©2015 Renée van Aller en John de Vries
Politiek perspectief. De Diario van 14 november 2015 berichtte pregnant dat de zittende regering de sociale fondsen had gered (AOV, APFA en AZV). De oppositie is het oneens met die stelling en men is ijverig bezig elkaar te bekladden in plaats van met onderbouwde voorstellen te komen voor gezonde overheidsfinanciën.
De AVP meent dat de overheidsfinanciën supergezond zijn en de MEP beweert het omgekeerde. Geen van de strijdende partijen levert verifieerbare cijfers aan. De PDR van Andin Bikker houdt zich verstandig op de vlakte en draag geen uilen naar Athene.
Daarom willen wij de recente financiële cijfers van de Centrale Bank van Aruba (CBA) even met u doornemen. Wij hebben de tabel, die we al jaren bijhouden, bijgewerkt volgens de Statistical Tables, Second Quarter 2015, 30th of October 2015. Met name hoofdstuk 7, Public Finance is daarbij van belang (zie bijlage 1).
Daarbij willen we opmerken dat kapot bezuinigen wat anders is dan gevaarlijk spenderen. Als de binnenlandse en buitenlandse vraag stagneren wegens te grote werkloosheid en afnemende export, dan helpt het opkopen van staatsschulden door de Centrale Bank, de FED en de ECB ook niet.
Ondanks alle optimistische berichten van het Centrale Bureau voor de Statistiek (CBS) gaat het bergafwaarts met de Nederlandse economie. Dat geldt ook voor Aruba. Daar is te weinig bezuinigd en teveel uitgegeven. Het dagelijkse levensonderhoud is te duur en de lonen zijn te laag. Het is voorstelbaar dat de cijfers van het CBS en IMF zijn bijgesteld om de gewenste resultaten te bereiken.
Waarom? Omdat de nieuwe groei stilstand is. Volgens de Arubaanse pers maakt niemand zich zorgen over de overheidsfinanciën, ook minister Plasterk niet. Maar de Koninkrijksminister maakt zich nergens zorgen over, net zo min als minister Bermudez.
Profijt of Passiva?
Uit de cijfers van de CBA blijkt dat het begrotingstekort weer aanzienlijk is toegenomen in 2014. De binnenlandse schuld nam in 2014 toe van Afl. 1.783,4 miljoen florin naar Afl. 2000,6 miljoen in 2014. In 2015 was dat Afl. 19.728 miljoen. De buitenlandse schuld nam toe van Afl. 1.636,1 miljoen (een miljard, zeshonderdzesendertig miljoen een honderdduizend florin) tot Afl. 1.881,4 miljoen (een miljard achthondereenentachtig miljoen, vierhonderdduizend) florin.
In 2015 werd al Afl. 1.865,2 miljoen geleend. De totale schuld aan het APFA was in 2013 Afl. 217,2 miljoen florin, in 2014 Afl. 415,6 miljoen en in 2015 al Afl. 408,8 miljoen florin. De schuld aan de SVB bedroeg in 2014 Afl. 109,5 miljoen florin en voor 2015 Afl. 51,6 miljoen florin.
Het GDP per capita daalt de laatste jaren constant. Het werkloosheidspercentage is 7,6%. Het aantal inwoners in 2014 was officieel 107.840. Het begrotingstekort was in 2014 tot 405,8 miljoen florin opgelopen en de betalingsachterstand steeg tot 108,2 miljoen florin. De totale overheidsschuld bedroeg 81,4% van het GDP in 2014.
Het CAft waarschuwde dat het vereiste begrotingstekort voor 2015 van 3,7% waarschijnlijk niet gehaald wordt. Gezien de CBA cijfers zou de regering bijzondere aandacht moeten besteden aan gezonde overheidsfinanciën en niet verder flierefluiten.
Publiek-private samenwerking of public-private partnership (ppp-projecten) zijn in uitvoering genomen ondanks waarschuwingen van het CAft om dat niet te doen. Bovendien profiteren de lokale werknemers zelden van die bedrijvigheid. De overheidsschuld zal voor 2015 weer hoger uitkomen.
LISTA DI MEDIDA DI AVP 2009 – 2013
1. Aumento di prima di AZV 1 januari 2011 cu 2% pa pensionadonan.
2. Aumento di prima di AZV 1 januari 2011 cu 1% pa trahadornan.
3. Aumento di prima di AZV 1 januari 2011 cu 1% pa doñonan di trabou.
4. Aumento di prima di AOV 1 januari 2011, debi na ampliacion di e base pa cobra prima (onzuiver inkomen)
5. Aumento di prima di AOV 1 januari 2011 pa parehanan casa (individualisering premie).
6. Prima adicional di pensioen obligatorio 1 januari 2012 1% pa trahador y doño di trabou.
7. Room tax a aumenta di 6% pa 9%.
8. Aumento di room tax pa “all inclusive”.
9. Aumento di time share tax.
10. “Vlieg tax” di 10 dollar pa AAA NV.
11. Corta den derecho di pensioen di empleado publico, cu middelloonregeling y introduccion di franchise entrante 1-1-2012.
12. Aumento di accijns riba serbes, wisky y sigaria.
13. Aumento di derecho di importacion riba serbes y binja, hasiendo F&B pa tursita mucho mas caro cu e ta caba.
14. Cobramento di taxistanan na aeropuerto.
15. Aumento di suma pa pasa staatsexamen.
16. Aumento di tarifa di inkomstenbelasting y loonbelasting entrante 2012, debi cu a ignora e inflatie correctie factor.
17. Aumento di grondbelasting 1 januari 2012 cu 15% di e balornan di propiedadnan.
18. Aumento di prima di pensioen obligatorio 1 januari 2013 di 1% pa 2% pa trahador y doño di trabou
19. Introduccion di car rental tax entrante 1-1-2014.
20. Aumento di prima di AOV cu 1% entrante 1-1-2014 pa pensionadonan.
21. Aumento di prima di AOV cu 0.5% entrante 1-1-2014 pa trahadornan.
22. Aumento di prima di AOV cu 0.5% entrante 1-1-2014 pa doñonan di trabou.
23. Aumento di edad di AOV pa 65 anja entrante 1-1-2015 (reparti den periodo di 10 anja).
24. Aumento di base pa calcula prima di AOV (premieloongrens pa Afl. 85.000) entrante 1-1-2014.
25. Aumento di “korting” riba pensioen di biehes pa añanan cu bo biba den exterior.
26. Aumento di tarifa di inkomsten- y loonbelasting entrante 1-1-2014.
27. Eliminacion di tarifa redusi di 15% riba pakete di retiro, y aumenta esaki bek na 25% entrante 1-1-2014.
28. Aumento di prima di pensioen obligatorio 1 januari 2014 di 2% pa 3% pa trahador Y doño di trabou.
29. Aumento di tarifa di Arubus den preparacion.
30. Aumento di Airport Tax den preparacion.
Over bovenstaande voorgenomen AVP maatregelen wordt onvoldoende teruggerapporteerd, zoals afgesproken. Bij een begrotingstekort van 3,7%, moet het GDP met 4,625% groeien als de staatsschuld op hetzelfde niveau moet blijven als in 2014. Dat lijkt onhaalbaar bij de huidige stand van zaken. De politieke partijen moeten elkaar niet belasteren, maar een dringend noodzakelijke oplossing voor sanering vinden.
Kwiek kijkje in de keuken
Hieronder volgt een overzicht van de uitstaande schulden van de overheid volgens de CBA van oktober 2015. Happy Holiday. Renée van Aller &John de Vries
Renée van Aller en John de Vries schrijven hun artikelen vanuit een veelzijdige vakkundigheid voor de Knipselkrant Curaçao en de Amigoe. Vanuit hun kennis en ervaring, toetsen ze de theorie in de praktijk. Renée werkte als jurist lange tijd voor de Universiteit van Aruba en de Arubaanse overheid. John J.P. de Vries was jarenlang werkzaam als jurist bij de overheid en voormalig hoofd van de Arubaanse veiligheidsdienst. Zij presenteren een analytisch en onderbouwd oordeel op actualiteiten. Op alle artikelen rust het copyright bij zowel de Knipselkrant Curaçao en Amigoe als de Auteurs.
Publicatie door: Knipselkrant Curaçao © 2010-2015