Opinie Edwina Henriquez

Een geheim LNG-contract? De bevolking van Aruba heeft de laatste dagen een mooi spektakelstuk opgevoerd gekregen over het LNG-contract dat gesloten werd tussen de Refineria di Aruba, het Water- en Energie Bedrijf Aruba N.V. en het Amerikaanse bedrijf Eagle LNG.

De overeenkomst betreft de levering van vloeibaar aardgas LNG1 aan Aruba via een terminal op het terrein van de Refineria di Aruba in San Nicolas, waarbij het gas via pijpleidingen over land naar WEB Aruba NV te Balashi wordt getransporteerd, zodat dit gas als brandstof zal worden gebruikt bij het produceren van water en elektriciteit ten behoeve van de bevolking en bedrijven op Aruba. Doordat WEB Aruba NV geen gebruik meer zal maken van zware stookolie als brandstof zal hiermee de uitstoot van vervuilende stoffen sterk worden verminderd, zo wordt het contract tussen WEB Aruba NV en Eagle LNG aan het Arubaanse Volk verkocht. Klinkt mooi.

Echter, er zijn vele onbeantwoorde vragen blijven kleven aan dit LNG-contract, aangezien de vertrekkende Minister van Energie, Minister-President, Evelyn Wever-Croes en de huidige Minister van Energie, Glenbert Croes tijdens een onlangs gehouden Parlementair debat met betrekking tot het LNG-contract weigeren opening van zaken te geven aan de Arubaanse bevolking over de inhoud van deze overeenkomst, stellende dat WEB Aruba NV met Eagle LNG een Non-Disclosure-Agreement heeft ondertekend. Minister Glenbert Croes beweert dat hij geen inzage heeft gekregen in het LNG-contract, dat hij op 9 December 2021 door tussenkomst van WEB Aruba NV heeft ondertekend. Inmiddels is uitgelekt dat het bewuste contract tussen WEB Aruba NV en Eagle LNG een duur heeft van 20 jaar.

Waarom zoveel geheimzinnigheid ten aanzien van het LNG-contract?

Het is bekend dat er bij het sluiten van internationale, financiële contracten de tussenpersoon een finder’s fee2 krijgt van tussen de 20% tot 30% van het totaalbedrag van het contract. Uitgaande van het totaalbedrag van 1,5 miljard dollar, dat gemoeid is met het LNG-contract tussen WEB Aruba NV en Eagle LNG, dan zou het Advocatenkantoor Croes, Wever en Ruiz van de vader van de Minister-President, Evelyn Wever-Croes, kunnen rekenen op een finder’s fee van tussen de 300 en 450 miljoen dollar. Bovendien is het gebruikelijk dat de partij die de finder’s fee betaalt, deze gaat doorberekenen aan de consument, waardoor het Arubaanse Volk uiteindelijk voor de finder’s fee ten behoeve van het LNG-contract zal opdraaien. Het is daarom niet verwonderlijk dat Minister-President Evelyn Wever-Croes wil voorkomen dat het Arubaanse Volk erachter komt hoeveel miljoenen het Advocatenkantoor Croes, Wever en Ruiz aan het LNG-contract heeft geïncasseerd, terwijl 100% van de aandelen van het Water- en Energiebedrijf Aruba NV in handen is van de Arubaanse overheid.

Rijst de vraag of hiermee een einde is gekomen aan de discussie rondom het contract tussen WEB Aruba NV en Eagle LNG? Dat hoeft niet want er zijn nog juridische mogelijkheden om achter de inhoud van het contract te komen. Als een makelaar een huis verkoopt dan kan in beginsel niemand aan een der partijen vragen hoeveel het huis heeft gekost; daar heeft een derde persoon niets mee te maken en het 1 LNG staat voor Liquid Natural Gas 2 Finder’s Fee Definition (investopedia.com) 2 koop/verkoopcontract blijft geheim. Dit kan niet gezegd worden ten aanzien van het contract tussen WEB Aruba NV en Eagle LNG, aangezien WEB Aruba NV een overheidsvennootschap is. Alle aandelen van WEB Aruba NV zijn in handen van de overheid; dit houdt in dat het contract tussen WEB Aruba NV en Eagle LNG door tussenkomst van WEB Aruba NV door de Arubaanse overheid is gesloten.

De Hoge Raad heeft in het Ikon arrest3 bepaald, dat een overheid die op basis van het privaatrecht handelt, – en het contract tussen WEB Aruba NV en Eagle LNG is een privaatrechtelijke overeenkomst -, ook daarbij de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht moet nemen. Dit uitgangspunt van de Hoge Raad is inmiddels gecodificeerd in artikel 3:14 burgerlijk wetboek van Aruba. Dit artikel stelt: Een bevoegdheid die iemand krachtens het burgerlijk recht toekomt, mag niet worden uitgeoefend in strijd met geschreven of ongeschreven regels van publiekrecht. Dit betekent dat naast de wet ondermeer de algemene beginselen van behoorlijk bestuur onverminderd van toepassing zijn op de totstandkoming van het contract tussen WEB Aruba NV en Eagle LNG.

De algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn ondermeer de formele beginselen zoals het legaliteits-, het zorgvuldigheids-, het motiverings-, het rechtszekerheids-, het fair-play-beginsel en het verbod op détournement de procédure. Daarnaast zijn er de materiële beginselen zoals het specialiteits-, het evenredigheids-, het materiële rechtszekerheids-, het gelijkheidsbeginsel, het verbod van détournement de pouvoir en het vertrouwensbeginsel, ook wel beginsel van de opgewekte verwachting genoemd.4

Als de overheid bij het opstellen van het contract tussen WEB Aruba NV en Eagle LNG bepaalde algemene beginselen van behoorlijk bestuur heeft geschonden, dan kan dit in een rechtszaak worden getoetst. Aangezien het contract tussen WEB Aruba NV en Eagle LNG duidelijk gevolgen heeft voor de burger en bedrijven van Aruba, kan iedere burger en bedrijf deze overeenkomst aanvechten, wanneer bij het sluiten van dit contract de Arubaanse overheid gehandeld heeft in strijd met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Maar dit moet eerst worden vastgesteld en dat kan slechts als het contract tussen WEB Aruba NV en Eagle LNG kan worden bekeken.

Hoe kan deze inzage worden gerealiseerd? Iedere burger kan de overheid verzoeken het contract te overleggen. Aangezien de Arubaanse overheid reeds publiekelijk heeft gesteld dat het contract tussen WEB Aruba NV en Eagle LNG geheim is, zal deze ook na verzoek niet worden overgelegd. Met een afwijzing kan men zich tot de LAR rechter wenden met een verzoek op basis van de Landsverordening Openbaarheid van Bestuur (LOB) om de regering te dwingen om het contract openbaar te maken.

Argumenten dat er bedrijfsgeheimen in zitten, zullen in een dergelijk geval door de rechter worden getoetst met inachtneming van de criteria, zoals die in de Landsverordening Openbaarheid van Bestuur (LOB) zijn vastgelegd. Als het contract vervolgens openbaar is gemaakt en deze niet voldoet aan de voornoemde algemene beginselen van behoorlijk bestuur criteria kan de rechter vervolgens worden verzocht het contract te vernietigen, danwel nietig te verklaren wegens strijd met de voornoemde algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Het woord is nu aan de burgers van Aruba.

Edwina Henriquez,
Aruba

1 LNG staat voor Liquid Natural Gas
2 Finder’s Fee Definition (investopedia.com)
3 HR 27-03-1987, NJ 1987, 727 Amsterdam/Ikon
4 Voor een beschrijving van de verschillende beginselen zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Algemene_beginselen_van_behoorlijk_bestuur