Dick Drayer

Wie uit Venezuela illegaal naar Curaçao komt, wordt hard aangepakt. ‘En Nederland kijkt de andere kant op.’

Vaak duurt het nog geen 48 uur. De tijd vanaf het moment dat Venezolanen in gammele bootjes illegaal op Curaçao aankomen tot ze weer het land worden uitgezet. Dit jaar overkwam het al 91 van hen. Een topje van de ijsberg, zegt de kustwacht, die de bootjes onderschept.

Volgens antropoloog Ieteke Witteveen is er geen tijd voor een behoorlijke intake en wordt het vluchtverhaal niet of nauwelijks nagetrokken. Zij schreef minister Stef Blok van buitenlandse zaken een brief namens 1200 bezorgde burgers op Curaçao. “Venezolanen worden gecriminaliseerd. Asiel aanvragen is onmogelijk. Curaçao heeft het vluchtelingenverdrag niet ondertekend en laat sinds juli vorig jaar een soort asielprocedure verlopen via dezelfde dienst die mensen uitzet. De UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de VN, heeft sindsdien geen enkele aanvraag meer gekregen.”

Onderzoek
De lokale afdeling van Amnesty moet in een kleine samenleving als Curaçao voorzichtig manoeuvreren volgens de antropoloog. Dat wordt beaamd door Jacky Martis, die de lokale afdeling vertegenwoordigt. “We zijn daarom blij dat Amnesty International Nederland een onderzoek is gestart naar de situatie van Venezolanen op Curaçao en de manier waarop het eiland omgaat met de instroom. Hun rapport komt deze maand uit.”

Martis zegt dat Curaçao in een lastig parket zit. “Wij kunnen een grote stroom vluchtelingen niet aan en Nederland kijkt de andere kant op. Die willen het probleem niet op hun bordje. Staatssecretaris Knops (van binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties, red.) vindt de instroom van migranten een Antilliaans probleem, dat op de eilanden zelf moet worden opgelost.”

Witteveen: “Knops komt met die houding wellicht al snel in aanraking met artikel 3 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. Dan wordt het een koninkrijksaangelegenheid en kan Nederland zich niet meer verschuilen achter de autonomie van Aruba en Curaçao.”

De antropoloog vertelt over het geval van een Venezolaanse die niet teruggestuurd kon worden omdat Venezuela de grenzen gesloten had. “Ze heeft twee maanden vastgezeten in de vreemdelingenbarakken van de gevangenis hier. Toen de grenzen weer open gingen, heeft de vreemdelingendienst haar twee kinderen van school gehaald en hen met de moeder gelijk gedeporteerd. Haar advocaat werd de toegang tot de gevangenis ontzegd.”

Stilte
Witteveen maakt zich zorgen om de stilte op Curaçao rond de problematiek van de gevluchte Venezolanen. “We hebben een eeuwenoude relatie met Venezuela, verbonden door drie diaspora’s. De Indianen, Caquetios, die zich hier al voor de komst van de Spanjaarden naar toe kanoden. Daarna, in de zeventiende en achttiende eeuw, de Afrikaanse slaven die vluchtten naar het vasteland om daar vrijheid te krijgen en tenslotte de Joodse diaspora begin negentiende eeuw.”

Wie nu naar Falcon reist, de noord-Venezolaanse provincie recht onder Curaçao, vindt nog veel sporen van die verwantschap. “Er zijn zeker twintig Venezolanen zonder papieren die zich hier op het eiland schuil houden met de achternaam Casseres, een typisch Joods-Curaçaose naam”, zegt Witteveen.

“Maar de Curaçaoënaar van nu heeft zijn eigen problemen en lijkt geen oog te hebben voor het lot van Venezolanen die hun land ontvluchten.” Witteveen zegt het, Jacky Martis van Amnesty beaamt het. “Er zijn mensen die Venezolanen zien als ietwat arrogante mensen die neerkijken op de afro-Curaçaoënaar. Ze pikken onze banen in en krijgen hulp, zo is hun sentiment”, zegt Martis. “Hulp die een deel van de arme bevolking van Curaçao eigenlijk zelf hard nodig heeft.”

Lees ook: Curaçao heeft vluchtelingen te over, maar het woord asiel komt er niet voor

Kom je met een bootje aan op Curaçao, dan word je bij ontdekking direct als illegaal gedetineerd.

Bron: Trouw