Over wat zich precies voor de moord op James Foley en andere gijzelaars heeft afgespeeld, was niet veel bekend. Getuigen en betrokkenen werpen nu nieuw licht op hun tijd in de IS-gevangenis.
Aan het leven van de Amerikaanse journalist James Foley (40) kwam in augustus een bruut einde. Beulen van Islamitische Staat (IS) namen hem mee naar een dor veld, vermoedelijk ergens in het noorden van Syrië, en onthoofdden hem daar. De beelden van deze gruwelijke moord werden verspreid via sociale media.
Verhalen
Maar wat zich voor deze moord precies heeft afgespeeld in de gevangenis waar Foley, samen met andere gijzelaars van IS, vastzat, was tot dusver nog weinig bekend – enkele (losse) verhalen daargelaten.
The New York Times komt dit weekeinde met een uitgebreider relaas, gebaseerd op interviews met vijf ex-gijzelaars, hun familieleden en vrienden en beleidsadviseurs die reizen hebben ondernomen naar de gebieden die in handen zijn van IS. Ook de Vlaamse jihadist Jejoen Bontinck, die intussen is teruggekeerd naar zijn thuisland, komt aan het woord.
Verhoortechnieken
Uit het verhaal van de Amerikaanse krant wordt in elk geval meer duidelijk over de verhoortechnieken die de terroristen toepasten. De gijzelaars werden om de beurt uit hun cel gehaald en in een aparte kamer werd hen vervolgens drie intieme vragen gesteld: een standaardtechniek die wordt gebruikt voor onderhandelingen met regeringen voor bijvoorbeeld losgeld – iets dat de Amerikanen overigens niet betalen voor gegijzelde landgenoten.
Zo weten zij dat de gegijzelde nog altijd in leven is. Het was voor Foley – ook hij werd op die manier ondervraagd – het ‘bewijs’ dat de gijzelaars contact hadden met zijn familie en dat zijn redding wellicht nabij was. Maar wat een keerpunt leek voor Foley, bleek in werkelijkheid een verslechtering van zijn situatie.
Littekens
Bontinck zat in de zomer van 2013 drie weken lang samen met Foley in de cel. ‘Je kon de littekens op zijn enkels zien,’ zegt de nu negentienjarige Belg in The New York Times. ‘Hij vertelde mij hoe ze hem omgekeerd met zijn voeten aan een spijl vastbonden en hem zo achterlieten.‘
Foley en zijn medegevangenen werden geregeld geslagen en onderworpen aan ‘waterboarding‘, de beproefde Amerikaanse techniek om (terreur)verdachten te laten spreken. Maandenlang werden ze verhongerd en bedreigd met executie.
Chip
Ze namen me naar een gebouw dat specifiek bestemd was voor ondervraging, zegt Marcin Suder, een 37-jarige Poolse fotojournalist die in juli 2013 in Saraqib, Syrië, werd ontvoerd door moslimextremisten. Vier maanden later wist hij te ontsnappen.
‘Ze checkten mijn camera en mijn tablet. Daarna hebben ze mij volledig uitgekleed. Ik was naakt. Ze keken of er een GPS-chip onder mijn huid of in mijn kleren zat. Dan begonnen ze mij te slaan. Ze googelden ‘Marcin Suder en C.I.A.’, ‘Marcin Suder en K.G.B.‘. Ze beschuldigden me dat ik een spion was.
Tijdens een ondervraging vertelden ze Martin dat hij ‘naughty’ (‘ondeugend‘ in het Engels) was geweest – een woord dat heel wat ex-gijzelaars zich herinneren – waarop vaak een brute marteling volgde.
De gruwelen die de IS-gijzelaars meemaakten voor onthoofding
Door Tom Reijner
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie van Elsevier
Bron: Elsevier