Den Haag – Ten minste 12 weken weet minister Ronald Plasterk (PvdA) van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties al dat de drie voor het functioneren van het Rijk in Caribisch Nederland belangrijkste ambtenaren niet met meer elkaar willen samenwerken.

Advertentie

Uit het ISB-rapport blijkt dat het wantrouwen tussen directeur Koninkrijksrelaties Erwin Arkenbout en Rijksvertegenwoordiger Wilbert Stolte zo diep is dat ze nauwelijks nog met elkaar communiceren.

BZK-liaison Susanne Caarls zou in het daardoor ontstane ‘gat’ zijn gesprongen en een voor iedereen zichtbare competentiestrijd zijn aangegaan met Stolte.

Toch heeft de bewindsman deze, volgens de onderzoekers onhoudbare situatie, laten voortbestaan. Zij lieten er bij de presentatie van hun rapport op 18 november aan Plasterks rechterhand secretaris-generaal Richard van Zwol geen misverstand over bestaan wat de minister te doen stond:

,,Ga zo spoedig mogelijk over tot de tijdelijke benoeming van een Rijksvertegenwoordiger (RV), die gedurende de komende bredere bestuursevaluatie in 2015 kan helpen de positie in rustiger vaarwater te krijgen.”

Sindsdien zijn er bijna 3 maanden verstreken zonder dat Plasterk iets heeft ondernomen om de situatie weer werkbaar te maken. Ook is hij al die tijd (tot gisteravond, red.) zijn belofte niet nagekomen het onderzoeksverslag naar de Tweede Kamer te sturen. Intussen bestaat er van het rapport al een vierde aangepaste (lees: steeds verder afgezwakte) maar nog altijd vernietigende versie.

De vraag van deze krant waarom de bevindingen nog altijd niet openbaar zijn gemaakt, heeft het ministerie vooralsnog onbeantwoord gelaten. Voor het Kamerlid Ronald van Raak (SP) was de berichtgeving in het Antilliaans Dagblad van gisteren aanleiding om de minister schriftelijk te verzoeken het onderzoeksverslag van ISB ‘per ommegaande – met of zonder commentaar van de regering – naar de Kamer te sturen’.

,,De publicatie bevestigt het al langer bij ons bestaande vermoeden dat het niet werkt om vanuit tien ministeries te proberen drie kleine eilanden te besturen. Dat het niet goed ging, wisten wij dus al, maar dat het zo erg zou zijn als ik nu lees, is toch een grote verrassing”, aldus Van Raak. Diens collega’s Wassila Hachchi (D66) en André Bosman (VVD) vinden ook dat het rapport zo snel mogelijk naar de Kamer moet worden gestuurd (dat is inmiddels gebeurd, red.).

Zij willen tevens de minister naar de Kamer roepen om hem aan de tand te voelen. Beide parlementariërs hebben de kwestie daarom aangemeld voor het vragenuurtje van komende dinsdag. Roelof van Laar (PvdA) liet via zijn voorlichter weten niet in de gelegenheid te zijn te reageren.

26 Acties nodig om coördinatie te verbeteren

Het ISB-rapport eindigt met maar liefst 26 aanbevelingen voor verbetering:

1. 1. Neem vertrouwen bevorderende maatregelen om de relaties tussen alle betrokkenen op professioneel peil te krijgen. Bouw verder aan duurzame relaties en aan betrokkenheid bij de eilandbesturen;
2. 2. Maak gebruik van een missie-visietraject om de doelen en de rollen van de medewerkers van BZK/KR scherp te krijgen;
3. 3. Stel een interdepartementale meerjarige planning op ter versterking van de coördinatie van het rijksbestuur. Focus daarbij voor wat betreft de coördinatie op prioritering van de uitvoering en het leggen van dwarsdoorsnijdende thematische verbindingen;
4. 4. BZK/KR moet door robuustere inzet bijdragen aan een sterkere regierol voor de voorzitter van de CN-tafel. Het oogmerk is prioritering van de interdepartementale inzet en coördinatie op de dwarsdoorsnijdende thema’s. Denk hierbij aan de werkwijze van een regio- of forumdirectie op Buitenlandse Zaken;
5. 5. Richt de Interdepartementale Werkgroep (IWG) in als een interdepartementaal voorportaal voor beleids- en uitvoeringszaken op de BESeilanden voor de CN-tafel en betrek daar het bureau van de Rijksvertegenwoordiger (RV) bij;
6. 6. Koppel het opdrachtgeversberaad (OGB) hiervan los;
7. 7. Breng de mandaten van de liaisons, diensthoofden en ‘vooruitgeschoven post’ in kaart en definieer middels interdepartementale afstemming de liaisonrol;
8. 8. Handhaaf de liaisonposities van de meest betrokken departementen voor nog minimaal een periode van drie jaar. Stem de benoemingen af in de CN-tafel;
9. 9. Organiseer een strategische reisagenda via de IWG en de CN-tafel voor alle reizen van rijksoverheidsdelegaties;
10. 10. Positioneer de RV centraal binnen het RCN. De liaisons worden aan hem toegevoegd, de directeur RCN-centraal en de diensthoofden rapporteren aan hem. De liaisons worden functioneel aangestuurd door het uitzendende ministerie, de RV is overkoepelende autoriteit op de eilanden;
11. 11. Ga zo spoedig mogelijk over tot de tijdelijke benoeming van een Rijksvertegenwoordiger, die gedurende de komende bredere bestuursevaluatie in 2015 kan helpen de positie in rustiger vaarwater te krijgen;
12. 12. Stel een RV aan met ruime ambtelijke ervaring, met politiek inzicht, die onafhankelijk is en boven de partijen kan staan. Hij/zij moet in kwetsbare omstandigheden diplomatiek en een discrete en samenbindende leider zijn. Hij dient krachtens formeel mandaat en persoonlijke statuur toegang te hebben tot de hoogste bestuurlijke en politieke niveaus aan beide zijden van de oceaan, ongeacht politieke affiliatie;
13. 13. Breng de formele wettelijke taken van de RV overzichtelijk en eenduidig in kaart en maak dat bekend;
14. 14. Artikel 205 WOL-BES lijkt de mogelijkheid te bieden om middels een (gewijzigde) ambtsinstructie de taken van de Rijksvertegenwoordiger, met name de taak genoemd in artikelen 204, lid 1, onder f, te specificeren. Maak gebruik van de mogelijkheden die de WOL-BES biedt om de RV algemene en bijzondere aanwijzingen te geven met betrekking tot de aan hem toegekende taken en bevoegdheden. Als format kan hierbij worden gedacht aan de interdepartementaal vastgestelde startbrieven die Chefs de Poste van diplomatieke vertegenwoordigingen meekrijgen bij hun aanstelling;
15. 15. De aanwijzingen voor de RV zouden onder meer de volgende elementen kunnen bevatten: * Wees zelf regelmatig aanwezig op alle drie eilanden, bv. iedere twee maanden minimaal 4 dagen; * Leg op persoonlijk gezag een verbinding naar de bestuurders van de openbare lichamen en wees hun vertrouwde, betrouwbare en discrete adviseur. Leg ook de verbinding tussen de gezaghebbers onderling; * Begeleid de lokale bestuurders bij de synchronisatie van beleid en uitvoering. * Maak gebruik van geïntegreerde communicatiestrategieën die een verbinding leggen naar de bevolkingen van de drie eilanden; * De RV is naar Den Haag, naar de eilanden en hun besturen en naar de bevolkingen het gezicht van RCN. RCN is op de eilanden een sterk beeldmerk; * Stem ruimhartig interdepartementaal af en deel informatie door middel van regelmatige rapportages aan de SG van BZK, via KR; * Draag zorg voor concrete samenwerking met de diensthoofden en liaisons. Dit in voortdurende afstemming met KR; * Werk intensief bestuurlijk en ambtelijk samen met de openbare lichamen op een zo collegiaal mogelijke wijze, met gevoel voor interculturele gevoeligheden;
16. 16. Geef de RV zijn eigen kantoor, dat hem zichtbaar maakt en aanzien verschaft. Naast zijn bureaumedewerkers, dienen daar ook de liaisons te worden gehuisvest;
17. 17. Werk een uitwisselings/ stageprogramma uit tussen de medewerkers van de eilandbesturen, RCN en de Haagse departementen om de inzet van hen te professionaliseren en onderling begrip te kweken;
18. 18. Let op de toon waarop de eilandbesturen worden aangesproken, luister en wees nog meer bewust van de beperkte uitvoeringscapaciteit. Adviseer en coach de eilandbesturen naar eigen oplossingen;
19. 19. Laat alle nieuwe medewerkers deelnemen aan een acculturatiecursus en laat hen, waar nodig, Papiaments leren;
20. 20. Let bij de selectie van leidinggevenden en medewerkers vanuit Europees Nederland sterker op de zaken als anciënniteit en buitenlandervaring en bereidt hen voor op de plaatsing op de eilanden. Maak met hen afspraken over terugkeer. Een plaatsing zou in de regel niet langer dan 3 jaar moeten duren;
21. 21. Ontwerp een geïntegreerde strategische RCN brede communicatiestrategie en maak gebruik van het sterke beeldmerk van RCN op de eilanden;
22. 22. Leg managementafspraken vast met alle leidinggevenden om te verzekeren dat integriteitsbeleid integraal onderdeel van de kwaliteitsmeting van management wordt;
23. 23. Stel vast dat de nieuwe vertrouwenspersonen ook daadwerkelijk het vertrouwen genieten van de collega’s die men bedient binnen RCNcentraal;
24. 24. Vergroot verder de focus en het draagvlak bij het management voor het thema integriteit zodat het niet als formaliteit wordt ervaren maar als een alom geaccepteerde manier van samenwerken. Draag dit actief uit door er regelmatig aandacht aan te schenken;
25. 25. Leg contact met de coördinator integriteit van het ministerie van Buitenlandse Zaken en onderzoek samenwerkingsmogelijkheden;
26. 26. Licht het RCN-centraal door op inrichting, management en kwaliteit van de uitvoering. Daarmee wordt RCN-centraal goed voorbereid op de volgende fase van ontwikkeling.

Bron: Antilliaans Dagblad