Persbureau Curacao

Amnesty International roept de Curaçaose overheid op de rechten van asielzoekers, vluchtelingen en migranten te respecteren en de toegang tot een asiel/beschermingsprocedure te garanderen. Daarbij moet er speciale aandacht zijn voor de rechten van kwetsbare mensen en minderjarigen.

Dat stelt de mensenrechtenorganisatie in een positionpaper aan de vooravond van het rondetafelgesprek Rechtshandhaving in het Caribisch deel van het Koninkrijk, dat woensdag 18 december gehouden wordt in de Tweede Kamer.

Erbarmelijke situatie

Amnesty International roept Kamerleden op om er op toe te zien dat het geld dat door Nederland aan de Curaçaose overheid is toegezegd wordt gebruikt om de rechten van asielzoekers, vluchtelingen en migranten in Curaçao te waarborgen. Inzet van Nederlandse middelen en menskracht moet gericht zijn op het verbeteren van de (vaak erbarmelijke) situatie van
Venezolanen die hun toevlucht in Curaçao hebben gezocht.

Onder geen beding mag het geld direct of indirect worden gebruikt om toegang tot bescherming onmogelijk te maken en uitzetting zonder individuele toets op beschermingsbehoeften te faciliteren.

Mensenrechtencrisis

Sinds 2016 verkeert Venezuela in een politieke en mensenrechtencrisis. Als gevolg daarvan zijn miljoenen Venezolanen hun land ontvlucht naar landen in de regio. Ook in Curaçao en Aruba is de Venezolaanse crisis voelbaar.

In september 2018 concludeert Amnesty International in een rapport dat Venezolanen in Curaçao geen beroep kunnen doen op bescherming. In plaats daarvan hanteert Curaçao een beleid van detentie en uitzetting. In strijd met het internationale recht wordt er geen individuele toets op beschermingsbehoeften uitgevoerd voordat de uitzetting plaats vindt.

Inmiddels is er een jaar voorbij en Amnesty International maakt zich nog steeds grote zorgen over de waarborging van de rechten van Venezolaanse vluchtelingen, asielzoekers en migranten in Curaçao. Hoewel er inmiddels formeel een art. 3 EVRM-procedure bestaat, is de toegang tot deze procedure niet geborgd en regelmatig vinden uitzettingen plaats.

Omdat het bieden van opvang volgens de Curaçaose overheid aanzuigende werking zou hebben, is er gekozen voor een actief opsporings- en verwijderbeleid. Daartoe is een Task Force opgericht om illegale toegang en verblijf zo veel mogelijk tegen te gaan.

Ondersteuning

De Curaçaose overheid heeft in een verzoek om ondersteuning op 10 januari van dit jaar aan Nederland aangegeven capaciteitsproblemen te hebben met de rechtshandhaving vanwege de aantallen Venezolanen op het eiland. De Nederlandse overheid heeft middelen beschikbaar gesteld ter ondersteuning van Aruba en Curaçao.

Minister Knops schrijft in zijn brief van 6 september 2019 dat hij bij de minister-president van Curaçao heeft aangedrongen op het belang van individuele toetsing van personen die vragen om bescherming conform de internationaal geldende regelgeving.

Desondanks ontvangt Amnesty International met grote regelmaat berichten over aanhoudingen op straat, vreemdelingendetentie en uitzettingen naar Venezuela zonder dat er sprake is geweest van een individuele toets en wezenlijke toegang tot een beschermingsprocedure. Amnesty International maakt zich dan ook ernstige zorgen over de naleving van mensenrechten van Venezolanen in Curaçao.

Daarnaast roepen de berichten vragen op over de besteding van het Nederlandse geld.

Zorgen van Amnesty International

Onvoldoende toegang tot de Art 3 EVRM-procedure

Curaçao is gebonden aan het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens (EVRM). Hoewel er inmiddels formeel een procedure is om te toetsen of bij terugkeer naar Venezuela sprake is van onmenselijke behandeling (schending van artikel 3 EVRM), lijkt deze in de praktijk niet te functioneren:

Volgens advocaten en activisten in Curaçao worden Venezolanen die per boot Curaçao bereiken in detentie geplaatst. Zonder individuele artikel 3 EVRM toets en zonder rechtsbescherming krijgen zij direct een verwijderingsbeschikking.

Ook voor Venezolanen die nadrukkelijk hebben laten weten bescherming te willen vragen zou de artikel 3 EVRM-procedure vaak niet in gang worden gezet. Mensen die zich tot het politiebureau wenden om een verzoek om bescherming in te dienen worden regelmatig weggestuurd en geïntimideerd.
Voor asielzoekers en migranten in Curaçao is geen toegang tot rechtsbijstand geregeld.

Advocaten en hulpverleners die desondanks proberen hun cliënten te begeleiden vertellen Amnesty dat ze lang niet altijd toegang krijgen tot hun cliënten en dat ze niet of nauwelijks worden geïnformeerd over hun (juridische) situatie of ophanden zijnde uitzetting.

Volgens bronnen van Amnesty worden er regelmatig mensen (waaronder minderjarigen) op straat opgepakt en in detentie gesteld.

Eind november en begin december zijn verschillende vluchten vanuit Curaçao vertrokken met tientallen mensen aan boord waaronder – volgens Curaçaose advocaten – tal van mensen van wie hun verzoek om bescherming niet in behandeling is genomen. Advocaten zijn niet in staat gesteld om met betrokkenen te spreken.

Detentie

In Curaçao vindt vrijheidsontneming plaats enkel op basis van het ontbreken van een verblijfstitel, zonder toegang tot informatie, adequate hulp of begrijpelijke procedures om in beroep te gaan tegen de beslissing tot detentie. Daarbij wordt geen rekening gehouden met de beschermingsbehoefte van mensen.

Amnesty International pleit voor alternatieven voor vreemdelingendetentie. Uit tal van onderzoeken blijkt immers dat vreemdelingendetentie een duur, onnodig en bijzonder zwaar instrument is om migratie te reguleren. Vreemdelingendetentie moet conform internationale mensenrechtenstandaarden altijd proportioneel zijn en een legitiem doel dienen.

Littekens van rubberen kogels

Tijdens het onderzoek van Amnesty in 2018, maar ook tijdens hun bezoek aan de vreemdelingenbarakken van de SDKK- gevangenis in mei 2019 was de situatie zeker niet conform mensenrechtenstandaarden. Amnesty trof benauwde cellen, zeer beperkte voorzieningen, en vrouwen die nauwelijks en mannen die helemaal niet gelucht werden. In juni 2019 zou de politie in een afgesloten ruimte op de gedetineerde vreemdelingen met rubberen kogels hebben geschoten.

Het is van groot belang dat de omstandigheden in vreemdelingendetentie in overeenstemming worden gebracht met internationale mensenrechtenstandaarden die gelden voor bestuursrechtelijke detentie, aldus Amnesty. Gezien het bestuursrechtelijk karakter mag vreemdelingendetentie niet bestraffend van aard zijn: het is geen sanctie of straf.

Bovendien moet de overheid er zorg voor dragen dat beslissingen met betrekking tot detentie automatisch en regelmatig worden getoetst door de rechter, waarbij de vreemdelingen toegang hebben tot rechtsbijstand.

Volgens minister Knops heeft de Nederlandse overheid €2 miljoen beschikbaar gesteld om de detentiefaciliteiten uit te breiden en te verbeteren. Amnesty verzoekt de overheid dringend dit geld niet beschikbaar te stellen voor de uitbreiding van het aantal detentielocaties en cellen voor de uitvoering van een actief verwijderingsbeleid, maar te besteden aan het bieden van bescherming.

Bron: Curacao.nu