Foto © 2013 Het Financieele Dagblad – Nederland belastingparadijs Business Contact
Paradise lost?
Een belastingparadijs is een land met een gunstig belastingstelsel. Belastingparadijzen bezitten één of meer fiscale voordelen om bedrijven of vermogende particulieren aan te trekken, zodat ze zich in het land vestigen. Gunstige regelingen zijn: het ontbreken van heffingen op royalty’s of een ruime deelnemingsvrijstelling (Nederland). Dit betekent een vrijstelling van de winstbelasting als de rechtspersoon een aanzienlijk belang heeft in een andere vennootschap. Dit kan onder specifieke voorwaarden ook van toepassing zijn op een beleggingsdeelneming. Gunstige regelingen zijn verder een rulingpraktijk van de Belastingdienst (zeer veel landen), lage belastingtarieven voor bepaalde (buitenlandse) vennootschappen (Luxemburg, Nederlandse Antillen), lage of in het geheel geen belastingheffing op vermogen, vermogenswinst en inkomen uit vermogen van particulieren of algehele lage tarieven (Nauru).
Verbeter jezelf begin bij de wereld
In de praktijk betalen bedrijven nauwelijks belasting. Via brievenbusfirma’s worden dividenden en winsten omgezet in schulden en verliezen, waarover geen belasting hoeft te worden betaald. Ook pensioenfondsen profiteren van belastingparadijzen, volgens het Financieele Dagblad. Nederland heeft 12.000 brievenbusmaatschappijen en honderden bilaterale belasting- en investeringsverdragen. Daardoor kunnen bedrijven uit de hele wereld gebruikmaken van het gunstige belastingklimaat, ook bedrijven die niet of nauwelijks bijdragen aan de ‘echte’ economie. Nederland haalt daar jaarlijks 3 miljard euro mee binnen. Dat is zeer welkom met de stijgende overheidstekorten. Omdat veel andere landen diezelfde constructies hebben is de onderlinge concurrentie fel. De crisis heeft die onderlinge concurrentie bloot gelegd. Dat geeft echter onvoldoende verbroedering in de westerse landen om tot eenvormige regelingen te komen. Integendeel, de crisis verleidt landen eerder om bedrijven nog ruimhartiger te behandelen in fiscaal opzicht en om de werkgelegenheid te behouden of binnen te halen.
Spaarpotten onder de palmen
Gunstige belastingregimes gaan vaak hand in hand met een soepel vennootschapsrecht, waarmee eenvoudig een vennootschap is op te richten. De Europese Commissie en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) willen ‘belastingontwijking’ aan banden leggen met name voor wat betreft de in het oog lopende belastingparadijzen elders. Onder druk van de Oeso en de G20 is het bankgeheim van Zwitserland, Luxemburg en Oostenrijk aan het verdwijnen en in Europa is al wat langer geleden een akkoord bereikt over de btw. Het zou gunstig zijn als de EU één vennootschapsbelasting zou overeenkomen.
Als bijvoorbeeld een Engels bedrijf via een Nederlandse bv winst naar een belastingparadijs stuurt om dividendbelasting te ontlopen, kan de belastingdienst van Engeland straks bij Nederland klagen over misbruik van een lege bv. Vennootschappen alleen gericht op belastingontduiking zijn dan niet langer de moeite waard. Hebben de vennootschappen voldoende substantie dan geldt nog steeds het supervoordelige Nederlandse belastingregime. In augustus 2013 concludeerde het Centraal Planbureau (CPB) in een onderzoek dat Nederland weliswaar geen belastingparadijs is – in de zin dat het geen eindbestemming van geldstromen is – maar wel een belangrijk ‘doorsluisland’ (NRC 26 november 2013).
Paradise found in Aruba
Staatssecretaris Weekers (belastingen) heeft herhaaldelijk laten weten dat nieuwe Europese regels tegen belastingvlucht het ondernemingsklimaat in Nederland niet mogen aantasten. Hij denkt er aan om oude belastingverdragen in het voordeel van ontwikkelingslanden te verstevigen, als er maar anti-misbruik bepalingen in worden opgenomen. Hier ligt een kans voor Aruba om het Koninkrijk te redden. Nederland kan de bestaande gunstige belastingregelingen via Aruba laten lopen. De vereiste kennis en kunde zijn daar in ruime mate aanwezig. Nederland kan zo een groot deel van de noodzakelijke extra inkomsten behouden, die overigens wel gedeeld moet worden met Aruba. De onderlinge verhoudingen zijn uitstekend. De AVP-regering van Aruba heeft zich bijzonder ingezet die verhoudingen te verbeteren. Beide landen moeten hun inkomsten verhogen en de belastingdruk voor de bevolking is al (te) hoog. Dit lijkt voor de landen van het Koninkrijk een voor de hand liggende en praktische oplossing. “Zoek de oorzaak bij jezelf, dan kun je er wat aan doen”, zei Gerrit Krol in de column van Frits Abrahams in het NRC-Handelsblad van 26 november 2013 met vooruitziende blik. Een uitstekend advies.
©Renée van Aller en John de Vries