Ashwant Nandram
Nederland wil de Caraïbische eilanden 600 miljoen euro lenen om de Antilliaanse pensioenverzekeraar Ennia te redden. De lokale verzekeringsgigant ging ten onder aan dubieuze transacties, waardoor de Antilliaanse pensioenen tot wel 80 procent gekort dreigen te worden.
Ennia houdt de gemoederen in Caribisch Nederland al jaren bezig. De pensioenverzekeraar kwam in 2006 in handen van de schatrijke Iraans-Amerikaanse ondernemer en oud-politicus Hushang Ansary (97). Niet lang daarna werd het bedrijf op brutale wijze uitgekleed. Zo nam Ennia bezittingen over van andere bedrijven van Ansary. In totaal vloeide daardoor 77 procent van de reserves, omgerekend 570 miljoen euro, naar Ansary’s zusterbedrijven.
De financiële goochelarij heeft kwaad bloed gezet op de eilanden. De Curaçaose minister van Financiën noemt Ansary onomwonden een ‘dief’. Ook de 30 duizend Ennia-klanten raken onrustig: liefst 80 procent van de inwoners van Curaçao en Sint-Maarten heeft een pensioenverzekering bij Ennia.
Onder curatele
De verzekeraar staat sinds 2018 onder curatele van de Centrale Bank van Curaçao en Sint-Maarten, maar voor een doorstart is altijd verwachtingsvol naar Nederland gekeken. Hoewel Curaçao (152 duizend inwoners), Aruba (106 duizend) en Sint-Maarten (42 duizend) zelfstandige landen zijn, leunen ze financieel nog altijd zwaar op hun voormalig kolonisator. Zo heeft Curaçao ongeveer 1,8 miljard euro schuld bij Nederland, een bedrag dat in slakkentempo wordt afbetaald.
Nu blijkt dat Nederland bereid is om Curaçao en Sint-Maarten nog eens 600 miljoen euro te lenen. Dat schrijft demissionair staatssecretaris Van Huffelen (Koninkrijksrelaties) aan de Tweede Kamer. Die kapitaalinjectie is nodig om te voorkomen dat ‘30 duizend polishouders fors gekort zouden moeten worden op hun pensioen’. Dat zou volgens de staatssecretaris ‘grote sociale en economische gevolgen kunnen hebben’ op de eilanden. Het ministerie hield er rekening mee dat mensen anders ‘70 tot 80 procent werden gekort op hun pensioen’, aldus een woordvoerder. ‘Dat betekent dat 30 duizend gezinnen onder de armoedegrens zakken.’
Als de lening wordt goedgekeurd door het parlement, kan het akkoord binnen enkele weken door de betrokken landen worden ondertekend. Toch blijft onzeker of het zover komt: donderdag meldde het FD dat een belangrijke toezichthouder fel gekant is tegen de reddingsoperatie. Het College financieel toezicht, dat moet zorgen dat Curaçao en Sint-Maarten niet te veel geld uitgeven, waarschuwt dat de lening zorgt voor een ‘aanmerkelijke verhoging van de overheidsschuld en schuldquote’. Daarmee acht het de redding ‘zeer onwenselijk’.
Systematische corruptie
Het is niet de eerste keer dat Nederland moet bijspringen om een Antilliaanse financiële instelling overeind te houden. In 2021 stak het 83,3 miljoen euro in de Girobank, een bank die sinds 2013 onder curatele stond. Ook bij deze instelling zou sprake zijn geweest van financieel wanbeheer.
Fraude en corruptie komen in de westelijke uithoek van het Koninkrijk vaker voor dan in Nederland. Het meest in het oog springende voorbeeld is dat van de Curaçaose oud-premier Gerrit Schotte. Mark Ruttes evenknie werd na zijn ambtstermijn veroordeeld tot een gevangenisstraf van 3 jaar wegens onder meer ambtelijke corruptie en witwassen. Zo ontving hij honderdduizenden euro’s aan ‘giften’ van een Italiaanse maffiabaas en casino-eigenaar.
Criminoloog Nelly Schotborgh spreekt van ‘systematische corruptie’. Ze schreef in 2019 haar proefschrift over publieke fraude en corruptie op de eilanden. Het leverde een grauw beeld op: het ‘eeuwenoude systeem van patronage, cliëntelisme en nepotisme’ kon ‘relatief ongehinderd blijven functioneren’.
Illegale activiteiten
Oorzaken zijn volgens Schotborgh onder meer de cultuur (‘cultuur die corruptie ondersteunt’), het politieke systeem (‘frequente bestuurswisselingen en geen transparante politieke partijfinanciering’) en de geografische ligging (‘druk vanuit de georganiseerde misdaad’). Ze vreest voor een toekomst waarbij de lokale economie voor een ‘nog groter deel dan nu gaat draaien op drugs en andere illegale activiteiten’. Dan zou de samenleving ‘verder kunnen verzieken’.
Staatssecretaris Van Huffelen lijkt bij de redding van Ennia ook op zoek naar een manier om toekomstige misstanden te voorkomen. Aan de lening van 600 miljoen euro kleven voorwaarden over ‘het bestuur van en toezicht op de nieuwe organisatie van Ennia’, aldus haar woordvoerder. Details over die afspraken kon het ministerie donderdag niet geven.
De 97-jarige miljardair Ansary lijkt er ondertussen goed van af te komen. Hoewel Ennia vijf jaar geleden onder curatele werd gesteld, is de eigenaar nog altijd niet strafrechtelijk vervolgd. Wel is hij in een civiele zaak, samen met enkele andere medeverdachten, veroordeeld tot een schadevergoeding van omgerekend 500 miljoen euro. Hij tekende hoger beroep aan. Op 12 september doet de rechter uitspraak.
Over de auteur
Ashwant Nandram is economieverslaggever voor de Volkskrant. Hij schrijft veel over de luchtvaart en spoorwegen. In 2020 won hij journalistiekprijs De Tegel.
Bron: Volkskrant