John van den Heuvel en Mick van Wely

DEN HAAG – Een soort deltaplan moet de totaal uit de hand gelopen drugsindustrie in ons land fors terugdringen. Dit ’pact voor de rechtsstaat’ beschrijft hoe de Nederlandse rol in de Europese en wereldmarkt van illegale drugs de komende tien jaar kan worden gereduceerd. Het gaat daarbij om de aanpak van excessief geweld, inclusief vergismoorden, grootschalig witwassen van crimineel geld en corruptie binnen de overheid en het bedrijfsleven.

Het ambitieuze plan, dat zaterdag openbaar wordt, komt van mr. Peter Noordanus, oud-burgemeester van Tilburg en voorzitter van het zogenoemde Strategisch Beraad Ondermijning. Deze werkgroep sprak het afgelopen jaar met een groot aantal insiders op het gebied van misdaadbestrijding.

„We moeten de drugsmaffia een kopje kleiner maken,’ zegt Noordanus in een exclusief interview met De Telegraaf. „Het terugdringen van drugshandel en aanverwante criminaliteit vergt een lange adem en nauwe samenwerking tussen alle partijen, die heel veel last hebben van de verwevenheid tussen onder- en bovenwereld.”

’Ondermijning tast de rechtsstaat aan’

Megavangsten cocaïne, liquidaties, vergismoorden, witwassen, corruptie en een parallelle criminele economie. Als het aan het ’strategisch beraad ondermijning’ ligt, onder leiding van oud-burgemeester Peter Noordanus, neemt de drugscriminaliteit in Nederland de komende tien jaar drastisch af. „Het simpelweg vrijgeven van drugshandel is niet de oplossing”, vindt Noordanus.

Het gaat niet goed met de drugsbestrijding. Ons land blijkt wereldwijd hoofdproducent van amfetamine en xtc, is de grootste ’hub’ voor cannabishandel in Europa, krijgt met België en Spanje de grootste partijen cocaïne binnen en is een belangrijk centrum voor de invoer en handel in heroïne.

Mr. Peter Noordanus streed als burgemeester jarenlang tegen de drugsmaffia in Tilburg en omgeving en werkte het afgelopen jaar met een aantal insiders op het gebied van misdaadbestrijding aan een ’pact voor de rechtsstaat’.

Uw plannen zijn vergaand en kosten veel geld. Waarom is dit nodig?

„Ondermijnende drugscriminaliteit is een groot probleem, dat de rechtsstaat aantast. Om dit soort misdaad terug te dringen is een langjarige aanpak nodig. De koppositie van Nederland in de mondiale drugseconomie moet fors worden gereduceerd. Volgend jaar zijn er verkiezingen en komt er een nieuw kabinet. We presenteren nu al een aantal plannen die kunnen helpen bij keuzes die in een regeerakkoord moeten worden gemaakt.”

Wat houdt uw pact in?

„Het is een afspraak om in tien jaar tijd de Nederlandse rol in de Europese en wereldmarkt van illegale drugs fors te reduceren. Inzet is om niet meer boven de ons omringende landen uit te springen. Daarvoor is een aanpak nodig, waarin alle partijen in de veiligheidsketen samen als één overheid optreden en coalities sluiten met maatschappelijke en private partijen, die van de drugseconomie veel schade ondervinden.”

Dat klinkt nogal abstract. Hoe moet dat er in de praktijk uitzien?

„Er komt een nieuw politieteam (het Multidisciplinair Interventieteam, red.) maar dat volstaat niet. De strafrechtketen moet worden versterkt, vooral het OM en de rechterlijke macht. Drugsbendes gebruiken onze mainports en havens om hun internationale posities te versterken. Daar moeten dus ook extra maatregelen worden getroffen, zodat ze niet meer ongewild als facilitator voor criminaliteit optreden. Witwassen moet niet alleen zoals nu door banken gesignaleerd worden maar er moet effectiever tegen opgetreden worden.”

U zoekt het dus erg in een repressieve aanpak?

„Neen, zeker niet. Kwetsbare jonge mensen moeten worden beschermd tegen de aantrekkingskracht van de drugseconomie. In Tilburg zagen we wijken waar een parallelle drugseconomie was ontstaan, waarin veel jongeren werk vonden. Preventie en vooral het vroegtijdig onderkennen van de risico’s voor kwetsbare jongeren is net zo belangrijk als een repressieve aanpak van harder straffen en het vergroten van de pakkansen.”

U wilt ook de vraag naar drugs terugdringen?

„Ja ook het drugsgebruik moet fors worden gereduceerd. Er zijn inspanningen nodig, die vergelijkbaar zijn bij het bestrijden van alcoholmisbruik en tabaksgebruik onder jongeren. Drugsgebruikers zijn niet alleen kansrijke millennials op de Zuidas, die denken dat ze wel kunnen omgaan met hun verslaving. Drugsgebruik veroorzaakt bij ontelbaar veel jongeren heel veel ellende. Bovendien draagt het verminderen van de vraag naar drugs bij aan de aanpak om drugsbendes in de wielen te rijden. Het levert ze simpelweg minder inkomsten op.”

Wat gaat dit allemaal kosten?

„Het pact voor de rechtsstaat vergt extra investeringen maar levert ook een veiliger samenleving op. We zien de noodzaak om de komende jaren structureel 400 miljoen euro uit te trekken. De helft is bestemd voor het versterken van het OM, de rechterlijke macht en handhavende diensten. Het overige geld is nodig voor regionale aanpak en betere publiek-private samenwerking in de mainports. Voor preventie en het terugdringen van drugsgebruik is ook honderd miljoen nodig. Veel geld, zeker in tijden van bezuinigingen. Maar deze aanpak gaat ook heel veel kosten besparen. Een veiliger samenleving is nu eenmaal veel goedkoper dan een onveilige.”

Bron: Telegraaf