ORANJESTAD – De Arubaanse regering zegt een lijst te hebben van 25 bedrijven die interesse hebben in de raffinaderij na vertrek van Citgo. Maar de zwaar vervallen staat van de fabriek, de oliemarkt en ook de ligging van Aruba, maken de kans op heropening minimaal, zeggen experts.
“Je kan wel verwachten dat iemand miljarden gaat investeren, en mijn fantasie is toch redelijk ontwikkeld, maar zover durf ik zelf niet te gaan”, aldus econoom Reint Schutter.
Econoom Reint Schutter over de Arubaanse raffinaderij
Wie op de lijst van geïnteresseerden staan, is geheim. Premier Evelyn Wever-Croes zegt alleen dat ze opnieuw moeten bekijken of al die bedrijven nog werkelijk interesse hebben. “Het is een lijst die in de loop van de jaren is ontstaan. Ze moeten ook gescreend worden.”
Ze beaamt wel dat mocht er een serieuze investeerder tussen zitten, het nog jaren kan duren voordat Aruba met zekerheid kan zeggen: de raffinaderij gaat weer open.
Experts als econoom Schutter achten die de kans minimaal, zeker als er ook geen grote concerns op de lijst van belangstellenden staan. “25 lijkt mij aan de hoge kant. Zijn dat belangstellenden van de orde van grootte als Exxon of Shell?”
Ook Alvin Koolman, de vorige directeur van Refineria di Aruba (RdA) – het overheidsbedrijf dat eigenaar is van de raffinaderij – ziet weinig kans van slagen. Hij werd vorig jaar ontslagen onder druk van de regering. Het is ook de invloed van de politiek die Koolman als een terugkerend probleem ziet.
‘Het is zwemmen met de haaien en zorgen dat je niet gebeten wordt’ – ex-directeur Alvin Koolman over politieke druk
“Dat is trouwens van alle tijden. Ook toen ik bij de RdK in Curaçao (raffinaderij-eigenaar daar) werkte, gebeurde dat. Het is zwemmen met de haaien en zorgen dat je niet gebeten wordt. Het gaat niet om kritiek, daar kan ik tegen. Maar kijk, ik probeer ze (Arubaanse regering red.) al een paar jaar te overtuigen dat we geen raffinaderij, maar een upgrader hebben. Nog steeds beweren ze dat het een raffinaderij is.”
Dit betekent dat wat de Arubaanse fabriek kan doen, heel beperkt is. Ook dat is een obstakel voor heropening. Want de markt vraagt juist om olieproducten die de Arubaanse ‘upgrader’ niet kan leveren. Ook al zou deze voor veel geld opgeknapt worden.
Risico’s voor Aruba
Hoe belangrijk het is om op basis van kennis en niet zozeer politieke goodwill over de raffinaderij te beslissen, blijkt ook uit de deal die met de nu vertrekkende Citgo was gesloten. Ondanks waarschuwingen vooraf vanwege de politieke instabiliteit in Venezuela, ging de toenmalige AVP-regering in 2016 toch in zee met Citgo, dochter van het Venezolaanse staatsbedrijf Pdvsa, dat toen al geplaagd werd door corruptie en internationale sancties.
Vooral met het oog op de verkiezingen het jaar erop, stemde daarbij het hele parlement op één lid na, voor deze deal. Ook MEP, toen nog in de oppositie, was vóór. De partij won vervolgens de verkiezingen en zit nu dus in de regering.
Financieel toezichthouder CAft had indertijd ook grote bezwaren tegen de deal. Vooral omdat de Arubaanse overheid voor 300 miljoen dollar garant staat, mocht raffinaderij-eigenaar RdA de verplichtingen aan Citgo niet nakomen. Bovendien heeft Pdvsa Citgo als onderpand gebruikt om het Aruba-project te kunnen financieren. CAft maakte zich toen al behoorlijk zorgen over gebrek aan informatie over alle risico’s voor Aruba.
Wat al die risico’s van toen voor een gevolgen hebben nu Citgo vertrekt, zijn nog steeds niet duidelijk. Vorig jaar oktober maakte het kabinet met veel bombarie in de pers bekend dat met Citgo een overeenstemming was bereikt: Aruba kreeg de overslagterminal en haven terug én mocht alvast gaan zoeken naar nieuwe overnamekandidaten.
‘We hebben de sleutel nog niet terug’ – premier Evelyn Wever-Croes
“We krijgen de sleutel terug. Zonder dat we jaren in de rechtbank met elkaar moeten vechten over de contractafspraken en -verplichtingen”, zegt Wever-Croes in oktober nog optimistisch. Het gaat trouwens om een intentie-overeenkomst, want de partijen moeten nog tot een definitief akkoord komen.
Maar dan blijft het stil. In december laat Citgo tot grote verrassing van de regering weten al per 31 januari te vertrekken, alle werknemers te ontslaan en zonder de miljoenenachterstand aan belastingen en huur te voldoen. Terwijl de regering dacht nog in onderhandelingen te zitten.
Nu begin februari, is Citgo toch nog niet weg, hoewel bijna alle werknemers wel zijn ontslagen. “We zijn nog steeds aan het onderhandelen. Nee, we hebben de sleutel nog niet terug”, aldus premier Wever-Croes vandaag.
Ondertussen brokkelt de raffinaderij verder af. Een bewaker die anoniem wil blijven, zegt: “We kunnen niet meer overal controleren. Want er vallen grote stukken naar beneden, het is gevaarlijk.”
foto: Sharina Henriquez Studie naar toekomst raffinaderijIn twee maanden tijd moet een overheidscommissie bestudeerd hebben of de olieraffinaderij van Aruba nog een toekomst heeft, zei de regering in juni vorig jaar. Maar de resultaten van deze studie zijn nog altijd niet bekend. |
Bron: NTR/Caribisch Netwerk