27.1 C
Willemstad
• woensdag 11 december 2024

Extra | Journaal 3 december 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Monday, December 2, 2024

 Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 2 december 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Friday, November 29, 2024

 Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 29 november 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Thursday, November 28, 2024

 Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...
- Advertisement -spot_img

Trouw | Enthousiasme, maar ook zorgen over Scandinavische Navo-uitbreiding

HomeLandenInternationaalTrouw | Enthousiasme, maar ook zorgen over Scandinavische Navo-uitbreiding

Christoph Schmidt

Dit weekeinde komt het vast te staan: Finland en Zweden willen lid worden van de westerse defensie-alliantie. Hoe reageert het grillige Rusland daarop? In theorie, en met de nodige fantasie, is het nog steeds mogelijk dat Vladimir Poetin over honderd jaar wordt herdacht als een van de grootste geopolitieke strategen van de 21ste eeuw.

Maar als we een foto maken van dit moment, half mei 2022, is het omgekeerde het geval: Poetin faalt op alle fronten. Zijn oorlog in Oekraïne verloopt stroef. Zijn vriendenkring slinkt, net als de Russische economie. Daarnaast wordt zijn zelfverklaarde vijand – de Navo – almaar sterker en binnenkort zelfs groter, precies datgene wat Poetin hoopte te voorkomen.

Dit weekeinde komen de voorheen neutrale Finnen en de Zweden weer wat dichterbij het lidmaatschap van de grootste defensieve alliantie ter wereld. De premier en president van Finland kondigden dat donderdag al aan, maar politiek belangrijker is wat er zaterdag gebeurt. De regerende sociaaldemocraten komen dan na intern beraad met hun standpunt over Navo-toetreding. Dat zal een ‘ja’ zijn, waarmee de benodigde meerderheid in het parlement vast staat.

Gespierde westerse eenheid

De publieke opinie is sinds het begin van de oorlog radicaal omgeslagen. Decennialang kwam steun voor een Navo-lidmaatschap onder de Finse bevolking niet boven de 25 procent uit. In recente peilingen ligt dat boven de 70 procent.

In Zweden hakken de (eveneens regerende) sociaaldemocraten zondag de knoop door, met dezelfde gevolgen voor een aanstaande meerderheid in het parlement in Stockholm. Hoewel het debat in Zweden meer haken en ogen kent dan in Finland, is het ondenkbaar dat Zweden de oosterbuur niet volgt. Sommigen hopen zelfs op een gelijktijdige lidmaatschapsaanvraag bij de Navo, om een eensgezinde vuist te ballen in de richting van Rusland.

De grote Navo-top, eind volgende maand in Madrid, zal dan helemaal een show van gespierde westerse eenheid worden, al duurt het nog even voordat beide landen echt lid zijn. Daarmee moeten alle parlementen van de dertig lidstaten instemmen. Normaal gesproken duurt zoiets langer dan een jaar, maar in dit geval zal het eerder een kwestie van maanden zijn.

Een volwassen krijgsmacht

De rode loper wordt enthousiast uitgerold voor twee landen die zowel in militair als economisch opzicht al meer Navo-lid lijken te zijn dan sommige landen van het eerste uur. Ze werken ook al sinds 1994 nauw met het bondgenootschap samen. Vooral Finland, dat een grens van ruim 1300 kilometer deelt met Rusland, beschikt over een volwassen krijgsmacht, met 280.000 parate militairen en nog eens 900.000 reservisten. Die ziet de Navo graag erbij komen.

Zweden heeft ongeveer 24.000 militairen. Na de Koude Oorlog heeft het land, zoals zovele, bezuinigd op defensie. Maar de Russische annexatie van de Krim in 2014 heeft de stemming doen omslaan. Een paar jaar later keerden Zweedse militairen terug op het strategisch gelegen eiland Gotland in de Oostzee. Dat ligt niet ver van de Russische enclave Kaliningrad.

Meer dan de Zweedse is de Finse neutraliteit uit nood geboren. De Sovjet-Unie viel het land in 1939 binnen. Weliswaar moesten de aanvallers zich uiteindelijk terugtrekken, maar Finland raakte wel ruim 10 procent van zijn grondgebied kwijt. Gedurende de Koude Oorlog zagen de Finnen zich (door Moskou) gedwongen tot een neutrale positie, waarbij ze zich onthielden van kritiek op de kernmacht aan hun oostgrens.

Ook na de ineenstorting van de Sovjet-Unie bleef de neutraliteit overeind, al veranderde die in 1995 iets met het EU-lidmaatschap. Dat het land de omstreden ‘finlandisering’ nu definitief bijzet in de geschiedenisboeken, is een groots moment.

‘Een totale kernoorlog’

Er zijn ook zorgen. Na de aankondiging donderdag van de Finse politieke leiders waarschuwde het Russische ministerie van buitenlandse zaken voor vergeldingsmaatregelen van ‘militair-technische’ aard. “Helsinki moet zich bewust zijn van de verantwoordelijkheden en gevolgen van zo’n stap.”

Oud-president Dmitri Medvedev, vicevoorzitter van de Veiligheidsraad, zaagde – zoals wel vaker de afgelopen maanden – van dik hout planken. “Er is altijd een kans dat zo’n conflict uitdraait op een totale kernoorlog, een scenario dat voor iedereen catastrofaal zal zijn.”

Voor Finland en Zweden geldt vooral de periode tussen de lidmaatschapsaanvraag en formele aansluiting als riskant, want beide landen zijn dan nog niet gedekt door het befaamde artikel 5 van het Navo-verdrag (een aanval op één is een aanval op allen). De Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk hebben echter al gezegd dat beide landen kunnen rekenen op militaire rugdekking in die tussenperiode.

Minister Hoekstra van buitenlandse zaken zei donderdag ‘open en positief’ te kijken naar eventuele verzoeken van Helsinki en Stockholm om veiligheidsgaranties, het liefst in samenspraak met andere Europese landen.

Erdogan keert zich tegen NAVO-lidmaatschap voor Zweden en Finland

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan is geen voorstander van een eventueel NAVO-lidmaatschap van Zweden en Finland. Zijn land is sinds 1952 aangesloten bij de militaire alliantie, waarvan de dertig lidstaten nieuwe leden unaniem moeten goedkeuren.

“We hebben geen positief oordeel. Scandinavische landen zijn als gasthuizen voor terroristische organisaties”, zei Erdogan. Hij beschuldigde Stockholm en Helsinki van “het herbergen van PKK-terroristen”, verwijzend naar de Koerdische Arbeiderspartij.

Voormalige leiders van Turkije hebben volgens Erdogan een fout gemaakt door Griekenland eerder toe te laten treden tot de NAVO. “We willen niet een tweede fout maken.” Als Turkije zich niet achter de eventuele aanvragen van Zweden en Finland schaart, betekent dit dat die landen geen lid kunnen worden van het bondgenootschap.

Lees ook:
Finland zet vaart achter aanvraag Navo-lidmaatschap

Finland zet een grote stap in de richting van aansluiting bij de Navo. President en premier laten weten dat ‘de komende dagen’ de knoop in eigen land formeel wordt doorgehakt. Moskou dreigt met vergelding.

Kort geleden verklaarde Macron de Navo nog ‘hersendood’, en kijk nu eens

De Navo wordt sterker dankzij onwaarschijnlijk duo: Biden én Poetin

Bron: Trouw

Dit artikel is geplaatst in

3 reacties

Geef een reactie

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Zoeken

Recente reacties