Laurens Verhagen

Naast commerciële partijen houden minimaal zestig Nederlandse gemeenten zich bezig met wifitracking. Met deze omstreden methode worden burgers gevolgd via het signaal dat hun mobiele telefoon constant uitzendt.

‘Het is mij niet bekend in welke gemeenten wifitracking wordt toegepast’, zo antwoordde minister van Rechtsbescherming Sander Dekker in april nog op vragen van GroenLinks-kamerlid Kathalijne Buitenweg. Dekker zei daarbij dat commerciële partijen die zich van deze methode bedienen zelf verantwoordelijk zijn voor de exploitatie.

Naast commerciële partijen gebruiken ook gemeenten zelf deze technologie om bezoekersstromen in kaart te brengen. De Autoriteit Persoonsgegevens heeft zich herhaaldelijk bijzonder kritisch uitgelaten over wifitracking. ‘Er zijn vrijwel geen redenen die het volgen van winkelend publiek of reizigers rechtmatig maakt’, concludeerde de toezichthouder in december nog. Dat geldt ook voor overheden. De nieuwe waarschuwing was voor gemeenten aanleiding om het beleid aan te passen of zelfs helemaal te stoppen. Hoeveel er nog altijd gebruik van maken, is echter bij Dekker onbekend. Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten zegt in een reactie geen flauw idee te hebben.

Omstreden

Uit navraag van de Volkskrant bij de twee grootste leveranciers van wifitrackingtechnologie – CityTraffic en Locatus – blijkt dat het er minimaal zestig moeten zijn. Beide partijen doen zaken met zowel commerciële partijen als met gemeenten. Locatus zegt ‘een tiental’ gemeenten als klant te hebben. Concurrent CityTraffic heeft er ‘vijftig à zestig’, waaronder Amsterdam, Rotterdam, Hengelo, Leiden en Alkmaar. De technologie is omstreden omdat er gebruik wordt gemaakt van de unieke adressen van mobiele telefoons.

Door het wifisignaal op te pikken dat telefoons non-stop uitzenden, kunnen niet alleen totalen gemeten worden, maar ook of individuele toestellen. In de woorden van CityTraffic zelf: ‘Dankzij onze hoogwaardige techniek meten wij niet alleen hoe druk het is, maar ook hoeveel unieke bezoekers er zijn in een winkelstraat, hoelang zij blijven, hoe zij lopen en hoe vaak zij terugkomen.’

Ambivalent

Ondanks aanpassingen die gedaan zijn om de privacy van passanten beter te beschermen (zo worden de unieke adressen van een telefoon tegenwoordig geanonimiseerd), blijft toezichthouder AP zeer kritisch. De houding van de gemeente Amsterdam is ondertussen ambivalent. De gemeente is fel tegenstander van het gebruik van wifitracking door commerciële partijen en wil dit zelfs verbieden. Tegelijk stelt Amsterdam de telmethode voor het algemeen belang noodzakelijk te vinden. De gemeente kan bijvoorbeeld tijdig zien als het op een bepaalde plek ineens te druk wordt.

Inwoners en bezoekers van de stad kunnen op online kaarten zien waar de sensoren opgesteld staan: in het centrum en bij de Johan Cruijff Arena. Anders dan in bijvoorbeeld Hengelo worden ze echter niet via waarschuwingsborden in de straten op de hoogte gebracht.

De branchevereniging voor Marketing-insights, Onderzoek & Analytics (MOA) werkt momenteel aan een zogenoemd wifi-me-niet-register, naar voorbeeld van het landelijke bel-me-niet-register. Hierop moeten burgers kunnen aangeven dat ze niet via hun mobiel willen worden gevolgd voor passantentellingen zoals gemeenten die doen. Het register is volgens MOA-baas Wim van Slooten technisch klaar, maar het is nog wachten op toestemming van de Autoriteit Persoonsgegevens. De twee partijen zitten daarvoor volgende week rond de tafel.

Bron: Volkskrant