Hans Marijnissen
Minister Sander Dekker (justitie en veiligheid) heeft het nu ook met eigen ogen gezien: de gevangenis van Sint Maarten tart alle beschrijvingen. Het complex is niet alleen voor de gedetineerden inhumaan, maar ook als werkplek voor het personeel ongeschikt en onveilig. Daar moet iets aan gebeuren.
Nederland gaat Sint Maarten zestien tweepersoons containercellen leveren om de grootste nood in de omstreden Point Blanche-gevangenis te lenigen. Daarmee gaat de capaciteit van het detentiecomplex van 70 naar 102 plaatsen. Dat zouden er eigenlijk 150 moeten zijn.
De situatie in de gevangenis is al jaren erbarmelijk. Nog voordat orkaan Irma in 2017 grote schade aan het complex aanrichtte, waren de omstandigheden in de cellen al mensonterend. Volgens de Raad voor de Rechtshandhaving had de inrichting begin 2017 al ‘een dieptepunt’ bereikt, maar was de ‘deplorabele toestand’ na de orkaan zelfs verslechterd. Nationale wetgeving en internationale normen worden binnen de gevangenismuren ‘ernstig geschonden’. Het complex is niet alleen voor de gedetineerden inhumaan, maar ook als werkplek voor het personeel ongeschikt en onveilig, aldus de Raad. Daarom ook kampt de inrichting met een groot personeelstekort, dat de crisis verdiept.
Ook de commissie die voor de Nederlandse regering de wederopbouw van Sint Maarten in de gaten houdt, wijst met grote regelmaat op de ‘zeer ernstige situatie’. Cellen lopen bij regen vol water, beveiligingssystemen werken niet en de cellen worden afgesloten met hangsloten omdat de deursloten defect zijn. Bij calamiteiten kunnen die niet met één handeling ontgrendeld worden.
Minister Dekker heeft donderdag na een werkbezoek aan de ‘hel van Sint Maarten’ zijn collega Cornelius de Weever toegezegd de zestien containercellen te leveren. Wel moet eerst onderzocht worden of de containers koel genoeg blijven in de grote hitte, en of er binnen het complex wel plaats is voor de nieuwe cellen.
Nieuwe gevangenis
Volgens critici gaat de ingreep niet ver genoeg. Sint Maarten zou eigenlijk een geheel nieuwe gevangenis moeten krijgen, met goed opgeleid personeel, en misschien wel onder Nederlands gezag. Maar daar wringt de schoen. Sint Maarten is een autonoom land binnen het koninkrijk, en Nederland vindt dat het zelf verantwoordelijk is. De Raad daarentegen stelt dat indien de mensenrechten van de gedetineerden in het geding zijn en de veiligheid van de burgers op het eiland, Nederland de plicht heeft bij te springen. Dat zou hier het geval zijn.
Na orkaan Irma werden 31 gedetineerden uit de halfverwoeste Point Blanche-gevangenis met spoed overgebracht naar Nederlandse gevangenissen en 28 moesten hun straf op Curaçao uitzitten. Ook op dit moment is het complex nog niet geschikt voor de terugkeer van gevangenen die daar langer moeten verblijven. Justitie op Sint Maarten zelf heeft al meerdere keren criminelen moeten vrijlaten terwijl ze hun straf nog niet hadden uitgezeten, en probeert langgestraften onder te brengen op het 850 kilometer verderop gelegen Bonaire. Van bezoek of resocialisatie kan zo geen sprake zijn.
Inhumaan
Nederland is ook al op de vingers getikt door het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg. Dat oordeelde dat de detentie van de Siciliaanse maffiabaas Franscesco Corallo (die op Curaçao premier Gerrit Schotte omkocht) ‘inhumaan’ was. Hij zat met vijf andere gevangenen in een cel van 16 vierkante meter opgesloten op het politiebureau van Philipsburg. Corallo kreeg uiteindelijk een schadevergoeding van 5000 euro toegewezen.
De situatie in de gevangenis speelt ook een rol bij de gevangenneming van Theo Heyliger, de meest invloedrijke politicus op het eiland, vorige maand. Na zijn arrestatie en verlenging van voorarrest werd hij wegens het cellentekort overgebracht naar Bonaire, maar na protest van zijn advocaat kon hij toch een cel op Sint Maarten krijgen.
Lees ook: Wederopbouwfonds voor Sint-Maarten: Nederland bepaalt wie geld krijgt
Nederland werkt aan een miljoenenfonds voor Sint-Maarten van waaruit de wederopbouw van dit eiland kan worden gefinancierd. Het fonds verstrekt leningen onder zeer strikte voorwaarden, zodat Nederland zeggenschap krijgt over die opbouw en ook de geldstroom controleert.
Bron: Trouw