Pim Brasser | Financieel Dagblad

Na eerdere ingrepen overweegt het kabinet een volledig verbod op trustkantoren. Uit onderzoek blijkt dat bijna de helft van de trustbestuurders illegaal buiten de toezichthouder om opereert. Demissionair minister van Financiën Wopke Hoekstra (CDA) heeft daarom ‘twijfels over de toegevoegde waarde van een sector die een zeer hoog integriteitsrisico oplevert en grote moeite heeft om de wetgeving na te leven.’

Hoekstra wil onderzoeken of een integere trustsector überhaupt wel mogelijk is. Hij is benieuwd naar ‘de economische voor- en nadelen’ van een algeheel verbod. Een beslissing is aan een volgend kabinet, schreef hij vorige maand in een Kamerbrief. De brief en het onderzoek zijn tot nu toe nauwelijks in de publiciteit geweest.

Betrokkenheid bij schandalen

Trustkantoren beheren brievenbusfirma’s en leveren andere administratieve diensten aan buitenlandse bedrijven. Ze zijn poortwachters die criminele geldstromen uit Nederland moeten houden. Misstanden kunnen ernstige gevolgen hebben. ‘Illegale partijen voldoen bijvoorbeeld niet aan de vereisten van cliëntenonderzoek en transactiemonitoring’, zegt een woordvoerder van het ministerie. ‘Dit zorgt ervoor dat malafide partijen minder snel of niet op de radar komen.’

Trustkantoren waren de laatste jaren betrokken bij schandalen rond witwassen en belastingontduiking, onder meer geopenbaard in de Panama Papers. Het toezicht is sindsdien strenger geworden en het aantal kantoren halveerde tot minder dan honderd. De trustsector biedt volgens branchevereniging Holland Quaestor ruim 2500 arbeidsplaatsen.

Sector verbaasd en geschrokken

Nu blijkt dat verdwenen trustkantoren nog actief zijn, maar zonder dat toezichthouder De Nederlandsche Bank er zicht op heeft.

Onderzoeksbureau SEO Economisch Onderzoek schat op basis van data-analyse dat het om ongeveer 45% van alle trustbestuurders gaat. Maar illegale trustaanbieders hebben minder klanten, waardoor naar marktaandeel zo’n 15% van de sector illegaal is, aldus het vorige maand gepubliceerde onderzoek.

Holland Quaestor laat weten achter Hoekstra’s strijd tegen illegale trustkantoren te staan. ‘Van illegale trustdiensten willen wij niets weten, dat straalt negatief af op de sector, die hard werkt om misstanden aan te pakken’, zegt voorzitter Martin Wörsdörfer. Hij schrikt van Hoekstra’s verkenning van een algeheel verbod, die voor hem uit het niets komt. ‘Bij een verbod bestaat juist het risico dat alles in de illegaliteit verdwijnt.’

Advocaat Melis van der Wulp van Libertas Advocaten, die werd geraadpleegd voor het SEO-onderzoek, zegt ook verbaasd te zijn over de verregaande conclusies van Hoekstra. ‘Daar is geen enkele aanleiding voor. De minister lijkt geen onderscheid te maken tussen trustkantoren die een vergunning hebben en onder toezicht staan, en illegale kantoren die zich, in sommige gevallen bewust, overal aan onttrekken.’

Trucs tegen te veel toezicht

Veel kantoren vermijden volgens SEO DNB-toezicht door diensten losgeknipt van elkaar aan te bieden, zodat ze juridisch gezien geen trustkantoor meer zijn. Dat betekent veel minder regels en toezichtkosten. Sommige bedrijven nemen trustbestuurders tijdelijk in dienst om de wet te ontwijken. Of trustkantoren sturen werknemers met pensioen, waarna zij stiekem doorwerken zonder vergunning.

Misstanden in de trustsector liggen extra gevoelig omdat Nederland door menigeen als belastingparadijs wordt gezien. Volgens SEO is Nederland door strengere regels de laatste jaren minder populair geworden als eindbestemming van geldstromen, maar niet als doorsluisland. Afgelopen jaren stroomde gemiddeld $7866 mrd per jaar in of uit Nederland, bleek uit Frans onderzoek. Alleen in de Britse Maagdeneilanden, de Kaaimaneilanden en Bermuda was dit meer.

Maatregelen

Hoekstra was al van plan doorstroomvennootschappen te verbieden. Dat zijn dochters van trustkantoren waar vaak geld doorheen wordt gesluisd. Ook worden opdrachten verboden als er landen betrokken zijn die in verband worden gebracht met witwassen of terrorismefinanciering. Wetgeving hiervoor wil de minister na de zomer door de Kamers krijgen.

Nu gaat de minister ook met DNB bespreken hoe het ontwijken van toezicht beter aan te pakken, en hoe illegale trustkantoren in beeld te krijgen. DNB, de Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst (Fiod) en het OM zijn hier in januari al mee begonnen. Ook de aandacht van een speciaal politie-interventieteam tegen drugscriminaliteit is gewekt. Dit team werd aangekondigd na de moord op Derk Wiersum, advocaat van de kroongetuige in de rechtszaak tegen drugscrimineel Ridouan Taghi.

Hoekstra overweegt ook strengere straffen op illegale trustdienstverlening. Op dit moment kan DNB boetes tot €5 mln opleggen en de rechter een gevangenisstraf van twee jaar.

Bron: Financieel Dagblad