Ter vergelijking: eind september was de Nederlandse overheidsschuld iets meer dan 55 procent van het bruto binnenlands product. “Deze cijfers zijn uiteraard dramatisch, maar de Arubaanse staatsschuld loopt voor een groot deel op vanwege de liquiditeitssteun van ruim 100 miljoen euro die Nederland heeft gegeven aan Aruba”, zegt correspondent Dick Drayer.
Steunpakketten
Om een golf aan faillissementen en massawerkloosheid te voorkomen trok de Arubaanse overheid economische steunpakketten uit de kast. Die zijn deels betaald van het Nederlandse geld. Mensen die hun baan verloren kregen een tijdelijk inkomen en werkgevers konden – net als in Nederland – aanspraak maken op loonsteun. Ook heeft de lokale overheid bedrijven geholpen om op de korte termijn genoeg geld in kas te houden.
Volgens het IMF heeft de overheid snel gereageerd en zijn door deze maatregelen het aantal faillissementen en de werkloosheid beperkt gebleven. “Maar de buffers moeten wel worden aangevuld”, zegt het IMF. Het fonds adviseert Aruba om het belastingsysteem te hervormen en de rijkeren meer belasting te laten betalen. Daarnaast kan worden gedacht aan een vermogensbelasting en milieuheffingen. Het IMF adviseert ook om btw te gaan heffen, in plaats van het indirecte belastingsysteem dat Aruba nu heeft. In 2019 gaf het dat advies ook al.
‘Diepste recessie ooit’
De overheidsfinanciën van Aruba staan al langer onder druk. Voordat corona toesloeg ging het, na meerdere recessies sinds de crisis van 2008, een stukje beter met de economie, mede door hoge toeristische inkomsten. Maar door de pandemie kwam Aruba in de “diepste recessie ooit” terecht, schrijft het IMF.
Het toerisme, waarvan het eiland voor 80 procent afhankelijk is, kwam volledig stil te liggen. De economie kromp naar schatting met ruim een kwart in 2020. Veel eilandbewoners zijn werkloos geraakt en afhankelijk geworden van voedselhulp.
Beter vooruitzicht
Volgens correspondent Drayer wordt het voor Aruba heel moeilijk om op te krabbelen. “Hoe lager het bbp, hoe hoger de staatsschuld. De verwachting is dat dit weer herstelt als corona op zijn retour is. Maar die leningen moeten wel binnen twee jaar terugbetaald worden en die heeft Aruba nu niet meegenomen in zijn begroting. Met andere woorden: de kans is groot dat ze ze niet gaan terugbetalen en willen omzetten naar langdurige leningen – en dan loopt de staatschuld weer op. Je krijgt een jojo-effect.”
Na de klap van vorig jaar zijn de vooruitzichten voor dit jaar wel iets beter. De verwachting is dat de economie met zo’n 5 procent groeit, onder meer vanwege de goede testcapaciteit en vaccinatievooruitzichten van Aruba.
Stimuleer de economie door het verlagen van belastingen,
Maar het IMF is er om landen in diepe schulden te brengen..
“Never waste a good crisis”, zou je kunnen zeggen, maar het IMF adviseert vrijwel altijd en overal om de belasting(inkomst)en te verhogen.
Dit miskent echter het feit dat een overheid met meer geld dit niet per se wijzer uitgeeft dan particulieren en ondernemers. Waarom zouden ambtenaren beter weten waar belastinggeld aan moet worden uitgegeven dan de eigenaren van dat belastinggeld? Hoe kan de overheid geld zo investeren dat het maatschappelijk rendement groter is dan wanneer particulieren geld uitgeven in winkels of het sparen bij banken zodat en ondernemers geld kunnen investeren? Zeker als daar ook nog de verdeelkosten bijkomen: de kosten van het ambtelijk apparaat…