Nederland is nog altijd aantrekkelijk voor bedrijven en criminelen om belasting te ontwijken en geld te verhullen via zogenoemde brievenbusfirma’s, ondanks de aanpak daarvan. Dat concludeert de Commissie Doorstroomvennootschappen in een advies aan het kabinet. De firma’s beschadigen de reputatie van Nederland, terwijl ze economisch gezien weinig opleveren. De commissie dringt dan ook aan op verdere actie.
“Het duurt nog wel een paar jaar voordat we weten hoeveel invloed de eerdere aanpassingen tegen brievenbusmaatschappijen hebben gehad. Maar tot nu toe kunnen we zien dat Nederland nog steeds een grote speler is en de doorstroom door Nederland niet minder is geworden”, zegt commissievoorzitter Bernard ter Haar.
In 2019 telde Nederland 12.400 brievenbusfirma’s, met een waarde van zo’n 4500 miljard euro, 5,5 keer het bruto binnenlands product. Maar het levert nauwelijks extra banen op en ook de schatkist wordt er niet verder mee gevuld.
Reputatie van Nederland
Zo schat de commissie dat er 3000 tot 4000 banen bij zijn gekomen en is de betaalde belasting door de brievenbusfirma’s nog geen 1 procent van de totale belastinginkomsten in Nederland. Vooral multinationals, die vaak een brievenbusfirma hebben op de Zuidas in Amsterdam, en hun belastingadviseurs zouden hier voordeel van hebben gehad.
“Dit staat volgens de commissie niet in verhouding tot de negatieve effecten voor andere landen en daarmee voor de reputatie van Nederland”, schrijft de commissie. Want met het oprichten van brievenbusfirma’s in Nederland wordt voornamelijk belasting in andere landen ontweken. Hoeveel die landen mislopen kan de commissie niet becijferen, maar vooral ontwikkelingslanden worden erdoor geraakt.
‘Doorstroomland’
Volgens voorzitter Ter Haar is Nederland nog altijd het buitenbeentje als het gaat om de regels voor brievenbusmaatschappijen, en is het daarom aannemelijk dat bedrijven Nederland kiezen om een fiscaal voordeel te behalen.
Zo staat Nederland op de vierde plek van de index voor belastingparadijzen van Tax Justice Network. En daar komt de term ‘Nederland doorstroomland’ vandaan: het is geen belastingparadijs door de lage winstbelasting, maar doordat een groot deel van de wereldwijde buitenlandse investeringen door Nederland loopt. En dat is mogelijk, omdat lange tijd geen belasting daarover werd geheven.
Wat is een brievenbusmaatschappij?
Een brievenbusmaatschappij wordt ook wel een ‘doorstroomvennootschap’ genoemd. Vooral rente, royalty’s en dividend (winstuitkering) stromen als het ware door die maatschappijen en worden vervolgens doorgesluisd naar belastingparadijzen zoals de Bahama’s of de Maagdeneilanden. In de periode van 2015 tot 2019 stroomde op die manier jaarlijks 170 miljard euro door Nederland.
Voorheen was een postadres voldoende om geld door te sluizen. Artiesten als The Rolling Stones en U2 hadden zo’n vennootschap en waren zo toch een beetje Nederlands. Maar die regels zijn aangescherpt en een bedrijf moet nu fysiek aanwezig zijn (fiscalisten noemen dat substance), zoals werknemers en een ingericht kantoor. Maar uit het onderzoek blijkt dat die strengere eisen bedrijven er nog niet van weerhouden om via Nederland belasting te ontwijken.
En ook al heeft Nederland in vergelijking met andere landen al een aantal maatregelen genomen om belastingontwijking tegen te gaan, toch vindt de commissie dat er meer nodig is om bedrijven te ontmoedigen nog meer brievenbusfirma’s in Nederland op te richten. Zo is het advies om belastingvoordelen weg te nemen waar het kan, zoals bij brievenbusfirma’s met weinig personeel, en de administratieve kosten te verhogen.
Meer transparantie
Maar vooral klinkt de roep om meer transparantie. Landen moeten meer samenwerken, zodat de belastingautoriteiten erachter kunnen komen hoe bedrijven belasting ontwijken. Meer informatie-uitwisseling is volgens de commissie dan ook geboden.
En meer transparantie moet ook leiden tot het tegengaan van witwassen, want met een brievenbusfirma kunnen criminelen hun identiteit verhullen en verdoezelen waar hun geld vandaan komt. De commissie stelt daarom voor om het zogenoemde Ultimate Benifical Owner (UBO) register uit te breiden, waarmee achterhaald kan worden wat een bedrijf precies doet en met welk oogmerk.
Het eindrapport van de commissie wordt ook naar Brussel gestuurd, zodat de Europese Commissie het advies kan meenemen in de Europese wet- en regelgeving. Demissionair staatssecretaris Vijlbrief schrijft dat het nieuwe kabinet beslist of het advies ook daadwerkelijk tot strengere regelgeving zal leiden. Daarbij benadrukt hij dat ook naar de uitvoering, door bijvoorbeeld de Belastingdienst, moet worden gekeken voordat er iets wordt aangepast.
Bron: NOS