Column Vaders | Lichtstad Parijs: even een ander Parijs
Parijs… De lichtstad, een paradoxale wereld. Veel pracht, praal en patos, een metropool volgestouwd met paleizen, monumenten. Pastis, gauloises en gitanes bij het buurtcafé, maar in het nabije verleden ook de bedelende Algerijnen, de tweederangs Fransen in de straten.
Die verder nooit geheel boven water gekomen Algerijnse kwestie was niet opgelost en de grote steden van de vroegere kolonisator trokken.
Ik ontmoette Jean Samoylova, nazaat van een adellijke Rus die de nasleep van de revolutie van 1916 wist te ontvluchten, aan de Adriatische kust in de buurt van Venetië. Hij nodigde mij uit. ‘Kom langs en maak kennis met mijn familie. Je bent altijd welkom.’
En ik had schoon genoeg van haven- en werkstad Rotterdam, een maar weinig spannend monotoon leven. De vrachtwagen waarmee ik naar de Franse hoofdstad afreisde kreeg echter in Maubeuge, het Belgische Mons, een moeilijk te repareren defect. Treurig Wallonië om daar in het holst van een koude nacht te stranden tussen al die hoog optaste bergen smerige sintels, het schroot van de kolenmijnen.
Dat motorprobleem van de truck boordevol verse tomaten uit het Westland richting marktplaats de Hallen gaf dus wat ergernis. Het vroor inmiddels dat het kraakte en op de ramen van de morsige kamer die ik voor een nacht betrok in een klein logement, verschenen kunstige ijsbloemen à la een winterse Van Gogh. Alleen aan de toog, het was bijna nieuwjaar, dronk ik met de onderhoudende waard die blijkbaar om een praatje verlegen zat, een paar Stella Artois. De vriendelijke entrepeneur bood me een kaastosti aan. Meer had hij niet in huis.
Uiteindelijk toch Parijs, de lange Rue de Rome bij de in het koude licht glinsterende treinsporen van het Gare St. Lazare. De zesverdiepingshuizen met balkon, gebouwd in grauwe steen, ademen nog steeds de grandeur uit van voorbije heroïeke tijden. De tijden van drukbezochte soirées en balpartijen, vele, vele gouden roebels die moesten rollen, roulette en de gedachten over de vergane glorie in het toenmalige tsarenland. Maar in de nauwe trapportalen met afgesleten lopers stinkt hetnu; een onbestemde doordringende etensgeur, een geur van koolsoep en ranzig spek die niet meer wegtrekt. Het is de geur van de armoede die in geduldige fasen de families ingeslopen is. De vuile toiletten nodigen zonder watercloset niet uit tot enig gebruik.
De laatste graaf Samoylova, in het dagelijkse leven automonteur in een kleine garage bij Place Clichy, leidt me rond. Het ruime warmgestookte appartement dat hij met de familie bewoont is in ieder geval fris en schoon. ‘s Avonds zitten we uitgebreid aan tafel. Artisjokken, bloemige aardappelen, knapperige sla, vers uit de Franse kassen, een mooie terrine met gebraden rundvlees. De derde fles rode huiswijn gaat rond. Het zijn flessen zonder etiket, maar deze wijn uit de nabije Bourgogne smaakt er niet minder om.
Parijs beschikt over een niet te tellen aantal uitgaansgelegenheden en plaatsen van lafenis. Daaruit een keuze te maken is bijna onmogelijk. Zinloos eigenlijk. Het liefste verkeer ik bij Chez Antoine, die een eenvoudige nering drijft aan de overkant van het grote treinstation. Antoine schenkt een voortreffelijke calvados om de ochtend door te komen en ook zijn pastis met de kan met ijsblokjes ernaast mag er wezen.
Jean, de Citroën-specialist, heeft een dag vrij van zijn werk en samen gaan we naar de Boulevard de Ménilmontant. In de volksmond Père Lachaise, vernoemd naar de jezuïet François de la Chaise, de biechtvader van zonnekoning Lodewijk XIV. We staan bij het graf van zijn grootvader, Yuliya Samaylova. Jean legt op de eenvoudige steen een boeket neer. ‘Ik neem aan dat toentertijd het leven veel beter was’, zegt hij ietwat filosofisch.
Daarna wassen we de handen in een nabije bistro. Het eten is zoals gewoonlijk in Parijs voortreffelijk. Van hoge kwaliteit en niet te duur. Ditmaal worden het de escargots met kruidenboter in een knoflooksaus. Het wordt voor mij nu maar weer eens tijd om naar huis te gaan.
Ik ben er nog weleens teruggeweest op de Rue de Rome. Op het adres woonde nu een pied noir uit het Algerijnse Oran. De kleine garage was blijkbaar opgedoekt. En Parijs is een grote stad. Nutteloos om er verder te zoeken naar het verleden.
Landen van lafenis – serie columns van auteur Hans Vaders over de cultuur van eten en drinken in diverse verschillende landen