Heeft de Nederlandse economie te lijden gehad onder het America first-beleid van president Donald Trump? Ja, zeggen diverse economen tegen NU.nl, al was de schade beperkt.
Trump maakte er bij zijn aantreden geen geheim van: het enige land dat er voor hem toe deed, was de Verenigde Staten. Internationaal gezien betekende dat vooral het ontketenen van diverse handelsoorlogen, waarbij China het belangrijkste mikpunt was. Europa bleef redelijk buiten schot.
“Toch hebben we wel degelijk wat gemerkt van Trump”, zegt Bart Colijn, specialist internationale economie bij ING. “Hij heeft op Europese producten tarieven ingesteld. Bovendien is het dreigen met tarieven vaak al schadelijk. Het zorgt voor twijfel, waardoor je als ondernemer misschien wacht met het doen van investeringen.”
Daarnaast zijn diverse sectoren direct geraakt door de heffingen. Colijn denkt dan aan onder meer de staalsector, zoals Tata Steel in IJmuiden. “Maar vergeet de toeleveranciers voor de auto-industrie niet. Een tijdlang dreigde Amerika om importheffingen op Europese auto’s in te voeren, wat voor onzekerheid zorgt in die sector. En de onzekerheid zelf heeft al gevolgen.”
Ook de handelsoorlog met China heeft impact op de Nederlandse economie. “De supplychains zijn tegenwoordig zó mondiaal dat wij niet buiten schot blijven, bijvoorbeeld doordat een Nederlands bedrijf producten in China laat maken en ze verkoopt in de VS.” De handelsoorlog heeft ook zijn weerslag op bedrijven in transport en logistiek, denkt hij.
Trump heeft verrassend weinig gedaan
“De handelsoorlog is inderdaad Trumps belangrijkste economische erfenis”, zegt Steven Brakman, econoom aan de Rijksuniversiteit Groningen. De president had weliswaar ook andere grote plannen, maar die zijn volgens hem niet uitgevoerd (het verbeteren van de infrastructuur) of hebben nauwelijks gevolgen voor Nederland (belastingverlaging voor vermogende Amerikanen).
“Dus hij verhoogde de invoertarieven op buitenlandse producten. En dat was geen goed idee.”
Steven Brakman
Hij vindt dat Trump eigenlijk verrassend weinig economische veranderingen heeft doorgevoerd. De enige uitzondering is de handelsoorlog. “Trump ergerde zich aan het feit dat Amerikanen veel producten in het buitenland kochten en weinig buitenlanders Amerikaanse producten kochten. Dus hij verhoogde de invoertarieven op buitenlandse producten. En dat was geen goed idee. Want waarom haal je goederen uit het buitenland? Omdat ze het daar goedkoper en beter kunnen produceren.”
Door de importtarieven zijn veel producten voor de Amerikaanse consument juist duurder geworden, bijvoorbeeld door de heffingen op staal. “Dit drijft de prijs van producten waarin staal is verwerkt op.”
Europa veel belangrijker voor Nederland dan de VS
Omdat de Nederlandse export veel meer is gericht op Europa dan op de Verenigde Staten, heeft Nederland relatief weinig gemerkt van de handelsoorlog. “Duitsland is bijvoorbeeld veel belangrijker voor onze export. Als de Duitsers importtarieven zouden invoeren, zou dat ons veel meer pijn doen”, zegt Brakman.
Wel kan het voor individuele bedrijven pijn doen. Daarbij denkt Brakman eveneens aan Tata Steel, maar ook aan andere sectoren. “Als jij toevallig olijven verhandelt, waar ook importheffingen voor gelden, merk je veel van het handelstarievenbeleid. Maar over het algemeen is de schade voor Nederland beperkt.”
“Als de Duitsers importtarieven zouden invoeren, zou dat ons veel meer pijn doen.”
Steven Brakman
Het economisch bureau van Rabobank legde de programma’s van de twee kandidaten voor de verkiezingen van dinsdag naast elkaar. De bank kwam tot de conclusie dat winst van uitdager Joe Biden gunstiger zou zijn voor de Nederlandse economie, omdat de VS onder zijn bewind waarschijnlijk meer importeert. Zo halen de Amerikanen onder meer machines, aardolieproducten en medische apparatuur uit Nederland.
Volgens de berekeningen zou de import van goederen uit Nederland onder Biden op termijn met 3 miljard euro per jaar kunnen groeien, wat neerkomt op een stijging van de export van tussen de 1 en 1,5 procent. “We moeten dus de gevolgen van de uitslag van de verkiezingen van dinsdag niet overdrijven”, vindt Hugo Erken, hoofd internationale economie bij Rabobank.
Hij wijst erop dat de Nederlandse export naar de VS ondanks het handelsbeleid van Trump toch is gestegen. “Dit komt doordat de wereldeconomie is gegroeid. Wellicht had de stijging nog groter kunnen zijn zonder de handelsbelemmeringen, maar dat zullen we nooit weten.”
Handelsoorlog niet meteen voorbij als Biden wint
Volgens Erken moeten we niet denken dat de handelstarieven onder Biden snel verdwijnen. Ook de Democratische kandidaat zal de importheffingen op Chinese goederen waarschijnlijk intact laten, al dan niet gedeeltelijk.
Dat is ook de visie van Brakman. “Biden zal een betere gesprekspartner worden dan Trump. Maar hij heeft kiezers met wie hij rekening moet houden, bijvoorbeeld in het Midden-Westen van de VS. Die hebben er belang bij dat sommige tarieven in stand blijven.”
Bron: Nu.nl