WILLEMSTAD — De ongeveer 40 minuten durende Zembla-documentaire is/w0rdt vandaag om 16.10 uur (lokale tijd) bij de VARA op Nederland 2 uitgezonden. “Dit jaar bestaat het Koninkrijk der Nederlanden 200 jaar. Curaçao is één van de parels aan de kroon, een geliefd eiland bij veel Nederlandse toeristen. Wat de vakantiegangers vaak niet weten, is dat in dit paradijs een van de grootste milieuschandalen van het Koninkrijk plaatsvindt”, aldus de aankondiging van de documentaire.
De programmamakers stellen dat de Isla-olieraffinaderij jaarlijks miljoenen kilo’s zwaveldioxide in de lucht uitstoot.
“Dat is meer dan alle Nederlandse raffinaderijen bij elkaar. Omwonenden worden doodziek, scholen moeten dicht door stank en rook. Politiek Den Haag en de regering van Curaçao zijn op de hoogte. Waarom grijpen ze niet in?”
, aldus ‘de hamvraag’ die in de documentaire gesteld wordt.
Zo wordt onder andere ook de stelling van hoogleraar bestuursrecht Herman Bröring belicht, die meent dat de Koninkrijksregering juridisch bevoegd is om in te grijpen ‘bij de ernstige milieuverontreiniging die veroorzaakt wordt door de Isla-olieraffinaderij’.
Volgens Bröring is er op het eiland sprake van onbehoorlijk bestuur, omdat de raffinaderij zich niet aan de milieunormen houdt en de Curaçaose overheid daar niet tegen optreedt.
“Er is aantoonbaar sprake van gezondheidsschade. Niet incidenteel, maar structureel”
, aldus Bröring.
Zo verwijzen de programmamakers naar onderzoeksrapporten die aangeven dat de gezondheidssituatie voor omwonenden zo ernstig is, dat er jaarlijks minstens achttien mensen sterven ten gevolge van de verontreiniging.
De minister van Gezondheid, Milieu en Natuur (GMN), Ben Whiteman (PS), vraagt Den Haag om hulp.
Hij zegt in Zembla:
“Nederland dient de landsregering te steunen in haar pogingen de zaken beter te krijgen. Op die manier kunnen we uit de problemen komen.”
Minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties vindt ‘dat Curaçao zelf verantwoordelijk is’, zo laat zijn woordvoerder weten.
“De milieuvergunning voor de raffinaderij is sterk verouderd.
De uitstootnormen worden al decennialang fors overschreden.
In Nederland zou zo’n raffinaderij onmiddellijk moeten sluiten.
De Nederlandse regering geeft sinds 2008 geld aan Curaçao, ter ondersteuning van haar ontwikkeling naar zelfstandigheid van 2010.
Een half miljoen euro is bestemd voor verbetering van de milieudienst, zodat onder andere de Isla beter kan worden gecontroleerd op het naleven van de milieuvergunning”
, aldus de programmamakers die menen dat er onduidelijk heerst over ‘wat er precies met dat geld is gebeurd’.
“Een milieu-inspectie is er niet, zo stelt Zembla vast.
Minister Whiteman daarover:
‘Wij zijn daar nog mee bezig. Er is geld gebruikt voor een -tig aantal trainingsprogramma’s voor mensen die bij de milieudienst zitten of zaten’.
Ook wordt een stukje historie door Zembla aangehaald door te stellen:
“De raffinaderij is in 1915 door Shell op Curaçao gebouwd.
Decennialang was Shell de belangrijkste werkgever op het eiland.
De raffinaderij mocht zeventig jaar zonder enige milieuvergunning draaien.
In 1985 verkocht Shell de raffinaderij aan de Antillianen voor het symbolische bedrag van één gulden, met achterlating van een gigantische milieuschade. Sindsdien verhuurt Curaçao de raffinaderij aan de staatsoliemaatschappij van Venezuela.”
Uitzending Zembla 21 maart 2013