Nederlandse regeringscoalitiepartners spraken in 2012 in een soort ruilhandel af, dat illegaal verblijf van vreemdelingen strafbaar zou worden. Dat lukte met gedoogsteun van ondermeer de Christen Unie (CU), mede om het populisme in te tomen. Op die afspraak wenst de CU nu terug te komen. Het recente verzet van Arie Slob vormt het nieuwste obstakel voor het kabinetsplan om illegaliteit strafbaar te stellen. Het voorstel zal waarschijnlijk worden uitgesteld, desnoods tot in alle eeuwigheid. De reden waarom de CU deze grens nu stelt, zijn de komende gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014. Blijkbaar is politieke betrouwbaarheid een schaars en obscuur goed geworden, zelfs in godvrezende kringen.

Advertentie

Duidelijk is dat over oorzaak en gevolg van illegaal verblijf onvoldoende politiek is nagedacht.
Bovendien is de strafbaarstelling inhumaan en onpraktisch, zoals in de rest van het Koninkrijk voldoende bleek.
Immers illegaal verblijf is in Caribisch Nederland (Aruba en de Nederlandse Antillen) altijd strafbaar geweest.
Dat werkte helemaal niet.
De vreemdelingen werden strafrechtelijk aangehouden maar die procedure werd nooit afgemaakt en vervolgens werden de vreemdelingen in strijd met de wettelijke regels bestuursrechtelijk verwijderd.
In Aruba is die strafbaarheid in 2006 uit de Landsverordening toelating en uitzetting (LTU) verwijderd om bovengenoemde reden.
Alle vreemdelingenwetgeving zou op grond van ambtelijke controles van werkgevers door de DIMAS/DAO en een boetestelsel worden gehandhaafd.
Vreemdelingen zouden worden verwijderd als zij illegaal werden aangetroffen.
Die wettelijke regels zijn nooit uitgevoerd en de regering die in 2009 aantrad liet vrijwel iedereen binnen.
Langdurig illegaal verblijf was een reden voor legalisatie.
Of afschaffing van strafbaarheid van illegaal verblijf óók elders in het Koninkrijk plaatsvond, is onbekend.
Bovendien wilde het Arubaanse OM in het verleden werkgevers, die illegalen in dienst hadden, niet vervolgen.
Ook politiek bestond daarvoor weinig steun.
Dus gingen werkgevers die illegalen in dienst hadden vrijuit.
Illegale werknemers werden zelf nooit vervolgd (te kostbaar).
De bestaande praktijk was een eenvoudige manier om af en toe een te verwijderen vreemdeling in bewaring te kunnen stellen en te zorgen dat hij vertrok.
Zowel de zittende regering als de MEP-regeringen legaliseerden langdurig verblijvende illegalen.

Meten is weten
In de zaak Luis Delgado Algarate tegen het Land Aruba, LAR 76/1998, GEA Aruba, d.d. 25 november 1998 besliste de rechter dat de overheid het probleem van de toenemende illegale werknemer niet eenzijdig mocht afwentelen op de illegale werknemers zelf, maar dat ook de werkgevers aangepakt moesten worden.
Dat is omdat werkgevers van illegale werknemers, meestal ook niet de verplichte loonbelasting en premies afdragen.
Dat is slecht voor de financiële positie van het Land, zeker nu!
Treedt de overheid niet daadwerkelijk op tegen werkgevers, dan zal de rechter verwijdering niet meer toelaten in soortgelijke gevallen.

De conclusie uit de uitspraak kan als volgt worden geformuleerd.

1. Indien de overheid inderdaad malafide werkgevers zal gaan aanpakken moet dat beleid worden gecoördineerd door de verschillende ministers en begeleid worden door een goede en informatieve perscampagne.
2. Als werkgevers moeten worden vervolgd is tevens een betere opsporing, vervolging en verwijdering noodzakelijk. Dit is nodig om de rechtsgelijkheid en deugdelijkheid van bestuur te waarborgen en willekeur te voorkomen.

3. Nu de Landsverordening Administratieve Rechtspraak (LAR) is ingevoerd kan het (on)zorgvuldig handelen van de overheid langs een meetlat worden gelegd. Ongunstige beoordelingen moeten zoveel mogelijk worden voorkomen.

4. Indien de werkgevers niet zullen worden vervolgd, betekent dit, dat de rechter verwijdering niet langer zal toestaan. De aantallen noodzakelijke verwijderingen zullen dan nog verder afnemen.

Tussen 1990 en 1993 bedroeg het aantal verwijderde illegalen 2000 per jaar in Aruba, terwijl dat vóór die periode nog 500 gevallen per jaar bedroeg.
Uit de cijfers van de SER blijkt dat meer dan 32% van de bevolking bestaat uit legale vreemdelingen.
In 1995 werden 58.288 Arubanen geteld en 26.919 vreemdelingen.
Aruba voert officieel een restrictief toelatingsbeleid maar in werkelijkheid kan vrijwel iedereen die wil werken aan het werk, illegaal of niet.
Het is aannemelijk dat het aantal vreemdelingen het aantal Arubanen inmiddels ruimhartig is gepasseerd en dat de laatste jaren nauwelijks een illegale vreemdeling is verwijderd.
Waarom Nederland dit slechte systeem wil overnemen, terwijl dat bewijsbaar niet werkt en het OM de vervolging van deze strafbare feiten geen prioriteit geeft, is onbegrijpelijk.
Wellicht kan premier EMAN met his masters voice de Koninkrijksregering uitleggen hoe onverstandig het is een dergelijke heilloze weg in te slaan en waarom de tot nu toe door Aruba gevolgde weg van iedereen binnenlaten zo heilzaam was, maar dat sinds kort niet meer is.

Slagkracht
Werk aan de winkel voor minister Yrausquin en de ministers belast met toelating en verwijdering.
Illegale arbeid dient wezenlijk beperkt te worden.
De Guarda Nos Costa (GNC) moet niet worden opgeheven, maar weer aan het werk te gaan om stelselmatig illegale vreemdelingen te verwijderen.
Het KPA zal zich slechts met wezenlijke politietaken moeten bezighouden, zeker nu de misdaad zo toeneemt.
De verschillende directies zullen eindelijk met de noodzakelijke politieke steun de wettelijke regels bestuursrechtelijk moeten handhaven.
Dat moeten ze al sinds 1997.
De rechter heeft regelmatig in Koninkrijksverband gevonnist dat de overheid niet strafrechtelijk mag aanhouden en bestuursrechtelijk mag verwijderen, maar dat weerhield de Arubaanse overheid (van welke kleur dan ook) niet om het toch te doen. Het verschil tussen uitzetting (strafrechtelijk door OM) en verwijdering (bestuursrechtelijk namens de minister van Justitie door de GNC werd dan ook niet gehandhaafd.
Te vaak wenste het OM dat zou worden verwijderd, terwijl moest worden uitgezet.
Met name Nederlandse leden van het Arubaanse OM gingen daar onzorgvuldig mee om.
In een rechtsstaat moeten de wettelijke regels gevolgd worden.
Te vaak werden en worden in Aruba om politieke redenen illegalen gedoogd.

Fata Morgana op drift of kosteloos Masterplan?
De reden van illegaal verblijf moet duidelijk zijn.
Een inreisverbod is een bestuursrechtelijke maatregel die wordt gebruikt om een strafbaar feit af te doen.
Hoe kan dat?
Het lijkt er op of het bestuursrecht het strafrecht opneemt ‘omdat het goed uitkomt’ en er een opmerkelijke vermenging plaatsvindt.
Is hier geen sprake van strijd met de grondrechten van het Europese verdrag voor de rechten van de Mens?
Hoe kan een strafbaar feit worden afgehandeld met een bestuursrechtelijke sanctie? Het gaat vaak sneller en is goedkoper, maar de rechtsbescherming wordt met voeten getreden en het gaat om te doorzichtige gelegenheidswetgeving.
Deze strafbaarstelling heeft geen enkele zin als de oorzaken niet worden aangepakt. Die oorzaken zijn oneigenlijke concurrentie methoden (dus gewoon eigen belang en winstbejag) menselijke ellende in het land van herkomst, geen humaan asielbeleid willen toepassen en geen consequent vreemdelingenbeleid willen uitvoeren en in veel gevallen is er sprake van bevoordeling in het algemeen en bijzonder.

Met de strafbaarstelling zou het aantal illegalen – naar schatting 130.000 in Nederland – moeten afnemen.
Uit criminologisch onderzoek blijkt dat meer en langer straffen niet betekent dat mensen hun gedrag aanpassen, zeker niet als dit door de betrokkenen zelf niet wordt ervaren als ‘crimineel’.
Veel vreemdelingen blijken ook niet uitzetbaar en zullen dus weer op straat belanden. Strafbaarstelling zal onherroepelijk ongewenste effecten kennen.
Waar de overheid zich voor de aanpak van – georganiseerde – criminaliteit wil inzetten, zullen illegalen die worden uitgebuit door mensensmokkelaars, huurbazen, werkgevers of pooiers het wel uit hun hoofd laten om hiervan aangifte te doen bij de politie, uit angst voor aanhouding, detentie en uitzetting.

© 2014 Renée van Aller