Zeespiegelstijging, koraalsterfte, hitte en steeds krachtigere orkanen. Ook het Caribisch deel van het Koninkrijk wordt niet gespaard van klimaatverandering. Dat blijkt dinsdag uit een nieuw rapport van de Vrije Universiteit Amsterdam in opdracht van Greenpeace. Greenpeace start samen met inwoners van Bonaire een rechtszaak om betere bescherming af te dwingen.
Volgens Greenpeace is er te weinig aandacht voor klimaatverandering in het Caribische deel van het Koninkrijk. Ook worden inwoners er onvoldoende beschermd.
“De overheid heeft de plicht om ons te beschermen tegen overstromingen en andere levensbedreigende gevolgen van de klimaatcrisis”, zegt Faiza Oulahsen, hoofd Klimaat en Energie bij Greenpeace Nederland. “Het zou niet moeten uitmaken of je op Bonaire, Ameland of in Valkenburg woont.”
In het onderzoek, dat Greenpeace liet uitvoeren door het Instituut voor Milieuvraagstukken (IVM) van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU), wordt speciaal gekeken naar Bonaire. Sinds 2010 is Bonaire een zogeheten bijzondere gemeente. De gevolgen van klimaatverandering voor de nabijgelegen eilanden Aruba en Curaçao zijn vergelijkbaar.
Koraalrif met zeeschildpad bij Bonaire. De riffen gaan er achteruit door onderzeese hittegolven en verzuring van het zeewater door CO2. Daarmee dreigt Bonaire ook een natuurlijke kustverdediging te verliezen.
Foto: Getty Images
Natuurlijke bescherming tegen orkanen brokkelt af
Zoals overal op de planeet wordt het ook in het Caribisch deel van het Koninkrijk steeds warmer. Elke tien jaar komt er ongeveer 0,1 graad bij, zegt Elco Koks, onderzoeker klimaatrisico’s aan het IVM van de VU.
Die opwarming is niet zonder gevolgen. Zo leidt een toename van hittegolven er tot koraalverbleking. De koraalriffen gaan bovendien achteruit als gevolg van verzuring van de Caribische Zee door oplopende CO2-concentraties.
Die koraalriffen zijn belangrijk voor het toerisme en de visserij, maar vormen ook een belangrijke bescherming van de kustlijnen tegen hoge golven en overstromingen door orkanen.
Dat het Caribisch deel van het Koninkrijk kwetsbaar is voor orkanen, bleek in 2017. Toen raakte meer dan 90 procent van de gebouwen op Sint-Maarten beschadigd door de zeer krachtige orkaan Irma. Met de gevaarlijke orkaan Ian, die woensdag van Cuba naar Florida trekt, worden we momenteel opnieuw herinnerd aan dat risico.
De Benedenwindse Eilanden Aruba, Curaçao en Bonaire liggen in tegenstelling tot de Bovenwindse Eilanden Saba, Sint-Eustatius en Sint-Maarten niet op de route die orkanen het vaakst nemen, maar krijgen wel te maken met afzwaaiers. En door klimaatverandering dreigen de kracht en stortregens van deze orkanen toe te nemen.
Cultureel erfgoed onbeschermd tegen de zee
Vooral het zuidelijke deel van Bonaire loopt toenemend gevaar om tijdens orkanen overspoeld te raken. Dat risico wordt verder vergroot doordat ook in de Caribische Zee het waterpeil steeds hoger komt te staan. Dijken ontbreken er.
De onderzoekers van de VU zeggen dat er te weinig informatie beschikbaar is om het overstromingsrisico goed in kaart te brengen. Zo vonden ze geen goede database met de functies van de verschillende gebouwen.
Maar volgens onderzoeker Lotte van Oosterhout dreigt zonder extra bescherming ook cultureel erfgoed verloren te gaan, waaronder gebouwen en monumenten die herinneren aan het slavernijverleden.
Bonaire hotspot voor verdroging
Toch is het overstromingsrisico mogelijk niet de dringendste klimaatzorg voor Bonaire. Dat zou wel eens droogte kunnen zijn. Droogten nemen wereldwijd toe doordat er bij hogere temperaturen meer water verdampt.
Maar Aruba, Curaçao en Bonaire behoren samen met de Middellandse Zee en het westen van Australië tot slechts een handvol gebieden op aarde die óók te maken krijgen met een afname van de jaargemiddelde neerslag en daardoor extra hard uitdrogen.
Bron: NU.nl