Publiek moet kunnen controleren

Willemstad – De politieke partij PAIS, heeft een initiatief- landsverordening aangeboden met daarin een verscherping van de transparantieregels bij partijfinanciering.
Het nieuwe voorstel wordt woensdag in de Staten besproken.

De partij heeft zich laten inspireren door het rapport van Transparancy International en gemeend de ‘Landsverordening financiën politieke groeperingen’ grondig te herzien.

,,De aanbevelingen van Transparancy International zijn integraal overgenomen”

, zo wordt gesteld.

,,Vanaf 10 oktober 2010 bestaat er al een Landsverordening financiën politieke groeperingen, maar de ervaring leert dat slechts enkele politieke partijen zich aan de op hen rustende verplichtingen uit hoofde van deze landsverordening houden”

, zo wordt in de Memorie van Toelichting (MvT) door PAIS nader uitgelegd.

,,En dat terwijl de werking en de organisatie van politieke partijen in grote mate worden bepaald door de manier waarop ze worden gefinancierd. De kiezers moeten er op kunnen vertrouwen dat beslissingen die politieke partijen nemen niet ‘gekocht’ worden. Van het hoofdstembureau wordt dan ook een meer (pro)actieve opstelling verwacht om eraan bij te dragen dat politici en politieke partijen volstrekt onkreukbaar zijn, integriteit als niet te onderhandelen waarde hoog in hun vaandel hebben staan, verre blijven van belangenverstrengeling en heldere verantwoording afleggen over de geldstromen die ze binnenkrijgen”, aldus de MvT.

Maar het is niet alleen van belang dat het hoofdstembureau periodiek toezicht houdt op politieke groeperingen, maar dat ook publieke controle mogelijk is.
In het nieuwe wetsvoorstel wordt daarom gelanceerd dat de partijen en het hoofdstembureau niet alleen achteraf en een keer per jaar verantwoording afleggen van hun financiering, maar ook enkele weken voor de verkiezingen moet het publiek op de hoogte gebracht worden van de financiering.
Dit kan via een persbericht of via de website van het hoofdstembureau.
Een probleem daarbij is dat er enkele weken zitten tussen de opgave aan het hoofdstembureau en de verkiezingen en dat in die weken aanzienlijke giften kunnen worden gedaan waarvan de openbaarmaking niet voor de verkiezingen kan plaatsvinden.

Daarover staat in de MvT:

,,Praktisch gezien is dat niet goed te ondervangen, en zullen dergelijke giften via het thans reeds bestaande systeem (van de jaarcontrole, red.) moeten worden verantwoord.”

Een belangrijk punt dat met betrekking tot de controleerbaarheid is aangepast, is de verantwoording van giften onder de 5.000 gulden.
Deze giften moeten nu ook vermeld worden.
Hiermee wordt voorkomen dat de registratieplicht ontdoken wordt met het alleen maar aannemen van giften beneden de 5.000 gulden, zoals dat in de huidige wet geregeld is.
Want, zo wordt gemotiveerd:

,,Niet ondenkbeeldig is dat een en dezelfde schenker meerdere giften kan doen van minder dan 5.000 gulden.”

Partijfinanciering breed begrip

Wat wordt verstaan onder financiering komt in de hele tekst van de landsverordening aan de orde.

,,Transparantie dient te gelden voor alle inkomsten van partijen en politici, dus ook voor bijvoorbeeld inkomsten uit feesten, thema-avonden en diners met sprekers. In de oorspronkelijke landsverordening wordt de meldingsplicht van deze inkomsten voor een groot deel uitgesloten”

, zo staat in de MvT.
Ten aanzien van overheidsnv’s en -stichting staat bijvoorbeeld dat het meer dan logisch is dat er een verbod is op giften van dit soort instellingen.

,,De moment dat een zittende minister zijn invloed kan gebruiken om overheidsvennootschappen, – stichtingen en door de overheid gesubsidieerde instellingen, zover te krijgen om bepaalde activiteiten te verrichten, zoals bijvoorbeeld het doen van giften aan het volk, dan creëren wij bewust een gevaarlijke situatie, waarbij in het kader van politiek gewin misbruik of misallocatie van overheidsgelden plaatsvindt”

, aldus PAIS, die dit met een concreet voorbeeld illustreert:

,,In de aanloop naar de verkiezingen van 2012 doneerde de overheidsvennootschap Curoil een aantal spaarlampen aan gezinnen.
Deze spaarlampen zijn door de minister-president (Gerrit Schotte, MFK, red.) uitgedeeld.
Hierdoor is er geen sprake van een evenwichtig verkiezingsverloop, zoals met deze landsverordening wordt beoogd.
In het bovengenoemde geval was er duidelijk sprake van misleiding van het kiezersvolk, omdat de minister-president deed voorkomen dat hij of zijn politieke partij deze spaarlampen heeft gekocht, terwijl deze spaarlampen indirect met overheidsgelden zijn aangeschaft.”

Verder gaat het bij de financiering om geldelijke donaties of bijdragen in natura.

Uitgelegd wordt:

 

,,Het ‘om niet’ verrichten van diensten waarvoor normaal gesproken moet worden betaald valt onder het begrip gift.
Het onderscheidend criterium is of degene die de prestatie verricht in het dagelijks leven dezelfde activiteit in het kader van zijn beroep of bedrijf ontplooit.
Onder het begrip gift vallen bijvoorbeeld ook bedragen die geheel of gedeeltelijk moeten worden terugbetaald (denk aan leningen) en goederen of diensten waarvoor, al dan niet op termijn, een gedeeltelijke tegenprestatie moet worden geleverd.
Het kwijtschelden van een schuld is evenzeer een gift.
De betaling door degene die een plaatst in het partijblad van een politieke partij voor een bedrag vergelijkbaar met wat hij elders in het maatschappelijk verkeer zou moeten betalen, wordt niet als gift aangemerkt.
Wordt buitensporig in het partijblad geadverteerd dan zullen de betalingen wel als gift hebben te gelden.
Het ter beschikking stellen van een ruimte waar een politieke partij bijeen kan komen is een gift, ook als de tegenprestatie erin bestaat dat de eigenaar van de ruimte aldaar zichzelf of zijn producten of diensten mag aanbevelen.”

To Top