Douwe Douwes en Xander van Uffelen
Het gaat sinds kort wat minder met de trustkantoren. In een adem genoemd worden met Parmalat of Enron, daar zit nu even niemand op te wachten….
Door de affaire met het Italiaanse zuivelbedrijf Parmalat staan de Nederlandse trustkantoortjes weer in het middelpunt van de belangstelling. Een trustkantoor regelt en beheert voor buitenlandse ondernemingen de belastingen of financiering.
Inmiddels kent Nederland volgens cijfers van De Nederlandsche Bank 181 trustkantoren, en is in de financiële bv’s die zij beheren in totaal 800 miljard euro ondergebracht. Over zoveel geld praten de kantoren niet graag.
Alleen het ministerie van Financiën is bereid een goed woordje voor de trustmaatschappijen te doen, vooral als in Brussel de spelregels voor deze postbus-bv’s weer eens ter discussie staan. In de ogen van Financiën zijn de trustmaatschappijen en bijbehorenede postbus-bv’s goed voor de concurrentiepositie van Nederland.
Met de belastingdienst is het goed afspraken maken. De fiscus onderhandelt graag over de omvang van de belasting die bedrijven af moeten dragen als ze er voor kiezen om een brievenbus-bv te openen.
Daarnaast heeft Nederland met veel landen een belastingverdrag. Het is niet verwonderlijk dat bedrijven als Enron en Parmalat speciale vennootschappen in Nederland hebben. Ook bekende rijkaards als David Bowie ontdekten de voordelen van deze financiële constructies.
Tegen deze achtergrond is de laatste decennia een typische industrie gegroeid: het trustwezen. Al die vennootschapjes – vaak niet meer dan een koperen plaatje aan de gevel van een grachtenpand – hebben wel een directie nodig. Bovendien verwachten Belastingdienst en Kamer van Koophandel zo af en toe wel iets van de vennootschap te vernemen. Trustkantoren verlenen deze diensten door verhuur van managers.
Twintig jaar geleden had elke grote Nederlandse bank een eigen trustkantoor. Het was onmisbaar voor de dienstverlening aan klanten, die naar Nederland kwamen om te profiteren van het aantrekkelijke fiscale regime. Behalve de grootbanken wierpen veel kleinere partijen zich op de markt.
Over de effecten voor de Nederlandse economie is weinig bekend. De trustkantoren schenken werk aan enkele duizenden advocaten, boekhouders en trustkantoren. Maar vooral de Nederlandse staat lijkt belangen te hebben bij het in stand houden van de trustsector. De buitenlandse bv’s leveren de staat jaarlijks naar schatting honderden miljoenen euro’s aan belastingen op.
Achter de schermen is de gesloten wereld van de trustkantoren aan het veranderen. Sommige banken overwegen om hun activiteiten van de hand te doen, een enkele heeft die stap al gezet. En een aantal kleinere spelers staat te koop. Vooral de namen van Citco, Amaco en TMF (een dochter van SNS-bank) circuleren. De mogelijke verkoop heeft te maken met de imagoproblemen van trustkantoren.
Trustkantoor Amoco en advocatenkantoor Nauta Dutilh kwamen begin januari in het nieuws, toen bleek dat zij betrokken waren bij vennootschappen van Parmalat. Twee jaar geleden bleek het trustkantoor van Bank Insinger de Beaufort de 120 Nederlandse vennootschappen van Enron te beheren.
Parmalat en Enron zijn namen waarmee geen enkele bank geassocieerd wil worden. Bij de trustkantoren van de grote banken zijn de teugels de laatste jaren dan ook flink aangetrokken. De klanten worden veel strenger gecontroleerd dan een jaar of tien terug. Een ingewijde noemt het ‘onvoorstelbaar’ dat het Parmalat lukte om enkel op basis van kopieën goedkeuring van zijn trustkantoor te krijgen.
Mede als gevolg van de affaires roert ook DNB zich. Op 1 maart treedt de Wet toezicht trustkantoren (WTT) in werking, waarmee voor het eerst de kantoren die niet onder banken vallen zullen worden gereguleerd. De banktrusts staan al onder toezicht omdat ze onderdeel van banken zijn.Het risico op een affaire maakt de trusts minder interessant voor de grootbanken.
Ingewijden stellen dat die risico’s schromelijk worden overdreven, en dat verreweg het grootste deel van de brievenbusvennootschappen in Nederland aan alle regels voldoet. Maar in de beeldvorming blijft het trustwezen een schimmige handel, waarlangs vooral geld met een geurtje wordt geleid.
Bron: Volkskrant