Jan Kleinnijenhuis
Deals die de fiscus met buitenlandse bedrijven sloot, zijn mogelijk ongeldig. De Belastingdienst heeft multinationals jarenlang de hand boven het hoofd gehouden. Deals die de fiscus met buitenlandse bedrijven sloot, voldeden niet aan de voorwaarden. Daarmee zijn de afspraken mogelijk nietig, zo stellen twee deskundigen. Staatssecretaris Wiebes heeft de Tweede Kamer hierover verkeerd voorgelicht, stellen zij bovendien.
De Belastingdienst heeft multinationals jarenlang de hand boven het hoofd gehouden. Deals die de fiscus met buitenlandse bedrijven sloot voldeden niet aan de voorwaarden. Daarmee zijn de afspraken mogelijk nietig, zo stellen twee deskundigen. Staatssecretaris Wiebes heeft de Tweede Kamer hierover verkeerd voorgelicht, stellen zij bovendien.
In afspraken die de Belastingdienst sluit met buitenlandse multinationals – zogeheten rulings – is de voorwaarde opgenomen dat zij de fiscus in het thuisland op de hoogte stellen van de deal met Nederland. Bij een bepaald type afspraken is daar geen sprake van geweest, zo signaleren ambtenaren van Financiën al jaren. Deals over zogenaamd informeel kapitaal zijn namelijk alleen aantrekkelijk als het thuisland geen weet heeft van wat er in Nederland is afgesproken.
In interne stukken die Financiën dit voorjaar heeft vrijgegeven werd het voorbeeld gegeven van een bedrijf dat in Nederland 500 miljoen euro winst maakt. Door afspraken met de fiscus wordt daarvan maar 25 miljoen euro belast. Het restant van 475 miljoen euro zou eigenlijk in het thuisland opgegeven moeten worden, staat in de voorwaarden van de afspraak. Dat gebeurde veelal niet. Financiën wist jarenlang dat bedrijven niet aan die voorwaarde voldeden, maar handhaafde de afspraken toch.
In antwoorden op Kamervragen stelt staatssecretaris Wiebes dat bedrijven alleen desgevraagd, dus op verzoek van de buitenlandse fiscus openheid van zaken hoeven te geven. “Dat is te kort door de bocht”, zegt hoogleraar Jan van de Streek van de Universiteit van Amsterdam. “In de door Nederland afgegeven belastingrulings staat klip en klaar dat aan het buitenland een juist beeld ‘is en wordt’ gegeven.” Als een bedrijf dat niet heeft gedaan, is de afspraak met de fiscus achteraf gezien mogelijk niet geldig.
Universitair hoofddocent belastingrecht aan de Universiteit Leiden Jan Vleggeert is het met Van de Streek eens. Hij hekelt de manier waarop de staatssecretaris vragen van de Tweede Kamer over de rulingpraktijk ontwijkt. “Dit is maar één voorbeeld waarbij de staatssecretaris de Kamer zoveel mogelijk het bos probeert in te sturen”, aldus Vleggeert, die zelf dit voorjaar aan de basis stond van de onthullingen over deze rulingpraktijk. Hij kreeg via een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur interne documenten boven tafel waaruit blijkt dat Financiën jarenlang bewust de inhoud van dergelijke afspraken voor het buitenland verborgen hield.
Volgens Vleggeert vreest Wiebes gevolgen vanuit Europa op die onthullingen. De informeel-kapitaalafspraken zouden volgens hem mogelijk neerkomen op staatssteun en dat is verboden. “Nederland stelt eenzijdig de winst omlaag bij, terwijl een ander land geen belasting heft. Ik vraag me af of buitenlandse bedrijven hierdoor ten onrechte zijn bevoordeeld.” Eerder kreeg Nederland al een tik op de vingers vanwege illegale steun aan de Amerikaanse koffieketen Starbucks, eveneens via een belastingdeal.
Voor de multinationals zelf zal het met terugwerkende kracht vervallen van de belastingdeals weinig uitmaken, denkt Van de Streek. “Het bedrag dat zij in Nederland aan belasting moeten betalen, verandert daardoor niet. In theorie kun je stellen dat zij een onjuiste aangifte hebben gedaan door zich te beroepen op een ongeldige belastingruling, maar ik verwacht niet dat het Openbaar Ministerie daar een zaak van maakt.”
Dat ligt mogelijk anders in het buitenland, waar bedrijven te maken kunnen krijgen met naheffingen.
Volgens Financiën is de interpretatie van de deskundigen onjuist en zijn bedrijven niet verplicht uit eigen beweging de buitenlandse belastingdienst te informeren, maar alleen als ze erom gevraagd worden.
Wat is informeel kapitaal?
Informeel kapitaal komt voort uit transacties tussen gelieerde vennootschappen, waarvoor geen zakelijke prijs wordt gehanteerd. Volgens de Nederlandse Belastingdienst mag een dochterbedrijf niet zomaar voordeel verkrijgen uit zo’n onzakelijke transactie en moet de winst dus aangepast worden. Nederland heft dan geen belasting over een deel van de winst, maar meldt dit niet aan het buitenland. Het buitenland heeft er geen weet van en heft dus ook geen belasting.
Bron: Trouw