Bob van Huet | Algemeen Dagblad
Donald Trump heeft de bouw van een muur aan de grens met Mexico tot een ‘nationale noodtoestand’ verklaard. Na weken vergeefs onderhandelen met de Democraten om de kosten van de muur in de reguliere begroting te krijgen, besloot de Amerikaanse president zojuist tot de verregaande maatregel.
Op een persconferentie in de Rose Garden van het Witte Huis zei Trump dat hij het liever op een andere manier had geregeld en hij tegen zijn zin instemde met het akkoord dat Democraten en Republikeinen nu eindelijk hebben gesloten over de staatsbegroting. Dat akkoord voorziet echter in veel minder geld voor de muur dan Trump eist. Als tegenzet claimt hij nu op zijn beurt 8 miljard dollar (7,1 miljard euro) voor de muur. Door ‘een nationale noodtoestand’ uit te roepen rond het probleem hoeft de president verder ook geen geld of toestemming te vragen aan het Congres. ,,We gaan het doen, hoe dan ook. Niet alleen omdat het een verkiezingsbelofte was. Ze zeggen dat muren niet werken, maar dat is een leugen. Muren werken. We hebben het over een invasie van ons land, met drugs en allerlei soorten bendes’’, aldus Trump.
Moet en zal
Donald Trump moet en zal zijn muur op de grens met Mexico bouwen. Zijn achterban neemt met minder geen genoegen. Omdat het Trump eerder niet lukte Mexico daarvoor te laten betalen en het evenmin gaat gebeuren via het jongste begrotingsakkoord – een compromis tussen Democraten en Republikeinen – gaat Trump nu dus voor zijn muur via ‘een nationale noodtoestand’. Door ‘veiligheidsbedreigingen’ vanuit Mexico in te zetten, kan Trump buiten het parlement om middelen vrijmaken en budgetten van bijvoorbeeld het ministerie van Defensie verschuiven om zijn belangrijkste verkiezingsbelofte waar te maken. Het ministerie kon het met wat minder doen aangezien Trump zelf vorig jaar de budgetten voor Defensie had verhoogd, aldus Trump. De president liet zich bij zijn verklaring omringen door ‘angel moms’, moeders van Amerikanen die zouden zijn vermoord door criminelen die illegaal de grens met Mexico over waren gestoken.
Blijkens peilingen is twee derde van de Amerikanen niet overtuigd van de argumenten van Trump. Het wil er bij menig Amerikaan niet helemaal in dat er zo lang wordt onderhandeld en geruzied over een zaak die volgens Trump zo urgent is dat de nationale veiligheid wordt bedreigd. Het getouwtrek rond de zaak zou eerder onderstrepen dat dit vooral een politieke kwestie is en niet echt een urgente zaken vanwege de staatsveiligheid, zoals Trump beweert. De president zei te verwachten dat de Democraten tegen zijn besluit in beroep zouden gaan maar dat hij uiteindelijk zou winnen. Kort nadat Trump de noodmaatregel bekendmaakte meldde de procureur-generaal van de staat New York, de democrate Letitia James, al dat ze ‘deze vorm van machtsmisbruik niet kan tolereren’ en gaat aanvechten bij de rechter.
Voorgangers
De stap naar het uitroepen van een nationale noodtoestand is op zich niet zo bijzonder. Al Trumps voorgangers deden het herhaaldelijk. Trump zelf ook al drie keer. Maar dat betrof specifieke sancties als beslaglegging op eigendom van personen wegens betrokkenheid bij corruptie of schending van mensenrechten. Deze keer stelt Trump dat de nationale veiligheid van de natie op het spel staat, zoals hij zijn achterban al jaren voorhoudt. De Amerikanen worden bedreigd door allerlei gevaren vanuit Mexico waardoor de bouw van een miljarden kostende grensmuur urgent is, aldus Trump.
Volgens de meeste politieke waarnemers is die urgentie vooral nodig vanwege een tanende geloofwaardigheid van Trump bij zijn achterban als het gaat om het bouwen van ‘That Wall’. Hardliners in die kringen hebben Trump al voor doetje uitgemaakt omdat hij kennelijk niet in staat is zijn wil op te leggen aan Nancy Pelosi. De Democratische leider en voorzitter van het Huis van Afgevaardigden weigert het geld voor de muur op te hoesten. In het moeizaam bereikte begrotingsakkoord is ‘slechts’ 1,37 miljard dollar (1,21 miljard euro) voor de bouw van Trumps muur voorzien. De president had 5,7 miljard dollar (5 miljard euro) gevraagd en eist nu zelfs 8 miljard (7,1 miljard euro) voor het project.
Kan dat zo?
Kan de Amerikaanse president dat zo spelen?Ja. Maar Democraten noch (veel) Republikeinen zijn blij met het ‘precedent’ van een min of meer zelfbedachte noodtoestand. Het is een slecht idee, menen velen. Want stel, zo vrezen de Republikeinen, een volgende Democratische president haalt net zo’n truc uit wanneer er een schietpartij is geweest op een school. Die Democratische president zou – net als Trump nu doet – kunnen stellen dat de veiligheid van het land wordt bedreigd en het wapenbezit aanpakken. De Republikeinen zouden het nooit pikken en nog minder de National Rifle Association (NRA), de oppermachtige lobby van de wapenhandel en grootste sponsor van vooral Republikeinse politici. ,,De noodtoestand voor de muur afkondigen zou fout zijn’’, aldus de gematigde Republikeinse senator Susan Collins eerder. ,,De wet rond de noodtoestand is gemaakt voor natuurrampen of catastrofale gebeurtenissen, zoals 9/11.’’
Behalve politieke bezwaren spelen er ook juridische argumenten. Het zal maanden duren eer Trump echt middelen kan vrijmaken voor de muur. In het Huis van Afgevaardigden kunnen de Democraten (die daar de meerderheid hebben) een rechtszaak aanspannen tegen zijn besluit. Dat wordt een ingewikkelde procedure waarin de Democraten nog maar moeten bewijzen dat er géén gevaren dreigen aan de grens.
Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden en de Senaat kunnen een door Trump uitgeroepen noodtoestand formeel wel weer beëindigen, als ze vinden dat de president onverantwoordelijk heeft gehandeld. Of wanneer ze vaststellen dat het gevaar vanuit Mexico is geweken. Dat gebeurt met de National Emergencies Act (NEA). In Het Huis van Afgevaardigden kunnen de Democraten dat voor elkaar krijgen maar niet in de Senaat, want daar zijn Republikeinen in de meerderheid.
Veto
Maar zelfs als zo’n NEA het haalt, kan Donald Trump met zijn veto de resolutie verbieden. En om een presidentieel veto ongedaan te maken moet een tweederdemeerderheid in zowel de Senaat als in het Huis van Afgevaardigden worden gevonden. Die kans is nul. Dus kan Donald Trump gaan bouwen aan zijn muur.
Een commentator op CNN zei dat het nog heel lang kan duren eer Trump echt zijn zin krijgt. ,,Maar voorlopig hebben we nu even rust, daar heeft iedereen behoefte aan.’’ Voor Donald Trump is het belangrijk dat hij in de komende maanden aan zijn achterban kan laten zien dat de grenskwestie zijn hoogste aandacht heeft.
Bron: AD.nl