Persbureau Curacao

Een recente studie gepubliceerd in Nature Ecology and Evolution toont aan dat deze beschermde gebieden twee keer zoveel rifhaaien herbergen als onbeveiligde gebieden. Maar de effectiviteit van deze gebieden wordt aanzienlijk vergroot wanneer landen ook strikte visserijbeheermaatregelen hanteren. En daar mankeert het nogal eens aan.

Rond de Caribische eilanden van het koninkrijk blijkt dat de bescherming vaak slechts op papier staat, zonder effectieve handhaving. Twan Stoffers, co-auteur van de studie, merkt op dat het Yarari Shark and Marine Mammal Sanctuary onvoldoende regelgeving en handhaving heeft. “Hoewel er kleine no-fishing zones zijn, wordt er buiten deze zones gewoon gevist, wat de effectiviteit van de beschermde gebieden beperkt,” aldus Stoffers.

Erwin Winter van Wageningen Marine Research benadrukt dat alleen op Curaçao (Curaçao Marine Park – Oostpunt) een significant positief effect van de beschermde gebieden op de aantallen rifhaaien te zien is. Op andere eilanden, zoals Sint Maarten, is het effect wel positief maar niet significant. Dit onderstreept de noodzaak voor beter visserijbeheer om de haaienpopulaties effectief te beschermen. Wereldwijd zijn de populaties rifhaaien gemiddeld met 63 procent afgenomen.

“Eerdere studies hebben aangetoond dat volledig beschermde gebieden, dat wil zeggen beschermde mariene gebieden waar alle visserij verboden is, rifhaaien ten goede kunnen komen. Onze studie voegt een nieuw element toe en landen kunnen deze voordelen nog verder vergroten”, zegt Jordan Goetze, hoofdauteur van de studie en Adjunct Research Fellow aan de Curtin University.

“Dit kunnen ze doen door beperkingen op te leggen aan destructief vistuig zoals longlines en kieuwnetten, of door de haaienvangst buiten de beschermde gebieden te beperken. Deze maatregelen verminderen de haaiensterfte en versterken het effect van volledig beschermde gebieden.”

Videobeelden

Het onderzoek heeft gebruikgemaakt van onderwatervideostations met aas, camera’s die gedurende zestig minuten op een rif werden geplaatst. Global FinPrint verzamelde meer dan 20.000 uur aan videobeelden uit 58 landen. Getrainde onderzoekers gingen op zoek naar rifhaaien om de populatieomvang van verschillende soorten op de riffen te bepalen.

Eerdere analyses van deze gegevens brachten alarmerende trends aan het licht: op bijna twintig procent van de onderzochte riffen waren rifhaaien functioneel uitgestorven, en er was een gemiddelde wereldwijde afname van 63 procent van vijf belangrijke rifhaaiensoorten (grijze rifhaaien, Caribische rifhaaien, witpuntrifhaaien, zwartpuntrifhaaien en verpleegsterhaaien).

Visserijbeheer

Rifhaaien werden gemiddeld twee keer zo vaak waargenomen in volledig beschermde gebieden dan in nabijgelegen beviste gebieden. Het team ontdekte echter ook dat veel volledig beschermde gebieden geen meetbare voordelen opleverden voor de rifhaaien.

“We ontdekten dat succesvolle volledig beschermde gebieden groot waren en hele riffen beschermden, niet slechts delen van een rif. Als ze op de juiste manier worden ontworpen, kunnen beschermde mariene gebieden zelfs succesvol zijn in gebieden met een hoge menselijke druk”, aldus Demian Chapman, directeur van het Sharks and Rays Conservation Research Program en hoofdonderzoeker van Global FinPrint.

Volledig beschermde gebieden die gunstig bleken te zijn voor rifhaaien lagen over de hele wereld, waaronder de Verenigde Staten, Australië, Belize, de Bahama’s, Antigua en Barbuda, Cuba, Brazilië, Indonesië, Maleisië, de Filippijnen en Fiji. Het team vergeleek waarnemingen van rifhaaien in volledig beschermde gebieden in landen met effectief visserijbeheer, waarvan bekend is dat ze gunstig zijn voor rifhaaien, met die in landen waar de haaienvisserij niet effectief wordt gecontroleerd.

“Het was duidelijk dat het beste resultaat voor rifhaaien werd bereikt wanneer landen zowel volledig beschermde gebieden als effectief visserijbeheer gebruikten”, aldus Goetze. “Een voordeel van nationaal visserijbeheer is dat het waarschijnlijk ook ten goede komt aan wijdverspreide haaien zoals tijgerhaaien en hamerhaaien, waarvan we hebben aangetoond dat ze niet profiteren van volledig beschermde gebieden omdat ze niet zo lang op de koraalriffen blijven als de rifhaaien.”

Iconisch

Rifhaaien zijn iconische soorten die waarschijnlijk een belangrijke rol spelen in de ecologie van koraalriffen en in sommige gebieden de lokale gemeenschap ten goede komen als attractie voor duurzaam toerisme. In bepaalde culturen worden ze geëerd als de belichaming van goden, beschermers en bewakers.

“Veel landen zijn momenteel bezig met het uitbreiden van hun beschermde gebieden als onderdeel van het wereldwijde 30×30-initiatief, dat als doel heeft om tegen 2030 dertig procent van onze oceanen te beschermen”, aldus Chapman.

“Deze studie biedt richtlijnen over hoe landen hun beschermde gebieden kunnen uitbreiden op een manier die ten goede komt aan deze ecologisch, cultureel en economisch belangrijke rifhaaien. Het onderzoek benadrukt ook dat deze uitbreiding van beschermde gebieden samen moet gaan met nationaal visserijbeheer om de instandhouding van zoveel mogelijk soorten haaien te garanderen.”

Bron: Persbureau Curacao