Judith Harmsen en Petra Vissers

De Nederlandse evacuatie uit Kaboel gaat zeer moeizaam. Terwijl de chaos voortduurt, dringt de tijd, want de Amerikanen gaan het vliegveld verlaten.

De evacuaties van Nederlanders en Afghanen uit Kaboel komt langzaam op gang. De situatie rondom het vliegveld blijft gevaarlijk en een van de Nederlandse militaire transportvliegtuigen die mensen in veiligheid had moeten brengen ging gisteren kapot. Van een luchtbrug is nog geen sprake.

Ondertussen dringt de tijd, want de Amerikanen willen op 1 september weg zijn uit Afghanistan. Nederland is, net als de rest van de wereld, bij het uitvoeren van de evacuaties volledig afhankelijk van de Verenigde Staten. Amerikaanse troepen namen op maandag de controle over het vliegveld van Kaboel over, omdat er na de machtsovername van de Taliban chaos uitbrak.
Mogelijk 19 mensen met evacuatievlucht uit Kaboel naar Nederland

Opnieuw is donderdag Nederlandse evacuatievlucht vertrokken vanuit de Afghaanse hoofdstad Kaboel. Ingewijden zeggen dat naar verluidt 19 personen aan boord Nederland als eindbestemming hebben, maar dit is nog niet bevestigd. Aan het eind van de avond is het vliegtuig geland, maar een woordvoerder van het ministerie van Defensie kon vanwege veiligheidsredenen niet zeggen waar. Het ministerie meldde op Twitter dat ongeveer 50 passagiers aan boord van de vlucht zaten.

Eerder donderdag landde hetzelfde toestel met 69 Duitsers en 9 Nederlanders aan boord. Ook van die vlucht is de eindbestemming niet bekendgemaakt.

Momenteel heeft Defensie een luchtbrug voor evacuatievluchten vanuit Kaboel. Volgens de planning gaat er drie keer per dag een vlucht heen en weer naar een veilige luchthaven. Hiervoor heeft Defensie twee C-130 transporttoestellen beschikbaar. Een daarvan is momenteel defect.
Evacuees moeten ‘op eigen kracht’ naar het vliegveld

Zolang Amerikaanse troepen de luchthaven in handen hebben, zal Nederland evacuatievluchten blijven uitvoeren, schreef demissionair defensieminister Ank Bijleveld woensdagnacht in een brief aan de Tweede Kamer. Evacuees moeten dan wel ‘op eigen kracht’ op het vliegveld zien te komen. ‘De mogelijkheid ontbreekt om in Afghanistan mensen op te halen.’

Maar mensen die zijn opgeroepen voor evacuatie hebben de grootste moeite om de luchthaven te bereiken. Niet alleen omdat duizenden mensen zich rondom het vliegveld van Kaboel verdringen in de hoop per vliegtuig het land te ontvluchten, maar ook omdat de Taliban wegblokkades opwerpen. Verschillende Nederlanders en Afghanen meldden dat ze op weg naar het vliegveld zijn teruggestuurd.

Volgens Australische media werd een tolk die voor de Australiërs heeft gewerkt bij een checkpoint van de Taliban in zijn been geschoten. De Afghaanse ambassademedewerker waarmee Trouw contact heeft, vertelt over een vriendin die de blokkade niet langs mocht omdat de Taliban niet willen dat Amerikanen ‘hun vrouwen’ meenemen.
Amerikanen lijken zelf hard op te treden

Daar komt bij dat de Amerikanen zelf hard op lijken te treden tegen Afghanen die het vliegveld willen betreden. Volgens het ministerie van buitenlandse zaken mogen Afghaanse burgers op dit moment het vliegveld niet op, en worden alleen mensen met een Amerikaans of Europees paspoort doorgelaten. De Taliban meldden gisteren dat sinds zondag twaalf mensen omkwamen op en rondom het vliegveld.

Sinds de Taliban afgelopen weekend voor de poorten van Kaboel verschenen, heeft Nederland rond de zestig mensen geëvacueerd. Gisteravond vertrok een militair transportvliegtuig uit Kaboel met zo’n tachtig mensen aan boord, onder wie 69 Duitsers en 9 Nederlanders. Volgens Defensie zouden meer vluchten volgen.

Nederland heeft voor zover bekend nog geen Afghanen in veiligheid gebracht. Het noodnummer van de ambassade is voor hen lastig te bereiken. Hoeveel mensen er nog geëvacueerd moeten worden is onduidelijk. Er zijn in ieder geval nog 102 tolken die al toestemming hadden gekregen om naar Nederland te komen. Verder zijn er nog enkele tientallen Afghanen die in aanmerking komen voor gezinshereniging.
Taliban hebben een klopjacht geopend

De groep mensen die Nederland wil evacueren, is ondertussen ook groter dan die begin deze week was. De Tweede Kamer dwong af dat alle Afghanen die werkten voor of met de Nederlanders geëvacueerd kunnen worden, net als journalisten, activisten en medewerkers van hulporganisaties. Dat belooft het kabinet te doen, met de slag om de arm dat mensen in een ‘acute en schrijnende’ situatie moeten zitten. Het is onduidelijk hoe ze moeten aantonen dat dit het geval is.

Intussen komen er berichten dat de Taliban een klopjacht hebben geopend op Afghanen die hebben gewerkt voor de verdreven regering of westerse landen en organisaties. Dagblad The New York Times meldt dat op basis van een vertrouwelijk document van de VN. De Taliban zouden van deur tot deur gaan om die mensen te vinden en ook in de menigte bij de luchthaven zoeken.

Bron: Trouw