Opinie Radna Fabias

Het Koninkrijk – Tien jaar na de opheffing van de Antillen nodigt schrijver Radna Fabias iedereen uit om het tropisch deel van het koninkrijk te bezoeken. Tips voor een zorgeloze vakantie.

De dagen worden korter, het coronavirus laait weer op, de KLM heeft staatssteun en ook u heeft hard gewerkt. Wordt het niet eens tijd om uw zorgen van u af te laten glijden in de Caribische Zee?

Waarom niet het tinnen jubileum van de opheffing van de voormalige Nederlandse Antillen vieren met een ticket to the tropics? Ja, er zijn beperkingen met betrekking tot de noodzakelijkheid van reizen, maar is het niet in zekere zin noodzakelijk om Nederland even te verlaten? Jazeker, de meeste eilanden zijn inmiddels gevaarlijk oranje, maar Curaçao is nog even geel als de zon die daar immer schijnt.

Bezwering

Allereerst: kent u vermogende eilandbewoners? De ervaring leert dat een verblijf op de voormalige Nederlandse Antillen veel aangenamer is als u uw geweten laat sussen door kapitaalkrachtige ‘locals’. Zij zijn vaak niet alleen op de hoogte van de plekken die u moet zien en waar u absoluut gezien wilt worden, maar kunnen u ook helpen een eventueel ontluikend besef van onrechtvaardigheid te relativeren met informatie waaruit blijkt dat het allemaal meevalt.

De laatste vermogende eilandbewoner die ik sprak wist me bijvoorbeeld te vertellen dat Curaçao in 2012 door de Wereldbank als hoog-inkomensland is geclassificeerd. Conclusie: met de armoede viel het dus alleszins mee.

Mijn eerste tip is om zulke feitjes en de daarbij horende conclusies kritiekloos te absorberen. Val uw geest niet lastig met bijkomstigheden. Het gegeven dat in 2007 de armste 20 procent van de huishoudens 3,3 procent van het totale inkomen verdiende (tegenover 51,8 procent door de rijkste huishoudens) verdient geen plek in uw brein. Het feit dat die ongelijkheid sindsdien enkel gegroeid is ook niet.

Vergeet ook de cijfers die na de opheffing van de Nederlandse Antillen op ‘10-10-10’ bekend werden. Het kan gebeuren dat die zich aan u opdringen terwijl u liggend op een strandstoel een cocktail drinkt. Dat reeds in 2011 een kwart van de huishoudens op Curaçao onder de armoedegrens leefde, hoe dat vervolgens een derde van de huishoudens werd en dat afgelopen zomer in het nieuws was dat de helft van de bevolking gedeeltelijk of helemaal afhankelijk is van voedselhulp om te overleven: laat het los. Herhaal eventueel de volgende mantra: maar de mensen zijn hier zo vrolijk.

Wanneer dat niet helpt, kunt u uw vermogende vrienden vragen u te helpen de onrust te bezweren. Het kan helpen om in koor het volgende te herhalen: het is tijd voor verzoening, er is geen verband tussen huidskleur en de sociaal-economische positie van eilandbewoners, sinds de afschaffing van de slavernij is iedereen gelijk, er waren toen geen verschillen in startkapitaal, niemand is tot ver in de twintigste eeuw achtergesteld in onderwijs en arbeid, we moeten af van de slachtoffermentaliteit, wie hard werkt en optimistisch blijft zal aan de armoede ontsnappen.

Wanneer ook dat niet helpt, kunt u nog altijd besluiten dat de cijfers niet op mensenlevens slaan. Abstraheer! Als ook dat niet helpt, kunt u altijd nog concluderen dat de ongelijkheid op de eilanden enkel het gevolg is van lokale corruptie en/of de luie aard van de bewoners. Herhaal dan ook de toevoeging ‘niets meer en niets minder’. Doe dit bij voorkeur hardop.

Natuur

Bezoek de schitterende stranden! Vind een strand dat bij u past. Een plek met voorzieningen, waar u omringd wordt door eh… gelijkgestemden en waar uw drankje naar uw ligstoel gebracht wordt door een eilandbewoner. Laat uw gemoed niet verzwaren door de toegangsprijs die u moet betalen om die plek te bezoeken. Denk niet aan de huurprijs van een ligstoel in relatie tot het lokale minimumloon. Verdring ook de vraag of er een verband is tussen de afwezigheid van ‘bepaalde eilandbewoners’ en de toegangsprijs van het strand waar u ligt te zonnen. Bewaar uw energie voor leuke activiteiten. Ga bijvoorbeeld eens snorkelen of duiken. Ja, de riffen eroderen, er is een grote afname van koraal en de stijging van de zeespiegel en de watertemperatuur dragen naast het toerisme niet bepaald bij aan de verbetering van de situatie, maar je kunt er ook van genieten dat het water nóg warmer is geworden. En dat er überhaupt nog koraal te zien is. Ja, het lijkt erop dat er een negatief verband is tussen menselijke activiteit en het groeivermogen van het rif, maar wat is het ergste wat kan gebeuren? Oké, op lange termijn zouden de eilanden overstroomd kunnen raken, maar wie dan leeft wie dan zorgt.

Couleur locale

Altijd al een bezoek willen brengen aan de kleurrijke drijvende markt in Willemstad? Dan had u die moeten bezoeken voordat Venezuela instortte. Wie nu een alternatief zoekt zou de wijken rond de raffinaderij kunnen bezoeken. Knoop geen gesprek aan met eilandbewoners die daar reeds een leven lang in de geur van verbrande olie wonen. Vraag ze niet of er wel eens scholen tijdelijk hebben moeten sluiten vanwege giftige gassen. Stel geen vragen over het effect van olietransport op het maritieme leven.

Meer vertier

Ga een potje golfen! Bezoek een ‘happy hour’ omringd door mensen die op u lijken! Ga uit eten! De keuze is reuze. Proef hoe groenten smaken op een plek waar veel bewoners die niet kunnen betalen. Sta niet stil bij de arbeidsomstandigheden van eilandbewoners in de toeristische sector. Krijgen ze overuren uitbetaald? Bouwen ze een pensioen op? Die vragen zijn voor u niet relevant. Sta niet te lang stil bij die ene dollar of gulden die u na het diner bij wijze van fooi op tafel gooit en doet u dat onverhoopt toch, bedenk dan dat als nog een paar toeristen net als u een dollar fooi geven, uw ober daar misschien een flinke avocado van kan kopen. Laat de door Nederland geregelde voedselhulp u geruststellen. Er is toch zeker niemand écht aan het verhongeren? Toch? Vraag vooral niet naar wat en hoe mensen nu precies eten. Stelt u zich meer in het algemeen niet al te veel vragen over schaarste.

Veiligheid

Wellicht heeft u afgelopen juni lucht gekregen van ongeregeldheden op Curaçao, maar die zijn mede door de inzet van militairen voorbij. De onvrede die aan de gebeurtenissen van afgelopen juni ten grondslag lag is weliswaar niet verdwenen, maar u zult er geen last van hebben. Concludeer dat de orde hersteld is.

Denk aan uw veiligheid, maar denk niet na over wat de oorzaken zouden kunnen zijn van de toename aan overvallen, diefstal en andere vormen van criminaliteit. Sta ook niet stil bij de grote vraag naar cocaïne in Europa. Herhaal: er is geen verband tussen een lijntje in Amsterdam en drugscriminaliteit in deze regio.

Taal

Het woord ‘dushi’ kent u vast al, maar leer ook eens het woord ‘sinberguensa’ uit te spreken. Sien-bèr-gwin-saa. Vraag naar de definitie van dat woord. Is het een scheldwoord? Krijgt u de indruk dat u een sinberguensa bent? Bezweer die indruk dan met de volgende mantra: alles is contextgebonden. Vraag ook eens aan een local wat het woord ‘bruá’ betekent en hoe dat woord wordt gebruikt. Let wel op dat u niet in een gesprek belandt over de schaamtecultuur op het eiland.

Ruimte voor bezinning

Doe mee met een yogaklasje op het strand terwijl de zon opkomt. Beklim de Christoffelberg. Wandel mindful door de binnenstad. Bezoek Pietermaai. Stel geen vragen over hoe de buurt is ‘opgeknapt’, wie daarvoor heeft moeten wijken en waar die mensen nu zijn. Boek een wandeltour door andere al dan niet gedeeltelijk opgeknapte wijken. Zo expliciet zal het niet geadverteerd worden, maar u kunt in Scharloo bijvoorbeeld op armoede-safari. Velen zijn u voorgegaan. Wandel langs en door de woningen van in armoede levende mensen. Inspecteer hun huizen. Maak foto’s. Besef na afloop hoe goed u het heeft. Laat een paar guldens achter voor de bewoners.

Maak foto’s. Besef hoe goed u het heeft. Laat een paar guldens achter voor de bewoners

Als u op de juiste wijze kijkt, zal de koloniale architectuur u nergens aan doen denken. Neem vooral de snoepkleuren in u op en koppel de architectuur los van de geschiedenis van het eiland. Zo bezien is de Handelskade vooral schattig, nietwaar?

Bezoek in dat kader ook de vele landhuizen. Wat een uitzicht! Waar de bewoners vroeger op uitkeken? Dat hoeft u niet te weten. Kortom: benader de geschiedenis van het eiland, maar zie haar niet.

Uw euro’s

Het is echt waar. U krijgt waar voor uw euro’s. Overweegt u een tweede woning op Curaçao te kopen? Dat is begrijpelijk. Praat met Europees-Nederlandse ondernemers over vastgoed.

Eilandhoppen

Maak, als de reisrestricties dat toelaten, ook eens een dagtrip naar Bonaire, St. Eustatius of Saba. Ook daar zal de zon schijnen. Met een beetje geluk spot u een flamingo of komt u hongerige senioren tegen. De kans op flamingo’s is groter omdat die, in tegenstelling tot de lokale ouderen, wel in staat zijn zich zelfstandig te verplaatsen.

Heeft u geluk en ziet u oude mensen in winkels of in de beveiliging werken? Denk dan niet te lang na over de armoedeval bij pensionering. Denk ook niet aan hoe het College voor de Rechten van de Mens en de Nederlandse Ombudsman al een tijdje roepen dat het een grondrecht is om in je eerste levensbehoefte te kunnen voorzien en hoe dit voor burgers in Caribisch Nederland niet geborgd is. Met een beetje geluk komen er in de bijzondere gemeenten van Nederland WMO-achtige voorzieningen. Ergens in 2021. Dat is slechts elf jaar na de opheffing van de Nederlandse Antillen. Dat is toch zeker beter dan niks? Denk ook niet na over de beperkte zorgcapaciteit op de eilanden. U bent daar om te ontsnappen aan de coronamaatregelen in Nederland. Afstand houden? Handen wassen? Een mondkapje? Ontspan, swa.

Lukt het u om Bonaire te bezoeken? Spreek de Bonairiaanse kinderen! Zij kunnen u, dankzij een initiatief van de overheid, voorlichten over het belang van toerisme voor het eiland en hun levens. Dat wordt hen in het onderwijs bijgebracht. Laat u meevoeren door de hoofdrol die u in dit verhaal krijgt toebedeeld. Uw consumptie draagt bij aan de kwaliteit van mensenlevens. Sta stil bij hoe het voelt om een altruïst te zijn.

Bent u een thrillseeker? Goed nieuws! U bent nog op tijd om de bovenwindse eilanden in het orkaanseizoen te bezoeken. Vraag de eilandbewoners hoe lang het gemiddeld duurt voor het eiland een beetje hersteld is na een orkaan, maar vraag niet waar dat aan ligt. Bent u op St. Maarten en hoort u daar iemand Frans spreken? Dat kan kloppen. Bezoek de grens waar het Nederlandse en het Franse deel van het eiland elkaar raken. Fotografeer uzelf bij de grens, maar stel geen vragen over hoe die grens daar komt. Vermijd gesprekken over noodhulp in tijden van corona.

En vergeet Aruba niet! De zon schijnt daar ook en het eiland is prachtig. Stel op Aruba geen vragen over koopkracht en zorg dat u niet verwikkeld raakt in een gesprek over ongedocumenteerden.

Het is, net als thuis, beter om ongedocumenteerden te verdringen.

Bron: NRC Handelsblad