John Jansen van Galen | Dagblad van het Noorden

Het in crisis verkerende Venezuela ligt dichter bij ons dan we ons realiseren. Wie is bereid zijn leven te geven voor de ABC-eilanden?

De Venezolaanse crisis is dichter bij ons dan we beseffen. Bij helder weer kun je vanuit ons Koninkrijk, op het eiland Aruba, de kust van Venezuela zien. De zuidelijke grens van het Koninkrijk der Nederlanden loopt dwars door wat Caracas, zoals het in het verleden vele malen heeft doen weten, beschouwt als Venezolaans territorium. Zou president Maduro, in het nauw gebracht, kunnen kiezen voor de vlucht naar voren om te proberen de drie Benedenwindse eilanden te veroveren in de hoop een golf van nationalistische geestdrift op te wekken?

Oorlog om de Falklandeilanden

Er is een precedent. In 1982 annexeerde president Videla de voor de Argentijnse kust gelegen Falklandeilanden. Het liep desastreus af, zowel binnenlands als internationaal. Dat zal Maduro wellicht van navolging weerhouden. Maar in 1982 was er een oorlog voor nodig, met grootscheepse inzet van de Britten, waarbij doden vielen, om de Argentijnen het veld te doen ruimen. Is Nederland daartoe bereid voor de ABC-eilanden Aruba, Bonaire en Curaçao?

We zitten er maar mee. Als het aan ons had gelegen waren de toenmalige Nederlandse Antillen een halve eeuw geleden onafhankelijk geworden, maar ze klampten zich aan Nederland vast en we konden ze niet onafhankelijk maken. Curaçao en Aruba zijn nu ‘zelfstandige landen’ in het Koninkrijk, maar komen voortdurend in aanvaring met Den Haag en er is wederzijds weinig liefde.

Uitvalsbasis

Als Washington besluit in te grijpen in Venezuela is de Amerikaanse basis op Curaçao, de Forward Operating Locations, een puike uitvalsbasis. Er wordt ons nu nog verzekerd dat die alleen voor humanitaire operaties zal worden gebruikt, maar hoe lang blijft dat zo? Bovendien kunnen ook humanitaire operaties Maduro prikkelen tot agressie. Dan zitten wij met de gebakken peren. Wie is bereid zijn leven te geven voor die eilanden?

Vluchtelingenprobleem

Ernstiger, en actueler, is het vluchtelingenprobleem. Het is welbeschouwd een wonder dat nog niet veel meer Venezolanen naar de eilanden zijn gevlucht. De meeste vluchtelingen nemen tot nog toe de wijk over het vasteland, naar Colombia of Brazilië, maar de zee oversteken naar ons koninkrijk kan ook, getuige de barkjes van groenten- en fruitverkopers die dagelijks vanuit Venezuela overvaren naar Willemstad. Inderdaad komen de laatste weken op Curaçao en Aruba steeds meer vluchtelingen aan.

De Internationale Organisatie voor Migratie maakte bekend dat in de afgelopen jaren al 3,4 miljoen Venezolanen hun land zijn ontvlucht, van wie 1,1 miljoen naar Colombia. Naar Curaçao zouden er 26.000 gekomen zijn, naar Aruba 16.000. Het zijn onwaarschijnlijke cijfers voor wie de eilanden kent: 42.000 vluchtelingen op bij elkaar 260.000 inwoners: een op zes! Waar zijn ze gebleven op die kale eilanden?

Opsluiten

Ze hebben het er in elk geval allerminst prettig. De politie doet alle moeite hen subiet terug te sturen en als dat niet lukt, worden ze opgesloten in barakken, onder meer in het Sentro di Detenshon i Korekshon Korsou, de strafgevangenis.

Aansprakelijk

Nederland heeft het standpunt ingenomen dat de eilandregeringen zelf verantwoordelijk zijn voor de opvang van vluchtelingen, maar het ziet er niet naar uit dat de internationale gemeenschap daar genoegen mee neemt. Ook in de Verenigde Naties wordt Nederland nog altijd aansprakelijk gesteld voor de overzeese delen van zijn Koninkrijk.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens verbood onlangs de uitzetting door Curaçao van 32 Venezolaanse vluchtelingen en in het spoor daarvan heeft nu een Curaçaose rechter ook de opsluiting van een 16-jarig meisje uit Venezuela verboden. Als de vluchtelingenstroom aanzwelt, zullen dergelijke problemen zich vaker voordoen.

Verantwoordelijkheid

Aruba en Curaçao zeggen dat ze de middelen niet hebben om de opvang adequaat te regelen en zo’n noodkreet wordt hier al gauw opgevat als chantage (meer geld uit Nederland!), maar gezien de stijgende omvang van het vraagstuk kunnen ze weleens gelijk hebben. Dan moet Nederland zijn verantwoordelijkheid nemen.

John Jansen van Galen is journalist en publicist.

Bron: Dagblad van het Noorden