Alexander Hendriks | EWMagazine
Agressief buitenlandbeleid moet aandacht afleiden van falen Venezuela

Na Guyana kunnen Aruba, Curaçao en Bonaire best eens de volgende prooi worden van de agressieve president Nicolás Maduro van Venezuela. Nederland moet de Verenigde Staten om steun vragen en zelf veel investeren in defensie om het Koninkrijk te beschermen tegen een ‘Falkland-scenario’, schrijft BBB-medewerker Alexander Hendriks op EW Podium.

Venezuela hield zondag een referendum. Niet over normale zaken zoals belastingen of wetten, maar over de vraag of ze tweederde van zijn buurland Guyana zal annexeren. Van de 10 miljoen Venezolanen die kwamen opdagen stemde 97,5 procent voor. De oorlogslust van socialistische dictatuur Venezuela – op 27 kilometer van Aruba – mag Nederland zorgen baren. President Maduro en zijn voorganger Hugo Chávez hebben nooit de soevereiniteit van ons Nederlandse grondgebied omarmd.

Het ging dit weekend om een gebied dat bekendstaat als Esequibo. Een gigantisch stuk jungle in Guyana, rijk aan olie en gas. Esequibo ligt niet ver van Suriname. Kiezers werd gevraagd hun goedkeuring te geven om Esequibo toe te voegen aan Venezuela. Op de achtergrond speelt dat Nicolás Maduro in voorbereiding op de presidentsverkiezingen van volgend jaar via agressief buitenlandbeleid de aandacht probeert af te leiden van de hyperinflatie en instabiliteit in Venezuela zelf.

Guyana is niet het eerste slachtoffer van deze agressie. In 2015 sloot Venezuela tijdens een conflict zijn grens met Colombia, werden duizenden Colombianen gedeporteerd en vlogen er Venezolaanse straaljagers boven het buurland. In 2018 suggereerde een handlanger van Maduro, Pedro Carreño, dat Venezuala luchtbombardementen in Colombia zou uitvoeren en werden er raketten naar de grens verplaatst. En ook Brazilië zag zich afgelopen week genoodzaakt om zijn militaire aanwezigheid aan de grens met Venezuela te vergroten uit argwaan voor de agressieve opstelling van president Maduro.

Nederlandse Falklandeilanden onder de hete adem van Venezuela

Ondertussen kijkt Nederland nerveus toe. Wij zijn namelijk ook een buurland van dit agressieve regime. De Benedenwindse Eilanden – Aruba, Curaçao en Bonaire – liggen op enkele tientallen kilometers van de Venezolaanse kust. Naast Willemstad op Curaçao ligt de gesloten olieraffinaderij Isla, die met een capaciteit van 335.000 vaten per dag een van de grootste in de regio is. Een aantrekkelijke prooi voor een olieverslaafde Venezolaanse economie.

Voormalig president Chávez herhaalde meermaals dat de ABC-eilanden ‘bevrijd’ moeten worden van het Nederlandse Koninkrijk en aan Venezuela ‘toebehoren’. Er leven intussen naar schatting twintigduizend Venezolanen op Curaçao en ongeveer evenveel op Aruba. Opvolger Maduro is er niet milder op geworden en probeert al jaren de spanningen tussen Venezuela en Nederland te laten oplopen. De meest dreigende situatie deed zich voor in 2014, toen Venezuela daags na het neerhalen van de MH17 vier marineschepen dicht langs Aruba liet varen om Nederland te intimideren.

Ondertussen kan Nederland bij een escalatie niet rekenen op bescherming door de NAVO. Artikel 6 van het NAVO-verdrag zondert de Caribische rijksdelen namelijk uit van de gezamenlijke verdediging van artikel 5. Op Europese steun kunnen we ook niet rekenen, want de Nederlandse Cariben horen niet bij de Europese Unie. Dit alles presenteert een angstaanjagend scenario: een Nederlandse versie van de Falklandoorlog, waarin president Maduro besluit tot een invasie van Nederlandse overzeese gebiedsdelen om zijn positie veilig te stellen. Dit in de veronderstelling dat Nederland niet bereid is om zijn Koninkrijk ver van huis te verdedigen.

Zorg dat Amerika achter ons staat wanneer Venezuela agressief wordt

Om te voorkomen dat Venezuela na Guyana de pijlen op Nederland richt, is actie nodig. Boven alles moeten we anders naar Nederland kijken, en wel als transcontinentaal land. Tot de Nederlandse politiek moet doordringen dat we geen Europees land zijn met een handjevol voormalige koloniën, maar een volwaardig Europees én Caribisch land. Dit betekent een grotere rol voor Aruba, Curaçao en Sint Maarten in Den Haag. Maar zeker ook andersom.

Ondertussen maken de Verenigde Staten zich vaak meer zorgen om de veiligheid van ‘onze’ Cariben dan Nederland zelf. Onze belangrijkste bondgenoot ziet de eilanden als een baken van stabiliteit op een continent waar radicale regimes als onkruid uit de grond schieten. Bovendien is Curaçao een onmisbare basis in de voortdurende ‘War on Drugs’. Een nieuw kabinet zou de Verenigde Staten zo ver kunnen krijgen om garant te staan voor de veiligheid van de Nederlandse eilanden. Dit betekent dat we de gegarandeerde steun van de Verenigde Staten hebben bij een conflict met Venezuela. De afschrikkende werking van zo’n garantie verkleint de kans op een conflict.

Snel militaire actie voor een weerbaar Koninkrijk

Dat betekent wel dat we zelf ook militair aan de slag moeten. Het hele Koninkrijk moet centraal staan bij de aankomende investeringen in Defensie. Met de oorlog in Oekraïne is het verleidelijk om bij nieuwe investeringen te focussen op afschrikking van Rusland. Maar Caribisch Nederland is een front in dezelfde oorlog; Venezuela ziet zichzelf namelijk als een trouwe bondgenoot van Rusland en China. Een Koninklijke Marine die in staat is ons Koninkrijk te verdedigen tegen Venezuela is cruciaal.

Hopelijk gaat dit vraagstuk ook door het hoofd van een nieuwe minister-president wanneer deze voor het eerst het Torentje inloopt: ‘Ben ik bereid te doen wat nodig is om Caribisch Nederland te beschermen en te voorkomen dat wij het volgende Guyana worden?’ Hij of zij zal namelijk ook voorzitter van de Rijksministerraad zijn, en daarmee minister-president van het hele Koninkrijk der Nederlanden. Dat is in deze tijd een grote verantwoordelijkheid.

Alexander Hendriks (1996) studeert European and International Law, is Transatlantic Fellow bij de Atlantische Commissie en werkt als beleidsmedewerker van de BBB in de Tweede Kamer.

EW Podium publiceert opinies van (veelal beginnende) schrijvers, die vanuit eigen onderzoek, expertise of werkervaring bijdragen aan het debat. De opinies hoeven niet overeen te komen met die van de redactie.
Geïnteresseerde auteurs kunnen hun bijdragen sturen naar [email protected].

Bron: EWMagazine