Willemstad – Naar aanleiding van de ontwikkelingen van afgelopen maandag is het Europees Hof dinsdag ‘aanvullende informatie onder de aandacht gebracht’. Dat verklaart Rutsel Martha, onder andere ex-minister van Justitie van de Antillen en momenteel werkzaam als advocaat in Londen, tegenover het Antilliaans Dagblad.

Martha staat, met Lindeborg Counsellors at Law waar hij werkzaam is, de 11 ‘individuele leden van de Staten bij’. Ter verduidelijking zegt hij er dit over: ,,Wij zijn niet ingehuurd door de Staten. Onze rekening wordt dus niet bij de Staten ingediend en ook niet door de Staten betaald.”

De extra informatie die aan het Europees Hof is gestuurd betreft, ten eerste, het feit dat het interim-kabinet-Pisas besloten heeft om de ontbinding aan te houden zolang de zaak in Straatsburg aanhangig is; op de tweede plaats de brief van het kabinet-Pisas aan de minister van Buitenlandse Zaken om dat aan het Europees Hof mee te delen; ten derde de reactie van gouverneur Lucille George-Wout in het uitgegeven persbericht; en, op de vierde plaats, de kwestie van competentie van het Gemeenschappelijk Hof.

Martha: ,,Het feit dat het kabinet in overeenstemming wenst te handelen met artikel 34, tweede volzin EVRM (Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, red.) maar dat de gouverneur van mening is dat het feit dat een zaak aanhangig is bij het Europees Hof niet betekent dat er een pas op de plaats moet worden gemaakt, was de directe aanleiding.”

Hij legt uit dat ingevolge die bepaling het Koninkrijk gehouden is om – zolang een zaak aanhangig is – de doeltreffende uitoefening van het klachtrecht bij het Europees Hof op generlei wijze te belemmeren. ,,De ratio van die bepaling is dat het niet zo mag zijn dat het klachtrecht zinledig wordt gemaakt door een fait accompli.” Wanneer blijkt dat het betrokken land kennelijk niet van plan is zich hieraan te houden, neemt de noodzaak toe om een voorlopige voorziening te treffen van het Europees Hof, vervolgt jurist Martha. ,,De weigering van de gouverneur om het Landsbesluit vast te stellen geeft aanleiding tot de vraag of het Koninkrijk zich in dezen wenst te houden aan de verplichting. Reden waarom het nodig was om dit onder de aandacht van het Europees Hof te brengen.”

Over de tijd die het Europees Hof nodig heeft, zegt Martha: ,,Gelet op het feit dat er verkiezingen zijn uitgeschreven voor 28 april aanstaande en de ontbinding van de Staten per 11 mei 2017, gaan wij ervan uit dat zoals te doen gebruikelijk het Europees Hof tijdig een uitspraak zal doen op het verzoek om voorlopige voorzieningen.”

Zelf vindt hij de gang naar de Europese rechter ‘betamelijk in een democratische rechtsstaat’. Het klinkt daarom naar zijn oordeel ‘opruiend om van ondermijning van de rechtsstaat te spreken’. ,,Dergelijk en ander gebruik van verwijtende taal verklapt een intolerantie waar men op Curaçao niet trots op kan zijn. Elkaar ‘gangster’, ‘verrader’, ‘crimineel’ of ‘atrakador’ et cetera noemen is ontsierend. Laat het recht zijn beloop; er zal tijdig uitsluitsel komen door een onafhankelijke rechterlijke instantie, zoals dat in een democratische rechtsstaat hoort bij alle juridische geschillen.”

‘Kern van het geschil’

,,Algemeen wordt aanvaard dat het niet wenselijk is dat verkiezingen te vaak plaatsvinden, aangezien dan afbreuk zou worden gedaan aan de noodzakelijke continuïteit in de samenstelling en werkzaamheden van de vertegenwoordigende organen. Het omgekeerde is eveneens waar; te lange tussenpozen tussen verkiezingen knaagt aan de electorale legitimiteit van de gekozenen.”

,,Artikel 3 van het Eerste Protocol bij het EVRM schrijft wat dat aangaat voor dat met redelijke tussenpozen vrije, geheime verkiezingen dienen te worden gehouden onder voorwaarden die de vrije meningsuiting van het volk bij het kiezen van de wetgevende macht waarborgen. De zaak ‘Timpke versus Duitsland’ (die ook door het ‘Blok van 12’ en sinds kort ook door interim-premier Gilmar Pisas wordt aangehaald, red.) bevat richtlijnen over hetgeen onder ‘redelijke tussenpozen’ tussen verkiezingen mag worden verstaan.

Daaruit blijkt dat zulks nauw samenhangt met de wetgevende functie van het betrokken orgaan. Blijkens de uitleg van deze bepaling in de zaak Timpke versus Duitsland houdt het vereiste van ‘redelijke tussenpozen’ in dat de zittingsduur van het betrokken vertegenwoordigende lichaam lang genoeg behoort te zijn om de gekozenen in staat te stellen een wetgevingsagenda uit te stippelen en deze ten uitvoer te brengen.”

Het vereiste van ‘redelijke tussenpozen’ is naar de mening van Martha ook in een ander, gerelateerd, opzicht van belang. ,,Het is immers niet voldoende dat men het recht heeft om gekozen te worden en dat men met gebruikmaking daarvan lid is geworden van het wetgevend orgaan. Men moet ook in staat worden gesteld om die functie te vervullen. Hieruit volgt dat behalve wanneer een gekozene vrijwillig en overeenkomstig de toepasselijke voorschriften van zijn zetel afstand doet, hij in de gelegenheid moet worden gesteld om als lid van het wetgevend orgaan te functioneren, behoudens de werking van de beperkingen die in een democratische samenleving noodzakelijk zijn.”

In dit geval gaat het dus om de vraag of met het beperken van de zittingsduur van de op 5 oktober gekozen Staten tot amper zeven maanden aan het vereiste van ‘redelijke tussenpozen’ wordt voldaan.

,,Alleen het Europees Hof kan daarover uitsluitsel geven, reden waarom die vraag daaraan is voorgelegd.” En: ,,Als het Europees Hof die vraag bevestigend beantwoordt dan zullen de verkiezingen doorgaan. Als het Hof vindt dat de periode te kort is, zullen de verkiezingen niet kunnen doorgaan. In beide gevallen zal de rechtsstaat zegevieren.”

Rol Martha en Lindeborg

Lindeborg Counsellors at Law, waar Rutsel Martha in Londen werkzaam is, omschrijft hij als ‘een specialistisch kantoor dat zich onderscheidt met het internationaliseren van geschillen en zodoende de tekortkomingen die vaak in nationale rechtsordes aanwezig zijn te omzeilen’. De ex-minister van de Nederlandse Antillen:

,,Zo ook in dit geval, de gebruikelijke redenering aan de hand van uitsluitend de Staatsregeling en het Kiesreglement leidt tot een onoverkoombare patstelling die – zoals de praktijk uitwijst – alleen met machtspolitiek opgelost kan worden. Telkens als dat gebeurt, wordt de basis gelegd voor een volgend conflict. Getuige 2012 en nu. Met de benadering van Lindeborg bestaat de kans dat het Europees Hof criteria aanlegt aan de hand waarvan het ontbindingsrecht uit de sfeer van machtspolitiek wordt gehaald. Het beoordelingskader wordt aan de hand van het verdragsrecht verruimd, waardoor een uitweg mogelijk wordt die niet van machtspolitiek afhankelijk zal zijn.” Iedereen heeft daar volgens Martha ‘baat bij’.

Bron: Antilliaans Dagblad