen de overheid. Die zijn van mening dat het gevaar voor vallende rotsblokken komt door nalatigheid van de politiek.

Bron: NTR/CaribischNetwerk