Column Renée van Aller en John de Vries
De DUIK is het magische boek van Sjoerd Kuyper over Curaçao. De schrijver was op Curaçao en Aruba om zijn boek te presenteren. De illustratrice Sanne te Loo heeft exact de sfeer van de eilanden getroffen met haar briljante afbeeldingen. De lijnen van het verleden naar het heden en de toekomst zijn complex. Maar na enig nadenken volstrekt verklaarbaar. Vooroordelen, vastgeroeste overtuigingen en angsten bepalen de reacties van veel mensen in het boek, maar uiteindelijk overwint liefde en opoffering. Wij wilden die toverkracht doortrekken naar de internationale ambities van de Arubaanse regering en de Nederlandse Organisatie voor toegepast natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO) om duurzame en groene energie te ontwikkelen. TNO staat voor kennis, duurzaamheid, samenwerking en vooral verantwoord ondernemen. Wij vroegen ons bedrukt af, of vóórdat een magische toekomstdroom in vervulling kan gaan, niet eerst het bestaande milieu beschermd moet worden? Immers in de Duik moeten vooral ook fouten uit het verleden hersteld worden.
Brandende vraag
Waarom doen TNO en de overheid niets aan Parkietenbos? De steeds opstijgende stinkende verbrandingsrook is slecht voor de luchtvaart en onze gezondheid. Waar blijft de dringend noodzakelijke vuilverwerkingsinstallatie? Verbetering van de water- en luchtkwaliteit van het eiland is vereist. De raffinaderij heeft jaren vervuiling opgeleverd, die niet afdoende is gesaneerd. Vanuit het afvoersysteem van water- en stroomproducent WEB in Balashi, is een grote hoeveelheid zware stookolie de zee in gelekt op 10 februari 2015. Het lek is vermoedelijk ontstaan door gebrekkig onderhoud aan de installaties. Zonder sanering en goed onderhoud géén magisch toekomst, benadrukt de DUIK.
De magische toekomst
In februari 2014 tekende TNO een samenwerkingsovereenkomst met een Arubaans consortium om een ‘smart community’ op te zetten. Er moet duurzaam(er) worden gewoond en gebouwd. Volgens de TNO website zijn de belangrijkste onderzoeksgebieden energiebesparende technologieën in de woningbouw, decentrale opwekking van zonne- en windenergie, integratie van duurzame energie in intelligente elektriciteitsnetwerken (zogenaamde Smart Grids ), elektrisch vervoer voor consumenten en waterbehandeling en -hergebruik.
Het eiland krijgt een experimentele woonwijk van twintig huizen waarbij de nadruk ligt op duurzaam wonen, meldt de TNO website. Met de bouw is nog niet begonnen. Daarna zullen vijf jaar lang duurzame oplossingen die zijn toegesneden op het Caribisch klimaat worden getest. Bij gebleken succes kunnen deze dan later op grotere schaal worden uitgevoerd op Aruba en andere eilanden in het gebied.
Het gaat om energiebesparende technologieën in de woningbouw, decentrale opwekking van zon- en windenergie, integratie van duurzame energie in intelligente elektriciteitsnetwerken, elektrisch vervoer en waterbehandeling en -hergebruik.
TNO Caribbean Branch Office coördineert het onderzoek en TNO levert expertise op diverse innovatiegebieden. De andere partners in het consortium zijn de woningbouwcorporatie FCCA, Utilities Aruba (nationaal nutsmoedermaatschappij), ELMAR (Arubaanse netbeheerder), WEB Aruba (Arubaanse energiemaatschappij) en SETAR (Arubaanse telecommunicatie aanbieder) Wat de Arubaanse partners precies doen wordt niet vermeld. Slimme elektricteitsmeter zijn ingevoerd. Daardoor zijn meteropnemers overbodig geworden. In Aruba zijn veel (overheids)organisaties die deskundigheid hebben op bouwkundig terrein. Gebruik maken van lokale kennis is nuttig. John Perkins meende dat Aruba al een wereldleider in duurzame ontwikkeling is door de WEB-ontziltingsinstallatie (drinkwatervoorziening).
De kip met gouden eieren
De Smart Community is een voortreffelijk initiatief. Wij missen de concrete aanpak nog. Als TNO ervaring heeft in bouwen in tropische gebieden met zoutcorrosie en constant waaiende passaatwinden, dan zouden duidelijke criteria (zoals hierna genoemd) moeten zijn ontwikkeld, vóórdat dit project begon.
1. Wat is duurzaam in de tropen tegen de wind, de zon en zouthoudende lucht?
2. Goed op de wind bouwen is duurzaam.
3. Welke bouwmaterialen zijn goed en goedkoop? De meerderheid van de bevolking verdient het zout in de pap niet. Is daar rekening mee gehouden?
4. Presenteer een lijst van materialen en kijk naar degelijke en vooral duurzame en betaalbare vervangers. Bespreek deze met de overheid en lokale aannemers en instanties. Vraag huiseigenaren met kennis van zaken naar hun mening.
5. Controleer de wettelijke regels over bouwen, na vijf jaar als duidelijk is wat duurzaam en energiebesparend is. Welke regelingen moeten waar en waarom worden gewijzigd? Is dat zinvol? In alle gevallen motiveren. Het overheidsbelang, het TNO belang en het bewonersbelangverschillen onderling.
6. Wetten die niet worden toegepast, kunnen niet worden gehandhaafd. Handhaving van de wetteijke regels kan plaatsvinden zonder politieke tussenkomst?
1. Wat is duurzaam in de tropen?
Zonne-energie is duurzaam in de tropen, juichen we in koor. Waarom subsidieert de overheid niet elk huishouden met zonnepanelen? Dat is duurzaam, energievriendelijk en goedkoop voor de inwoners. Maar helaas, daarmee wordt dan gelijk de eigen elektriciteitsmaatschappij onder-mijnd, die veel dividend afdraagt aan de overheid. Slachten van de kip met de gouden eieren is zeer onverstandig. Het overschot aan opgewekte elektriciteit wordt tegen een (te) lage prijs teruggenomen door het Landselektriciteitsbedrijf in Curaçao. Dat gaf veel ongenoegen, daarom zijn windmolens en zonnepanelen nog niet erg in trek in Aruba. ELMAR zal de elektriciteit tegen een billijke prijs moeten afnemen. De vraag is of de ELMAR en de regering dat wel willen? Na de dure aanschaf van zuinige airco’s, ging de prijs van elektriciteit aanzienlijk omhoog. Duurzaam si, betaalbaar non.
2. Als huizen op de wind worden gebouwd zijn airco’s niet nodig
Better Homes in Aruba bouwt vaak te dicht op elkaar, om zo meer te verdienen. Kennelijk is op grote schaal ontheffing verleend.
3. Betonblokken waar in Aruba mee wordt gebouwd zijn goedkoop en duurzaam
In Aruba wordt gebouwd met betonblokken, die stevig zijn onderhoudsarm. Tot heden is dat het beste kwaliteit/prijs alternatief op de markt. Betonblokken isoleren slecht. Als de zon op de muur staat, is na een paar uur de warmte aan de binnenkant van de muur te voelen. De binnenkant moet daarom voorzien worden van een isolerende laag. Ook een spouwmuur of een groenvoorziening zijn mogelijkheden. Meestal worden de slaapkamers aan de windkant gebouwd (pariba). Houdt het consortium rekening met lokale expertise? Waarom presenteert TNO geen helder en begrijpelijk verhaal over wat duurzaam en energiebesparend is in Aruba? Materialen moeten degelijk en betaalbaar zijn, afgezet tegen materialen die dat niet zijn en de oorzaken van het verschil. Met de Duik in de hand is de kans van slagen véél beter.
Renée van Aller en John de Vries (met véél dank aan alle Arubaanse deskundigen)
©2015 Renée van Aller en John de Vries
Renée van Aller en John de Vries schrijven hun artikelen vanuit een veelzijdige vakkundigheid voor de Knipselkrant Curaçao en de Amigoe. Op alle artikelen rust het copyright bij zowel de Knipselkrant Curaçao en Amigoe als de Auteurs.
Publicatie door: Knipselkrant Curaçao © 2010-2015