Joan de Windt

Tijdens haar opleiding tot psychiater, merkt Angelle Stamper dat veel psychologen en hulpverleners te weinig kennis hebben van andere culturen.

Daardoor zouden Caribische mensen in Nederland lang niet altijd goed geholpen worden bij mentale klachten.

Over een paar maanden studeert Angelle Stamper (Aruba, 1993) af tot kinder- en jeugdpsychiater. Ze vindt het belangrijk om jongeren met een Caribische achtergrond te helpen, die bijvoorbeeld in moeilijke situaties opgroeien. Sommigen zijn in aanraking gekomen met politie en justitie.

Blinde vlek
Er zijn een aantal dingen die haar opvallen. Allereerst, dat er te weinig onderwijs wordt gegeven over andere culturen. In Nederland heeft een grote groep patiënten een migratieachtergrond, terwijl in de leerboeken vaak maar een klein stukje gaat over transculturele psychiatrie.

Daardoor sluit de hulpverlening niet altijd goed aan. Zo begrijpen sommige van haar collega’s niet waarom een patiënt met een andere culturele achtergrond zich moeilijk openstelt naar hen toe.

Een verschil in huidskleur kan alleen al een drempel vormen, merkt ze. Een zwarte patiënt bijvoorbeeld kan het moeilijk vinden zich open te stellen tegenover een witte therapeut.

Combinatie migratie en racisme
Stamper hoopt als psychiater een verschil te kunnen maken. Een vraag die bijvoorbeeld iedereen wel aangaat: hoe kunnen we gelukkiger zijn? Het begint met goed contact hebben met andere mensen in ons dagelijks leven, vertelt ze. “Als dat niet lukt, kan dat zorgen voor mentale problemen.”

Tekst loopt onder foto door

Angelle Stamper. Foto: Naiky Cijntje

Maar geluk ligt niet alleen aan jezelf. Door racisme of discriminatie zijn mensen vaak kwetsbaarder voor mentale problemen, zegt ze. Wanneer mensen zich buitengesloten of geïsoleerd voelen, kan dat namelijk ook leiden tot depressies, eenzaamheid, angstpsychoses en gedragsproblemen.

Er is nog iets. “De eerste generatie migranten heeft over het algemeen een verhoogde kans op het ontwikkelen van schizofrenie en andere ziektebeelden. Bij de tweede generatie migranten is deze kans nóg groter; zeker in een stedelijke omgeving.”

Armoede
Armoede kan een andere belangrijke reden zijn voor psychische klachten. Ook onder Caribische mensen in Nederland. “Veel mensen hebben dit niet door”, merkt Stamper.

Armoede maakt dat mensen moeilijker kunnen meedoen in de maatschappij. Een verjaardag vieren of een uitnodiging om te gaan uiteten wordt afgeslagen, omdat mensen geen geld hebben. De schaamte hierover kan veel stress opleveren, wat op termijn weer ‘een grote ziekmaker’ kan zijn.

Somberheid niet herkennen
Caribische mensen zouden veel meer gebruik moeten maken van psychische hulpverleners, vindt Stamper.

Het probleem is dat veel mensen niet beseffen dat ze hulp nodig hebben of dat ze niet weten dat hulp krijgen mogelijk is, ziet ze. En als zij hulp willen, krijgen ze vaak te maken met een lange wachtlijst.

Ze ziet dat schaamte vaak een rol speelt. Psychische problemen zijn nog altijd taboe bij veel Caribische Nederlanders, ziet Stamper. Hierdoor negeren mensen de problemen in plaats van erover te praten.

‘Dit kan iedereen overkomen’
Ook in een goed leven kan er iets ernstigs gebeuren waardoor iemand een psychose of depressie krijgt. “Psychische problemen kunnen iedereen overkomen.”

“Belangrijk is dat je dat jezelf niet kwalijk neemt en dat je hulp durft te zoeken, maar vooral ook hulp toelaat”, stelt ze.

Haar eigen ervaring
Stamper heeft psychisch lijden van dichtbij meegemaakt. Dat heeft haar nieuwe inzichten gegeven. “Het stressniveau is dan zo hoog, dat het makkelijk zou kunnen leiden tot een hartinfarct. Ik besef nu dat mensen met psychiatrische problemen de sterkste mensen ter wereld kunnen zijn.”

Gezien de lange wachtlijsten, vindt Stamper het belangrijk dat ook mensen die geen hulpverlener zijn meer weten over mentale ziekten. Dan wordt het makkelijker om erover te praten en om hulp te vragen.

Bron: NTR/CaribischNetwerk