26 C
Willemstad
• vrijdag 29 maart 2024

Extra | Journaal 26 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Monday, March 25, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 25 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Friday, March 22, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 22 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Thursday, March 21, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...
- Advertisement -spot_img

NRC | De verscholen Nederlandse bv’s van Isabel Dos Santos

HomeNieuwsNRC | De verscholen Nederlandse bv’s van Isabel Dos Santos

Camil Driessen

Isabel dos Santos Angola | Toby Melville-Reuters

Corruptie Nederland speelt een belangrijke rol in het zakenimperium van Isabel Dos Santos. NRC ging op zoek naar haar verscholen bv’s.

De post voor de rijkste vrouw van Afrika en haar echtgenoot passeert dezelfde roestvrijstalen brievenbusklep als die voor REBECCA Schoonmaak & Dienstverlening, OVAL Headhunting en nog tientallen bedrijven. Ze zijn klant bij kantoorverhuurder Regus, aan de rand van Schiphol. Online belooft Regus een „majestueuze granieten en glazen ingang” en „afwerking van zachte kalksteen”. Maar daarvan is weinig merkbaar op het tussen autowegen ingeklemde, uitgestorven bedrijventerrein.

Aan niets is te zien dat dit Regus-pand een belangrijke rol speelt in het internationale zakenimperium van Isabel dos Santos, dochter van de voormalige president van Angola, die deze week met haar partner, kunstverzamelaar Sindika Dokolo, in opspraak raakte. Hun belang in de Zwitserse juwelier De Grisogono loopt via de bv Melbourne Investments, gevestigd in het Regus-pand bij Schiphol. Ook hun ‘olie-bv’ Exem Energy – 366 miljoen euro eigen vermogen – staat hier geregistreerd.

Beide bv’s waren deze week wereldnieuws. Ze zouden zijn gebruikt bij een greep uit de Angolese schatkist door Dos Santos. Exem Energy leende 75 miljoen van het staatsoliebedrijf, maar betaalde nooit terug. Bij de juweliers-bv speelt iets vergelijkbaars. Mede hierom legde Angola voor 1,1 miljard dollar beslag op Dos Santos’ bezittingen.

De bv’s zijn niet te vinden in het overzicht met bedrijfsnamen bij de entree van het kantoorpand. „Er is ook geen kantoor met een naambordje”, zegt de receptionist van Regus. De bv’s hebben gekozen voor het co-working-concept van de kantoorverhuurder: hun bestuurder huurt soms een werkplek aan een gemeenschappelijk bureau.

Belastingparadijs

Nederland heeft zich jarenlang geprofileerd als aantrekkelijke vestigingsplaats voor buitenlandse bedrijven. Wetgeving werd opgetuigd om royalties, rente en dividenden, die niet of nauwelijks werden belast, naar elders te verplaatsen.

Dit trok duizenden brievenbusfirma’s. Tussen deze bedrijfjes, deel van internationale belastingontwijkingsconstructies, stroomden honderden miljarden euro’s. Nederlandse zakelijke dienstverleners – fiscalisten, notarissen – voeren er wel bij. Een nieuwe branche ontlook om de brievenbusbedrijven te besturen: de trustsector. Nederland kreeg het imago van belastingparadijs en figureerde in tal van corruptie-, witwas- en belastingschandalen.

Erfenis van decennia

Onder druk van de groeiende internationale kritiek op die praktijk pakken kabinet, financiële toezichthouders en justitie het witwassen en de belastingontwijking nu serieus aan. Maar die erfenis van malafide constructies ben je niet zomaar kwijt. Dat toont ook de affaire-Dos Santos.

In het Regus-pand bij Schiphol is sprake van een bijzondere variant brievenbusbedrijf. Exem Energy, Melbourne Investments en nog drie brievenbusbedrijven van Dos Santos en Dokolo staan er weliswaar geregistreerd, maar zij hebben zich onttrokken aan het toezicht dat De Nederlandsche Bank (DNB) op trustkantoren moet houden. Jarenlang werden de vijf brievenbusfirma’s mét trustvergunning van DNB bestuurd door Trust Company Amsterdam (TCA), maar sinds 2019 niet meer. Toen werd het kantoor verkocht en verhuisden ze met oud-TCA-directeur Robert van der Velden als bestuurder mee naar het Regus-pand.

Op basis van de ‘Luanda Leaks’ onthulden media over de hele wereld hoe Dos Santos haar internationale zakenimperium opbouwde met honderden miljoenen van de Angolese staat.

De 65-jarige Van der Velden erkent telefonisch vanuit Spanje dat hij niet over een trustvergunning beschikt. „Ik ben van mening dat ik die niet nodig heb, want ik bedien eigenlijk maar één cliënt en ben niet professioneel bezig met het verlenen van trustdiensten.”

Toezichthouder DNB blijkt de wet anders te interpreteren. „Het is een privépersoon niet toegestaan om dezelfde activiteiten te verrichten als een trustkantoor, indien deze niet beschikt over een vergunning afgegeven door DNB.” Volgens de toezichthouder staan er bestuurlijke boetes van 500.000 tot 5 miljoen euro op verlening van trustdiensten zonder vergunning.

Luanda Leaks

Dat Dos Santos eigenaar is van de vijf bv’s die achter de kalkstenen pui van het Regus-kantoor zitten, is niet terug te vinden bij de Kamer van Koophandel. Dit bleek pas deze week uit stukken die openbaar zijn gemaakt door onderzoeksjournalisten van het consortium ICIJ. Via klokkenluiders kreeg het 715.000 documenten over haar zakenimperium in handen.

Op basis van deze ‘Luanda Leaks’ onthulden media over de hele wereld hoe Dos Santos haar internationale zakenimperium opbouwde met honderden miljoenen van de Angolese staat. De crème de la crème van westerse zakelijke dienstverleners, waaronder adviesbureaus als PwC en McKinsey, hielpen haar een moeilijk te doorgronden internationaal web van vennootschappen te spinnen.

Terwijl José Eduardo dos Santos van 1979 tot 2017 de scepter zwaaide over het olierijke Zuidwest-Afrikaanse land, bouwde dochter Isabel (nu 46) een internationaal zakenrijk op, en een vermogen van zeker 2 miljard euro. Ze verwierf onder meer grote belangen in oliemaatschappij Galp, telecombedrijf Unitel en de Portugese Bic Bank.

Haar imperium heeft een belangrijke vertakking naar Nederland, blijkt uit een ICIJ-overzicht van honderden vennootschappen waarin Dos Santos en haar man aandelen bezitten. Hun 33 Nederlandse bv’s zijn te herleiden naar media, telecom, olie en gas en de Zwitserse juwelier De Grisogono.

Opvallend is de voorliefde voor de internationale kantorenverhuurder Regus. Naast de brievenbusbedrijven bij Schiphol houdt een onderdeel van telecombedrijf Unitel kantoor bij Regus op de Zuidas. Een trits olie- en gas-bv’s is ondergebracht bij Regus aan het Rotterdamse Weena.

Doorsluisparadijs

„Ik ben helaas niet verbaasd dat Nederland in dit verband nog steeds opduikt”, zegt Arnold Merkies, coördinator van Tax Justice NL, een organisatie die ijvert tegen belastingontwijking. „De regels worden wel aangescherpt, maar Nederland speelt nog steeds een rol als doorsluisparadijs.” Hij doelt op de naar schatting 4.000 miljard euro die jaarlijks, grotendeels via brievenbusbedrijven, het land passeert.

Dat Nederland strenger is geworden, ondervinden ook de bv’s van Dos Santos, die de laatste jaren in de periferie van de zakelijke dienstverlening zijn beland.

Aanvankelijk waren ze van harte welkom bij de grote namen op de Zuidas. Bij ING liepen jarenlang bankrekeningen van zeker zes brievenbusfirma’s van Dos Santos. Het prestigieuze PwC trad op als accountant bij verschillende bv’s. Bij telecombedrijf Unitel was DLA Piper bovendien de notaris. De grote trustkantoren TMF Group en Intertrust beheerden verschillende van Dos Santos’ brievenbusbedrijven.

Maar ING wees Exem Energy in 2014 de deur, zo leert een e-mail van het trustkantoor United Trust. De combinatie van Angola en olie en gas zag ING als „een risico”. In 2016 hief de bank ook de rekeningen van juweliers-bv Melbourne Investments op. De Nederlandse bv’s gingen daarom in het buitenland bankieren.

Bij ING liepen rekeningen van zes brievenbus-firma’s van Dos Santos, en PwC was accountant bij diverse bv’s

Het Financieele Dagblad en Trouw, aangesloten bij ICIJ, berichtten deze week dat trustkantoren de laatste jaren onder druk van DNB het werk voor Dos Santos hebben stopgezet. Nadat ook United Trust, een middelgroot kantoor aan de Zuidas, in 2015 de bv’s de deur had gewezen, opperden haar Portugese adviseurs een klein trustkantoor te kiezen dat „onder de radar” van DNB opereert. Ze belandden bij TCA.

Uit cijfers van DNB blijkt dat het aantal trustkantoren hard is gedaald: van zo’n 300 in 2012 naar 170 vorig jaar. Hoeveel brievenbusbedrijven tegelijkertijd dezelfde route hebben gekozen als Isadel dos Santos en uiteindelijk zijn terechtgekomen bij een bestuurder zonder vergunning, is niet bekend.

Onderzoek van NRC in 2018 leerde dat de Portugese voetbalmakelaar Jorge Mendes zijn brievenbusbedrijven verhuisde naar een eenpitter zonder trustvergunning in een flexkantoor. Onderzoek van weekblad De Groene Amsterdammer in hetzelfde jaar leverde een beeld op van een ‘schaduwtrustsector’ die gebruikt maakt van kantoren zoals die van Regus.
Lees ook: Hoe de Zuidas omstreden tycoons onder de radar houdt

DNB zegt bij signalen van illegale trustdienstverlening te kunnen optreden. Vorig jaar nam de toezichthouder in dit verband drie keer maatregelen.

Regus wil desgevraagd niet ingaan op de huisvesting van Dos Santos-bv’s en NRC’s bevindingen. Regus’ moederbedrijf IWG verklaart dat klanten zich aan de algemene voorwaarden moeten houden, en daar hoort ook naleving van wetten en regels bij. „Als een klant zich niet aan onze voorwaarden houdt, nemen wij gepaste actie.”

Isabel dos Santos wees de beschuldigingen tegen haar deze week fel van de hand. Volgens haar is sprake van een afrekening door de nieuwe machthebbers in Angola. Op Twitter sprak ze van „leugens” en een „politieke aanval”.

Verantwoording

Deze week brachten de ‘Luanda Leaks’ de rijkste vrouw van Afrika in het nauw. Presidentsdochter Isabel Dos Santos wordt ervan beschuldigd dat zij, met behulp van westerse zakelijke adviseurs, fors te hebben gegraaid in de Angolese schatkist.

Dit artikel kwam tot stand op basis van onderzoek in jaarverslagen, statuten en uittreksels uit het register van de Kamer van Koophandel. Ook is gebruik gemaakt van vertrouwelijke documenten van EIC, het collectief van internationale onderzoeksjournalisten waaraan NRC deelneemt, en openbare Luanda Leaks-documenten en data van onderzoekscollectief ICIJ.

Bron: NRC

5 reacties

  1. Drechi, ik kan hier niks mee, ben daar niet sluw genoeg voor. Misschien kan boevenbende fam dos santos alhier je dit haarfijn uitleggen.

  2. En die financiële sector heeft ook bijgedragen aan de fraude en corruptie hier. Zolang ze zich aan de wet houden geen probleem maar met valse verklaringen en dergelijke zijn ze net zo laakbaar als de fraudeur.
    Ik heb ook geen moeite met advocaten, ook zij moeten hun cliënten bijstaan voor een goede beloning. Daar weten jou helden alles van en van foute accountants trouwens ook.

  3. Je begrijpt me niet helemaal, zolang ze de wet volgen heb ik niet veel problemen met accountants en zelfs niet met bestuurders. Met fraudeurs uit andere landen heb ik ook minder problemen dan met fraudeurs die aan mijn portemonnee zuigen. En daarin verschillen we geloof ik jij schijnt dat prettig te vinden. Ieder zijn meug. Een fraudeur uit Afrika, stoute meid. Maar als je het artikel gelezen had zie je dat, “normale” banken en kantoren hun handen er al een paar jaar van af hadden getrokken. En dat ze nu handeld met een 1 persoon trust. Stoute jongen. En waar pwc zijn hoofdkantoor heeft? Ze zitten ook op deze rots.

  4. Dislect vindt dat haar Nederlandse Accountants en bankiers geen blaam treffen. En met hem nog een paar anderen hier. Maar laten we eerlijk zijn: als deze vrouw zelf de kennis en kunde had om zoveel wit te wassen, dan had zij geen dure accountants en bankiers in de hand genomen om haar te adviseren.
    Wellicht zie ik dat verkeerd, en als dat zo is, dan leggen Dislect, Kaat en Gans ons wel even haarfijn uit hoe het zit
    Bah…

Geef een reactie

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Zoeken

Recente reacties